ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Kongre’ye bir mektup göndererek, Biden yönetiminin Türkiye’ye potansiyel F-16 savaş uçağı satışının ABD’nin ulusal güvenlik çıkarlarıyla uyumlu olacağına ve aynı zamanda NATO’nun uzun vadeli birliğine hizmet edeceğine inandığını bildirdiği öne sürüldü. İddia Reuters haber ajansında yer aldı. VOA Türkçe’nin sorusuna yazılı yanıt veren Dışişleri Bakanlığı, haberle ilgili yorum yapmadı.
Türkiye, Ekim ayında ABD’den 40 adet Lockheed Martin yapımı F-16 avcı uçağı ve mevcut savaş uçakları için 80’e yakın modernizasyon kiti satın almak için talepte bulunmuştu. Washington, şu ana kadar standart silah satış sürecinden geçmesi gerektiğini söyleyerek satışla ilgili herhangi bir görüş belirtmekten kaçınıyordu.
Ankara’nın Rus yapımı S-400 hava savunma sistemlerini satın alması ABD yaptırımlarını tetiklemiş ve Türkiye’nin F-35 savaş uçağı programından çıkarılmasıyla sonuçlanmıştı. Bu sürecin ardından, ABD silahlarının NATO müttefiki Türkiye’ye satışı tartışmalı hale gelmişti.
Reuters’ın bildirdiğine göre Dışişleri Bakanlığı mektubu, 17 Mart tarihli ve bakanlığın Yasama ve Kongre İlişkilerinden Sorumlu Müsteşar Yardımcısı Naz Durakoğlu imzasını taşıyor. Durakoğlu’nun mektupta gergin ilişkileri kabul ederken, aynı zamanda Türkiye’nin Ukrayna’ya desteğini ve savunma bağlarını “bölgede kötü niyetli nüfuza karşı önemli bir caydırıcı” olarak nitelendirdiği belirtiliyor.
Habere göre mektup, satış için herhangi bir güvence veya zaman çizelgesi sunmazken, Rus S-400 sistemlerini satın almasının ardından Washington’un cezai eylemlerinin Ankara için “ödenmiş önemli bir bedel” olduğunu vurguluyor.
Reuters’ın haberine göre, Beyaz Saray yönetimi mektupta, Türkiye ile, NATO ittifakı çerçevesinde uzun dönemli uyum ve kapasite işbirliği gerekliliğine dikkat çekti, ABD’nin ulusal güvenlik, ekonomik ve ticari çıkarları bakımından önemine vurgu yaptı.
Yine mektupta, Dışişleri Bakanlığı’nın satışa onay vermesi durumunda bunun Kongre’ye bildirileceği de dile getiriliyor.
Türkiye, Karadeniz’de Ukrayna ve Rusya ile deniz sınırını paylaşıyor ve her iki ülkeyle de dengeli ilişkilere sahip. Ankara, Ukrayna’ya desteğini dile getirdi, ancak işgal nedeniyle Moskova’ya uygulanan geniş kapsamlı Batı yaptırımlarına da karşı çıktı.
Rusya ile enerji, savunma ve ticaret alanlarında yakın ilişkiler kurarken ağırlıklı olarak Rus turistlere de güvenen Türkiye, Ukrayna’ya insansız hava araçları satarak Moskova’nın eleştirilerine hedef oldu.
Reuters’a göre Dışişleri Bakanlığı’nın mektubu, Demokrat Temsilciler Meclisi üyesi Frank Pallone ve her iki partiden 50’den fazla üyenin 4 Şubat tarihli mektubuna yanıt niteliği taşıyor. Temsilciler Meclisi üyeleri bu mektupta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın NATO taahhütlerine bağlı kalmadığını, geniş çaplı insan hakları ihlallerinde bulunduğunu savundu ve Biden yönetiminden Ankara’nın F-16 satın alma talebini reddetmeye çağırdı.
VOA Türkçe’nin Reuters’ın haberiyle ilgili sorusuna yazılı yanıt veren ABD Dışişleri Bakanlığı ise yorum yapmadı.
Yazılı açıklamada, ‘’Politika gereği, bekleyen savunma satışları veya transferleriyle ilgili Kongre ile yaptığımız yazışmalar veya iç müzakereler hakkında kamuya açık bir şekilde yorum yapmıyor veya bunları doğrulamıyoruz’’ denildi.
Türk yetkililerin, F-16 uçaklarını satın almakla ilgilendiklerini kamuoyu önünde kabul ettiği hatırlatılan açıklamada, savunma tedarik planları hakkında Türk hükümetinin konuşabileceği kaydedildi.
Açıklamada, ABD’nin Türkiye ile NATO ortaklığına büyük değer verdiği de kaydedildi ve ‘’ABD ve Türkiye’nin uzun süredir devam eden ve derin ikili savunma bağları var ve Türkiye’nin NATO ile birlikte çalışabilirliği bir önceliktir’’ ifadesi kullanıldı.
ABD, S-400’leri satın almasının ardından Türk savunma sanayisine yaptırımlar uyguladı. Ankara daha önce ABD’den 100’den fazla F-35 savaş uçağı sipariş etmişti, ancak Washington S-400’leri satın aldıktan sonra Türkiye’yi programdan çıkardı. Bu adımı haksız bulan Türkiye, 1,4 milyar dolarlık ödemesinin iadesini talep etti. F-35 ve F-16 savaş uçaklarını Lockheed Martin üretiyor.
10 Mart’ta ABD Başkanı Joe Biden ile telefonda görüşen Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türk savunma sanayisine yönelik tüm “haksız” yaptırımları kaldırmanın zamanının geldiğini ve Türkiye’nin F-16’ları satın alma talebinin mümkün olan en kısa sürede sonuçlanmasını beklediğini söylemişti.
