1978 – 1983 yılları arasında görev yaptığım Ayancık Hava Radar Mevzi Komutanlığı benim en güzel yıllarımın geçtiği hava birliğidir. Hem askeri havacılığa ilk adım attığım yer hem de gerçek anlamda sosyalleştiğim küçük Ayancık kasabası yaşamımın en özel yerindedir.
Daha önce de Ayancık ve havacılık ile ilgili yazılar paylaşmıştım. Şimdi ise elime yeni bilgiler ve fotoğraflar geçti. Bu kaynaklara ulaşmamda yardımcı olan Ayancıklı gazeteci kardeşim Adil Yıldız’a özel teşekkürlerimi sunarım. Hadi gelin yeni bilgileri hep birlikte okuyalım.
Ayancık Hava Radar Mevzi Komutanlığı, Sinop ili Ayancık kasabasının güney batısında kuş uçuşu 1.000 metre mesafede 847 feet irtifası bulunan Kıran Tepe (Erken Günez Tepesi) üzerinde kurulmuş ve 60 hektarlık bir araziyi kapsamaktadır.
Orta Karadeniz Bölgesi’nin hava savunma görevini yerine getirmek maksadıyla kuruluşu planlanan Hava Radar Mevzi Komutanlığı’nın kuruluş çalışmaları Muhabere Binbaşı İsmail Güralp tarafından 15 Eylül 1950 tarihinde başlatılmıştır. 2nci Hava Kontrol Grup Komutanlığına bağlı olarak 1951 yılında Sinop’ta Radar Müfreze Komutanlığı adıyla faaliyetlerine başlamıştır. İlk Radar Müfreze Komutanı Radar Makinist Astsubay Üstçavuş İ. Hakkı Karagöz olmuştur. 1957 yılında Suriye olayları nedeniyle Orta Doğu’da siyasi ve askeri durumun kritikleşmesi üzerine Radar Müfreze Komutanlığı personelinin dörtte biri Sinop’ta kalmış, geri kalan personel geçici süreyle Urfa’ya intikal etmiştir. Personel, Diyarbakır Radar Mevzi Komutanlığından gönderilen cihazlarla (7 Eylül 1957) Urfa Korçik Tepe mevki’inde üç ay görev yaptıktan sonra 18 Aralık 1957’de tekrar Sinop’a kadro görev yerlerine dönmüştür.
1958 yılında Sinop’ta konuşlu bulunan Hava Radar Müfreze Komutanlığının ABD’lilerin Sinop’ta kurdukları cihazların çalışmasını engellediği gerekçesi ile Ayancık’taki son yerleşkesine nakledilmiştir. Birliğin intikali Kasım 1958’de tamamlanmıştır. Ocak 1959 tarihinde Ayancık’ta harekât görevlerini icra etmeye başlamıştır.
Söz konusu radar birliği kurulduğu 1951 yılından Kasım 1958 tarihine kadar Radar Müfreze Komutanlığı ismiyle Sinop’ta faaliyet göstermiştir. Daha sonra Sinop’tan Ayancık kazasına taşınmış ve Hava Radar Mevzi Komutanlığı ismiyle Ocak 1959’da harekât görevine başlamıştır.
1963 yılında Ayancık Hava Radar Mevzi Komutanlığı personeli ve Ayancık halkının ortak çalışmaları ile birlik suya kavuşmuştur.
1965 yılında Kurmay Binbaşı Hüseyin Güven ve personelin müşterek çalışmalarıyla; Mevzi Komutanlığı ile Ayancık Kazası arasında ulaşımın sağlandığı 2.800 metrelik meyilli bir stabilize yola kavuşmuştur.
1967 yılında harekât personelini barakada görev yapmaktan kurtarmak için modern bir operasyon binası ve ayrıca komutanlık binası ile ikmal binası yapılmıştır.
1972 yılı içinde Sinop’un Erfelek Kazası Ayancık Garnizon Komutanlığına bağlanmıştır. 30 Mayıs 1972 tarihinde ise Sinop Hava Meydanı’nın gayrimenkul mal sorumluluğu ABD’lilerden alınarak Ayancık Hava Radar Mevzi Komutanlığının uhdesine verilmiştir.
1972 yılında fidanlık bir arazi temizlenip tasfiye edilerek personel toplanma parkı yapılıp Atatürk büstü dikilmiştir. Cumhuriyetin 50’nci münasebetiyle Hava Yer Yarbay Muzaffer Erze’nin şahsi gayretleri ve mevzi komutanlığının imkânları kullanılarak Atatürk büstleri yaptırılıp çevre köy okullarına dağıtılmıştır. Ayancık kazasında Atatürk büstü olmayan okul bırakılmamıştır.
Ayancık Hava Radar Mevzi Komutanlığı 13 Ağustos 1999 tarihinde söndürülmüştür.
Umarım bu yeni bilgiler ve fotoğraflar Ayancık’ta kurulması planlanan kent müzesi için yararlı olur. Bilgi ve fotoğrafların orijinallerini Belediye Başkanımız Sayın Hayrettin Kaya’ya en kısa sürede takdim edeceğim. Başka sürprizim de olacak. Ayrıca başka bir paylaşımı daha yapmak istiyorum. “AYANCIK BENİM İLK AŞKIM” adlı anı kitabımı yeni bitirdim. Bu kitapta Ayancık’ta yaşadığım 5 güzel yılı ölümsüzleştirmek istiyorum. Tasarım aşaması bittiğinde sizlere tekrar bilgi vereceğim.
Saygı ve sevgilerimle.
Mustafa KILIÇ
Havacılık Tarihi Araştırmacısı-Yazar
sontayyareci@gmail.com
·
