Bağımsız emniyet uzmanları, sorumlu araştırmacının yeterliliği ve araştırma ekibinin bazı üyelerinin dürüstlüğü konusunda ciddi çekincelerini dile getirdiler.
Havacılık uzmanlarının bir bölümü, Dubai’den kalkan 191 kişiyi taşıyan Air India Express uçağının 7 Ağustos günü Kozhikode havalimanına yoğun yağış altında neredeyse pistin tam ortasına iniş sonrası pist sonunda duramayarak vadiye düşmesi sonucu iki pilot da dahil 18 kişinin öldüğü korkunç kazanın araştırmasında gerçeğin asla ortaya çıkmayacağına inanıyorlar.
Kazadan beş gün sonra, 13 Ağustos’ta, Uçak Kazası Araştırma Bürosu (AAIB), Kaptan SS Chahar’ı sorumlu soruşturmacı olarak ve dört diğer havacılık uzmanını ona yardımcı olması için atadı.
Bağımsız emniyet uzmanları, sorumlu araştırmacının yeterliliği ve bazı ekip üyelerinin dürüstlüğü konusunda ciddi çekinceler dile getirse de, Hava Kazaları Araştırma Birimi Başkanı(AAIB, DG) Aurobindo Handa, bu endişeleri temelsiz olduğunu söyleyerek reddetti.
Araştırma ekibinin başkanı Kaptan Chahar, geçmişte Jet Airways’de B737 NG kontrol öğretmeni olarak görev yapmıştı. Ekip üyeleri şunlardır; Ved Prakash (Operasyon Uzmanı), Mukul Bhardwaj (B737 Kıdemli Uçak Bakım Mühendisi), YS Dahiya (Havacılık Tıp Uzmanı) ve Jasbir Singh Larhga (Müdür Yardımcısı. AAIB).
SS Indian Airlines Uçuş Emniyeti eski Direktörü Panesar, Kaptan SS Chahar’ın bir Kaza Araştırma Uzmanı olarak deneyimini sorgulayarak, bu güne kadar tek bir hava kazasını soruşturmamasına rağmen neden sorumlu soruşturmacı olarak atanmıştır, sorusuyla kendisi için bu soruşturmanın üstünün örtülmeye çalışıldığını iddia ederek, “Bence ekibin bir parçası olarak çeşitli havacılık uzmanları ile adli bir soruşturma yapılmalıdır” dedi.
İlginç bir şekilde Kaptan Chahar’ın seçiminde, AAIB’nin Havacılık Emniyeti Araştırma Uzmanı olarak atanması için asgari uygunluk kriterleri ihlal edilmiştir. AAIB’nin Havacılık Bakanlığı web sitesinde yayınlanan 7 Haziran 2016 tarihli genelgesinde, bir hava emniyeti araştırmacısının kaza araştırmasında görev alabilmesi için en az 25 yıllık deneyime sahip olması gerektiğini, Havayolu uçağı kaza soruşturmalarının bir üyesi olması gerektiği ve uçak kazası incelemeleri konusunda eğitim almış olması gerekleri yer almaktaydı. Kaptan Chahar’ın bu niteliklerden hiçbirine sahip olmadığı belirtilmektedir.
Ancak AAIB Başkanı kararını savunarak, Kaptan Chahar’ın diğer gerekliliklere göre dürüstlüğüne öncelik verilerek seçildiğini belirtmiştir. Başkan, Boeing 737 NG’de daha nitelikli, deneyimli ve Kaptan Chahar’dan tartışmasız bir Kaptan/kaptanlar varsa isimlerinin AAIB ile paylaşılmasını istedi.
Sektördeki bilgilere ulaşarak yeterlilik gereksinimlerini karşılayan en iyi isimleri aradığını, yolcu emniyeti için Araştırma ekibini kurmadan önce, üç-dört gün boyunca bütün özgeçmişlerin ve referansların incelediğini vurguladı.
Hindistan’da, Kozhikode’de kaza geçiren B737 tipi uçak, Air India, Air India Express, Spicejet ve Jet Airways tarafından kullanılmaktadır. Indigo, Vistara, Air Asia ve Go Air gibi diğer operatörler ise büyük ölçüde Airbus 320’yi kullanmaktadırlar.
Başkan Handa, “Çıkar ilişkilerinin önlenmesi nedeniyle, AAIB’nin Kaza Araştırması Ekibi seçiminde Eski Jet Airways’a yönelinmiştir,” diye ekledi.
Dürüstlük ve uygunluk soruları diğer ekip üyeleri için geçerlidir. Örneğin, 2018’de Ghatkoper Hava kazasını araştırırken delilleri tahrif ettiği iddiasıyla Jasbir Singh Larhga’ya karşı Sivil Havacılık Bakanlığında bir şikayet araştırılmaktadır.
Ghatkoper Uçak kazasında hayatını kaybeden ikinci pilot Marya Zuberi’nin kocası Prabhat Kathuria, “, VT-UPZ kazasına ilişkin raporun AAIB’den Jasbir Singh Larhga tarafından hazırlanmış hatalı bir rapor olduğunu, mağdurlar ve uzmanlar tarafından şikayet üzerine yargılamanın devam ettiğini buna rağmen kendisine tekrar bu ekipte niçin görev verildiği sorulmuştur. Bu yüzden bu soruya karşı AAIB’nin sessiz kalması da sorgulanmaktadır.
Kathuria, “Birçok AAIB çalışanı SHGM’de delegedir. Bu durumda bir kişi kendi çalıştığı yere nasıl yargıç olarak atanabilir?” Kathuria’nın endişesi, AAIB’nin ciddi hava kazalarını soruşturmak için kurulduğu ve havacılık uzmanları tarafından destekleniyor olması ve her durumda SHGM’de suçlanabiliyor.
Hava seyrüsefer hizmetleri eski yönetici müdürü S Bhattacharya, “Bu bir çıkar çatışmasıdır. Düzenleyici, soruşturmacı olursa, genellikle büyük kazaların başlıca nedenleri olan düzenleyici kusurları örtülecektir,” dedi.
Bağımsız Emniyet Uzmanları tarafından öne sürülen endişeler dikkate değer bulunmalıdır. Öncelikle kaza araştırması ekibinde yer alacak kişilerin Kaza Araştırmaları konusunda eğitimli olmaları yanısıra geçmişte benzer kazaların araştırılmasında çalışmış yani tecrübeli olması kaza araştırmasının gerçekleri ortaya çıkarması açısından çok önemlidir. Kaza araştırması eğitimlerini almış kişiler emniyet birimlerinde olay ve ciddi olay incelemeleri yaparak kaza araştırmalarına hazırlanmış olmalıdır. Geçmişinde bu konuda çalışmamış kişilerin kaza araştırmasına katkıları sorgulanır olabilecektir.
Eleştirilen diğer konu Sivil Havacılık Otoritesinde delege olan kişilerin kaza araştırması ekibinde yer alması otoritenin kazaya etkilerinin göz ardı edilmesine yol açmasıdır ki bu görüş doğru olup hiçbir şey olmasa dahi raporda soru işaretlerine yol açacaktır. Bu yüzden bir çok ülkede Kaza Araştırma Birimleri Sivil Havacılık Otoritesinden ayrı, aralarında hiyerarşik bağ olmayan kuruluşlar olarak tesis edilmişlerdir.
Zaman içerisinde bu kazanın raporları yayınlandığında rapora getirilen eleştiriler iddia sahiplerinin haklı olup olmadıklarını ortaya koyacaktır.
Sağlıkla Emniyetli Uçuşlar Dileriz
Eyup Turşucu
Kaptan Pilot (E)
Kaza Araştırma Uzmanı
