ABD Senato Silahlı Hizmetler Komisyonu 750 milyar dolarlık savunma politikası tasarısını açıkladı. Savunma Bakanlığı’na mevcut bütçesinin 34 milyar dolar üzerinde miktar içeren tasarıda, Türkiye’nin S-400 alması halinde F-35 programından çıkarılmasını öngören bir madde de yer alıyor.
“2020 Mali Yılı Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası” (NDAA) tasarısı, ABD’nin daha fazla sayıda Lockheed Martin yapımı F-35 savaş uçağı almasına izin veriyor ve Türkiye’nin Rusya’dan S-400 savunma sistemi satın alması halinde F-35 programına ortaklığını sona erdirmeyi içeriyor.
Komisyonda görüşülen ve 2’ye karşı 25 oyla kabul edilen tasarıda, “Savunma ve Dışişleri Bakanları, Türkiye’nin Rusya Federasyonu’ndan S-400 hava ve füze savunma sistemi alımını kabul etmediğini doğrulamadıkça ve bunu ileride de yapmayacağı yönünde güvenilir güvenceler sunmadıkça, Türkiye topraklarına F-35 uçakları ya da ilgili ekipman ve fikri mülkiyetin transferi için fon ayrılmasının yasaklandığı” belirtiliyor.
Tasarı ayrıca, ABD-Meksika sınırında yapılması planlanan inşaat projeleri, askeri konutlar ve orduda cinsel saldırıların önlenmesi gibi konularda yapılacak çalışmalara kaynak ayrılmasını amaçlıyor.
Mart ayında ABD Başkanı Donald Trump savunma bütçesi için beklenenin üzerinde bir rakam olan 750 milyar dolar talep etmişti. Senato komisyonunda onaylanan tasarı da bu miktarı karşılıyor.
Tasarının şimdi Senato genel kurulunda görüşülmesi öngörülüyor.
Gelecek haftalarda da Demokratlar’ın çoğunlukta olduğu Temsilciler Meclisi’nde Silahlı Hizmetler Komisyonu, savunma bütçesi tasarısının kendi hazırladığı versiyonunu açıklayacak. NDAA’in yasalaşması için Kongre’nin iki kanadında da ortak bir metin üzerinde uzlaşılarak kabul edilmesi gerekiyor. Senato’da Temsilciler Meclisi’ndeki durumun aksine Cumhuriyetçiler çoğunlukta bulunuyor.
Savunma Bakanlığı’nın politikaları ve bütçesi üzerinde belirleyici öneme sahip NDAA, Kongre’nin her yıl geçirdiği ve yasalaştırdığı birkaç tasarıdan biri konumunda bulunuyor. Yarım yüzyıldan uzun süredir her yıl yasalaşan bir düzenleme olduğu için Kongre üyeleri bunu geniş yelpazede politika adımları için bir araç olarak kullanıyor.
Bu yıl tasarının Senato versiyonu, sekiz F-15X savaş uçağı alımına yetki tanıyor. Mevcut 234 jetten oluşan filonun yaşlandığı ve bu nedenle işletiminin daha maliyetli hale geldiği belirtiliyor. Uçak yapım şirketi Boeing’in savunma kolunun ABD Hava Kuvvetleri için 80 ya da daha fazla uçak imal edebileceği kaydediliyor.
Tasarı, Pentagon’un 94 adet Lockheed Martin yapımı F-35 savaş uçağı satın almasına da yetki veriyor.
Lockheed firması, ABD ordusu ve 10 başka ülke için F-35’ler üretiyor. Bunlar arasında Türkiye’nin yanı sıra İngiltere, Avustralya, İtalya, Norveç, Hollanda, İsrail, Japonya, Güney Kore ve Belçika da var.
Tasarı, beşinci nesil F-35 savaş uçaklarının inşası için birlikte çalışan ülkeler grubundan Türkiye’nin çıkartılmasını öngörüyor.
Washington’un NATO üyesi diğer mütefikleri gibi Türkiye de F-35 programında hem alıcı hem de üretim sürecinin ortağı konumunda. Ancak Amerikalı yetkililer, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın alma planlarının F-35 uçaklarının güvenliğini riske atabileceği uyarısında bulunuyor.
Bu konudaki ihtilaf, Ankara ve Washington arasında gerilime neden oluyor.
Kongre üyeleri sık sık Türkiye’yi Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi almaması konusunda sert biçimde uyarıyor. Bu ay başında açıklanan Temsilciler Meclisi Tahsisat Komisyonu’nin bir tasarısının ilk versiyonu da, Türkiye’ye Rusya’dan silah alımı yüzünden F-35 uçaklarının sevkiyatını engellemeyi amaçlıyor.
NDAA ayrıca, ABD Hava Kuvvetleri’ne bağlı bir Uzay Gücü kurulmasını içeriyor.
Tasarıdaki bir diğer düzenleme de, Suriye’deki gözaltı merkezlerinde tutulan yabancı savaşçıların ve IŞİD destekçilerinin durumuyla ilgilenmek için bir özel temsilci seçilmesini içeriyor.
Dün de Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu, 10 Mayıs’ta sunulan ve Türkiye’nin Rusya’dan S-400 füze savunma sistemi alması halinde F-35 programından çıkarılması çağrısı yapan karar tasarısını kabul etmişti. Tasarının görüşüldüğü oturumda, Türkiye’ye S-400 silah sistemi alımını iptal etmesi çağrısı yapılmıştı.
