Amerika Birleşik Devletleri’nde Cumhuriyetçi Senatör Marco Rubio ve Demokrat Senatör Bob Menendez F-35 savaş uçaklarının Türkiye’ye teslimatı ile ilgili kısıtlama getiren maddeleri içeren tasarıyı Kongre’ye sundu.
Tasarıda uçakların Türkiye’ye transferinin onaylanması ya da transferi için bir kaynak ayrılması; F-35’lerin uçuş desteği ve bakımı için gerekli entellektüel hakların ve teknik verilerin transferi; F-35ler için hangar yapımı ya da yapımına destek verilmesi için kaynak ayırılmasının kısıtlanması öngörülüyor.
Öte yandan tasarıya eklenen istisna maddesinde, Türk hükümetinin S-400 alımından vazgeçtiğini Amerikan Kongresi’ne yazılı bir şekilde bildirmesi halinde ABD başkanının söz konusu kısıtlamaları kaldırabileceği vurgulanıyor.
Tasarıda kullanılan transfer ifadesinin uçakların fiziksel olarak Amerika Birleşik Devletleri toprakları dışına çıkarılması anlamını taşıdığı da vurgulanıyor.
S-400 alımının risklerine de değinilen tasarıda böyle bir alımın 2017’de kabul edilen Avrupa ve Avrasya’da Rus Etkisini Azaltma kanununa aykırı bir işlem olduğu ve NATO ittifakının bütünlüğünü tehlikeye atacağı belirtildi.
Ayrıca bu durumun Amerikan ordusunun kendisinin ve koalisyon içerisinde gerçekleştirdiği operasyonların olumsuz etkileyeceği ve Birleşik Devletleri ve Türkiye arasındaki savunma işbirliğine zarar vereceği vurgulandı.
Doğu Akdeniz’de sondaja destek, Kıbrıs’a silah ambargosuna son
Tasarıda ayrıca Doğu Akdeniz’de İsrail, Yunanistan ve Güney Kıbrıs arasında kurulan enerji ve güvenlik ortaklığına tam destek verilmesi öngörülüyor.
Her iki partiden de destek arayan Doğu Akdeniz Güvenlik ve Enerji İşbirliği kanun tasarısı Amerika Birleşik Devletleri’nin Doğu Akdeniz’deki uzun dönem stratejisini yeniden şekillendirmeyi hedefliyor. Bu kapsamda 1987 yılından beri yürürlükte olan Kıbrıs’a silah ambargosunun kaldırılması öngörüyor.
“Amerika Birleşik Devletleri’nin Yunanistan, Kıbrıs ve İsrail’le güçlü ve gelişen ilişkileri sayesinde Doğu Akdeniz’deki çıkarları önemli boyutlardadır. Bu ülkeler arasında son yıllarda enerji eksenli gelişen işbirlikleri daha geniş kapsamlı bölge güvenliği, ekonomi ve enerji ile ilgili işbirliklerine kapı aralamıştır.” diyen Menendez “Amerika Birleşik Devletleri’nin bu işbirliğini derinleştirmek ve Doğu Akdeniz’i daha güvenli hale getirme adına için bu işbirliğini kullanmak için devreye girme zamanı gelmiştir. Bu tasarı barış, refag ve uluslarımızın güvenliği adında ortak çabalarla bu dostluk ilişkilerini geliştirmeyi amaçlamaktadır.” ifadelerini kullandı.
ABD’nin her iki tarafa da uyguladığı ambargoya rağmen adada 40 bin Türk askerinin bulunduğu ve bir kısım Amerikan menşeli silahların burada kullanıldığı vurgulanan tasarı hakkında Rubio da Güney Kıbrıs’a uygulanan silah ambargosunun kaldırılması ve Yunanistan’a askeri desteğin arttırılmasıyla bu tasarının bölgedeki kilit ortaklarımızın istikrarına daha kapsamlı bir yaklaşım sağlayacağını vurguladı.
Tasarıda Önerilen Düzenlemeler
Rubio ve Menendez imzalı tasarıda öngörülen diğer düzenlemeler şöyle:
ABD, İsrail, Yunanistan ve Kıbrıs arasındaki enerji işbirliğini arttırmak için Birleşik Devletler-Doğu Akdeniz Enerji Merkezi’nin kuruluşuna onay verilmesi
Yunanistan’a 3 milyon dolarlık askeri destek sağlanması
Yunanistan ve Kıbrıs’a ikişer milyon dolarlık askeri eğitim desteği sağlanması
Beyaz Saray’dan Kongre’ye Doğu Akdeniz’deki ülkelerle kapsamlı enerji ve güvenlik işbirliği stratejisi ve bölgedeki Rusya ve diğer ülkelerin zararlı aktiviteleri hakkında rapor sunmasının talep edilmesi
Amerikalı Yahudi ve Yunan Lobilerinden Tasarıya Destek
Amerikan Yahudi Komitesi (AJC) ve Helenik Amerikan Liderlik Konseyi (HALC) yaptıkları yazılı açıklamayla tasarıyı memnuniyetle karşıladıklarını duyurdu.
