“ TARİH YAZMAK, TARİH YAPMAK KADAR MÜHİMDİR; YAZAN, YAPANA SADIK KALMAZSA DEĞİŞMEYEN HAKİKAT İNSANLIĞI ŞAŞIRTAN BİR HAL ALIR”
Mustafa Kemal ATATÜRK
Ulu yönder Atatürk’ün yukarıdaki sözü tarihçilerin kulaklarına küpe olmalıdır. Bazen kötülemek için, bazen de övmek için yazılan tarih yazılarında maalesef çok büyük hatalar yapılmaktadır. Bu gün okuduğum bir yazı beni derinden etkiledi. İlk bakışta gayet doğal gibi gözüken yazıyı konuya hakim biri olarak değerlendirdiğimde, cevap hakkımın olduğuna inandım. Yazı “TürkRus” adlı bir sitede yayımlanmış. Bkz:(Atatürk’ün hayran olduğu Sovyet pilot ) Bu sitedeki paylaşımı yapan Sayın Fuad SAFAROV ve kaynak gösterdiği Sayın Gennadi AMİRYANTS’e eleştirilerimi yazmak istiyorum.
1. Öncelikle önemli bir Rus pilottan bahsediyorsak onun adını doğru ve tam olarak yazmalıyız. Yazıda Rus pilotun ismi Sergey Anohin olarak belirtilmiş. Doğrusu Sergei Nikolaeviç Anokhin olmalıydı.
2. İkinci Rus pilotun ismi de Mihail Romanov olarak yazılmış. Doğrusu Misha Romanov olmalı.
3. Atatürk’ün Anokhin’e büyük değer verdiği, onun uçuşlarına bizzat katılarak izlediği vurgulanmış. Atatürk tüm öğretmenlere değer verirdi. Sadece Anokhin’e değil oradaki diğer Rus öğretmen Misha Romanov’a da değer verirdi. Özellikle de Baş Öğretmen Vecihi Hürkuş’a ayrı bir sevgisi vardı. Onun Anokhin’in uçuşlarını bizzat katılarak izlediği de çok doğru bir yorum değildir. Atatürk hem Türkkuşu çalışmalarını yerinde görmek isterdi. Hem de manevi kızı Sabiha Gökçen’in uçuşunu izlemek için Türkkuşu’na giderdi.
4. Atatürk Rus pilot Anokhin’i bizzat kendisi davet etmemiştir. Türk Hava Kurumu başkanı Fuat Bulca’ya verdiği talimat doğrultusunda Türkkuşu adı altında sivil bir havacılık organizasyonu oluşturulmuştur. Rusya’dan gelecek öğretmenler Fuat Bulca’nın Sovyet Büyükelçisi Lev Karahan ile yaptıkları protokol sonrası tamamen Rus havacılık kurumu Ossoaviahim tarafından belirlenmiştir. Atatürk bir tek Vecihi Hürkuş’tan faydalanın diye emir vermiştir.
5. Anokhin’in diğer öğretmenler ile birlikte birçok öğrenci yetiştirdiği bilgisi doğrudur. Tek başına, Sabiha Gökçen’in de aralarında olduğu öğrencileri yetiştirdiği algısı yanıltıcı olabilir. Bu cümleye dikkat edilmelidir.
6. Atatürk’ün özellikle Sovyet askeri pilotlarının Türk pilotlarına eğitim vermesini istediği yazılmış. Türk kaynaklarında böyle bir isteğin olmadığını biliyoruz. Şayet böylesi önemli ve iddialı konuda ellerinde bir belge var ise mutlaka yayınlamaları gerekir. Bizim bildiğimiz Atatürk’ün hiçbir zaman Rus askeri pilotlarından böylesi bir isteği olmamıştır. Üstelik gelen Rus öğretmenlerin üçü de sivil havacılık uzmanlarıdır.
7. Yazıda “Cumhurbaşkanı Atatürk’ün verdiği ziyafette onunla ilk kez görüştü. Atatürk ona yaklaştı ve kadife gözleriyle dikkatle inceledi, havacılık ve paraşütler hakkında epeyce sorular vererek sohbet etti” diye yazılmış. Atatürk Rus öğretmenler için özel bir davet vermemiştir. Anokhin ile ilk görüşmesi 3 Mayıs1935 tarihinde Türkkuşu’nun açılışında olmuştur. Sovyet öğretmenlerden havacılık ile ilgili bilgiler almıştır. Sadece Sovyetler Birliği Sivil Havacılık Başkanı General Robert Petrovich Eideman, 29 Ekim 1936 tarihli Cumhuriyet Balosunda Atatürk ile tanışma fırsatı da bulmuştur. Bunun dışında Atatürk’ün Sovyet havacılarını kadife gözleri ile dikkatle incelemesi olmamıştır.
8. Yine, yazıda şu yorum yapılmış. “Bir havacılık bayramında Türk paraşütçülerden biri havada Sovyet yapımlı paraşütünü açamayınca yere düşerek hayatını kaybetti. Anohin bu olay üzerine hemen uçakla havalandı ve aynı paraşütle atladı. Sovyet pilotu, böylece sorunun ve arızanın paraşütten kaynaklanmadığını kanıtlamış oldu.”
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’dır. Hiçbir zaman havacılık bayramı olarak kutlanmamıştır. Paylaşılan yazıda İlk Türk kadın hava şehidi Eribe Kartal’dan (Hürkuş) bahsedilmiş. Ancak Eribe’nin açılmayan paraşütü ile Anokhin’in hemen atlayış yaparak, sorunun Sovyet paraşütünde olmadığını kanıtladığı iddia edilmiş. Biz Türk araştırmacılar şimdiye kadar bu kadar önemli bir detaya ait hiçbir belge bulamamışken sayın yazarın bunu detaylıca yazması dikkatimizden kaçmamıştır. Bu konuda yazardan ve onun yazısını paylaşandan acilen belge/kaynak göstermesini rica ediyorum. Üstelik şehadet konusunda hassas bir toplum oluşumuz göz önüne alınırsa, böylesi bir ispatın hemen yapılıyor olması bizi incitir. Bence bu yorum gereksiz.
9. Atatürk Sovyet pilotun çalışmalarını çok beğenince daha fazla kalması için ısrar etmiş. Belge/kaynak var ise istiyorum. Lütfen.
Şimdi de ben bu konuda birkaç şey yazmak istiyorum. Arzu ederler ise Sayın Fuad Saforov ve Sayın Gennadi Amiryants ile tüm bilgi ve belgelerimi paylaşmaya da hazırım. Umarım okurlar.
Saygılarımla,
Mustafa KILIÇ
Havacılık Tarihi Araştırmacısı – Yazar
sontayyareci@gmail.com
