Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu(SEC) yaptığı açıklamada, Boeing’in ABD menkul kıymetler yasalarının “dolandırıcılıkla mücadele hükümlerini ihmalkar bir şekilde ihlal ettiği” suçlamalarını ve cezayı kabul ettiğini söyledi.
Boeing’in eski CEO’su Dennis Muilenburg da hukuk davasında aynı suçlamalar için 1 milyon dolar ödemeyi kabul etti.
Anlaşma, Ekim 2018’de Endonezya’daki Lion Air ve Mart 2019’da Etiyopya’daki Etiyopya Havayolları’nın kazasında toplam 348 kişinin ölümüne neden olmasının ardından Boeing’e MAX üzerinden yapılan en son darbeyi işaret ediyor.
İlk kazadan bir ay sonra, Muilenburg tarafından onaylanan bir Boeing basın açıklaması, pilot hatası ve kötü uçak bakımının kazaya katkıda bulunduğunu ima ederek belirli gerçekleri saklama yoluna gitti.
Basın açıklaması ayrıca, Boeing’in önemli bir uçuş kontrol sistemi olan Manevra Karakteristiklerini Artırma Sisteminin (MCAS), emniyet sorunları oluşturduğunu ve yeniden tasarlandığını bilmesine rağmen açıklamayarak uçağın emniyetli olduğunu vurguladı.
SEC, ikinci kazadan sonra, Boeing ve Muilenburg, halka, aksi bilgilerin farkında olmalarına rağmen, MAX’ın federal sertifikasyonunda “sürpriz veya boşluk” olmadığına dair güvence verdi.
Boeing ‘başarısız’
SEC Başkanı Gary Gensler bir basın açıklamasında, “Kriz ve trajedi zamanlarında, halka açık şirketlerin ve yöneticilerin piyasalara tam, adil ve doğru açıklamalar yapması özellikle önemlidir.”
“Ayrıca Boeing Şirketi ve eski CEO’su Dennis Muilenburg, bu en temel yükümlülüğünde başarısız oldular. Ciddi emniyet endişelerini bilmelerine rağmen, 737 MAX’ın emniyeti konusunda güvenceler vererek yatırımcıları yanılttılar.” dedi.
SEC, hem Boeing hem de Muilenburg’un cezaları ödemeyi kabul ederek ajansın bulgularını kabul ettiğini veya reddetmediğini söyledi.
Boeing’in bir şirket sözcüsü yapılan anlaşmanın, SEC soruşturmasını “tamamen çözdüğünü” ve şirketin 737 MAX kazalarıyla ilgili olağanüstü yasal sorunları hissedarların, çalışanların ve diğer paydaşların çıkarlarına en iyi şekilde hizmet edecek ve sorumlu bir şekilde çözme çabasının bir parçası olduğunu söyledi.
Lion Air Flight 610 ve Etiyopya Havayolları Flight 302’de kaybedilenlerin asla unutulmayqcağı ve bu kazaların tekrarlanmaması için şirkette geniş ve derin değişiklikler yapıldığı vurgulandı.
ABD havacılık emniyeti yetkilileri, Boeing’in 737 MAX uçaklarını, kazaların ardından 20 aylık bir süre sonunda Kasım 2020’de uçuşlarına devam etmesine izin vermişti.
İki kazanın ana nedeni, uçakta ilk kez uygulanan MCAS sisteminin hataları ve bilinmezliği olarak tanımlandı. Federal Havacılık İdaresi, Boeing’in kusuru gidermesi için bu sistemin iyileştirilmesini istedi.
Ocak 2021’de Boeing, şirket yetkililerinin 737 MAX’ı denetleyen birimleri dolandırdığı iddiaları üzerine ABD cezai uygulaması için 2,5 milyar dolar ödemeyi kabul etmişti.
Boeing işletmesinin kuruluşundan bugüne yaşadığı en ciddi olumsuzluk olan MAX kazalarının bedeli hem maddi hem de manevi çok yüksek oldu. Kabul etmek gerekirki kaybedilen hava aracı yerine konabilir amma yitirilen canlar asla geri getirilmeyecektir. Dolayısıyla Boeing en önemli rakibine karşı ciddi imaj kaybına uğramıştır. Zaman içinde umarız karşılıklı rekabet tekrar kabul edilebilir seviyeye gelecektir. Emniyeti ilgilendiren konularda açık olmak, hataları görmek, bedeli ne olursa olsun onları düzeltmek için çaba sarf etmek tüm havacılık sektörü paydaşlarının önceliği olmalıdır.
Emniyetli Uçuşlar Dileriz
Eyup Turşucu
Kaptan Pilot(E)
Kaza Araştırma Uzmanı
