Havacılık sektöründe onlarca fikir ve girişim ne yazık ki her zaman isteneni vermiyor. İşte hayata geçirilen ancak potansiyellerini tam olarak gerçekleştiremeyen proje ve konseptlerden aerotime‘ın derlediği sadece birkaç örnek.
Airbus A380
Şubat 2019’da, Emirates’in Airbus A380 siparişini azalttığı haberinin ardından uçak üreticisi, süper jumbo üretiminin 2021’de sona ereceğini duyurdu.
Bu kadar çok şey vaat eden ama sonunda yerine getiremeyen bir uçak için olayların gidişatı şaşırtıcıydı.
A380’i inşa etme projesi açıklandığında, bu büyüklükteki bir uçağın uygun olmadığını söyleyen eleştirmenler vardı, ancak çok az kişi, projenin lansmanından bu kadar kısa bir süre sonra sonun geleceğini tahmin edebilirdi.
Airbus A380 şüphesiz muhteşem bir uçak ve bu kadar çok havayolunun kullanımını görmek, vizyon açısından yeterli olmadı.
Concorde
Concorde’un lansmanını çevreleyen heyecanın boyutlarını veya uçağın 1969’da ilk ödeme yapan müşterilerini taşıdığı zamanının ne kadar ilerisinde olduğunu anlamak zor.
Concorde her zaman British Airways ve Fransa ile eşanlamlı kalacak ancak geliştirme sırasında Lufthansa, Japan Airlines, American Airlines, United Airlines, Air India ve Air Canada gibi büyük havayollarından süpersonik jet için 100’den fazla bağlayıcı olmayan sipariş verildi.
O günlerde birçok havayolu Concorde’u ve süpersonik uçuşu gelecek olarak görüyordu.
Ancak ticari operasyonlardan 27 yıl sonra hem British Airways hem de Air France filolarını emekliye ayıracaklarını duyurdu.
25 Temmuz 2000’de Air France Concorde’un Paris’ten havalanmasından kısa bir süre sonra meydana gelen ölümcül kaza, Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) 11 Eylül terör saldırılarının ardından hava yolculuğunda düşüş, uçağın yüksek yakıt tüketiminin kar kaybına yol açması ve okyanus üzerinde yalnızca süpersonik hızların kullanılmasına yönelik kısıtlamalar, çöküşüne katkıda bulundu.
Concorde, uçuşun geleceği olma yönündeki tüm vaadine rağmen bu heyecanı karşılayamadı.
Ama belki de Concorde birçok açıdan zamanının çok ilerisindeydi. Süpersonik yolcu uçaklarında yeni bir çağın gelişmesiyle birlikte, süper hızlı yolculuk yeniden gün yüzüne çıkacak.
Uzay mekiği
Sadece havacılık değil, uzay mekiği de çok şey vaat eden ama belki de kendisi için planlanan her şeyi başaramayan bir başka kavram.
1 Şubat 2003’te Columbia Uzay Mekiği dünya atmosferine girerken parçalandı ve mekikteki yedi astronotun hepsi yaşamını yitirdi.
Olay, 1986’da Challenger mürettebatının kaybının ardından, başlangıcından bu yana yaşanan ikinci uzay mekiği felaketiydi.
2003 trajedisi kesinlikle uzay mekiği projesinin sona ermesinin doğrudan nedeni olsa da, çatlaklar şimdiden ortaya çıkıyor ve projenin geleceğini tehlikeye atıyordu.
Son uzay mekikleri kullanımdan kaldırıldığında, uçuş ömürlerinin yarısına bile ulaşmamışlardı, ancak uzay aracının çalıştırılmasıyla ilgili maliyetler hızla artmıştı.
Uzay aracının pek çok başarısı arasında Uluslararası Uzay İstasyonunun (ISS) inşasına yardım etmek ve Hubble Uzay Teleskobu’nu taşımak yer alsa da, proje yörüngeye erişmenin düşük maliyetli bir yolu olarak halka satıldı ve bunun hedeften çok uzak olduğu ortaya çıktı.
“Sonuç olarak cevap, bunun çok pahalı olduğuydu. Eski NASA Jet Propulsion Laboratuvarı sistem mühendisi Mark Adler, 2015’te Newsweek için şunları yazmıştı : ” Çok pahalı. Mekik, sistemin yeniden kullanılabilirliği sayesinde uzaya düşük maliyetli erişim vaadini hiçbir zaman yerine getirmedi.”
Space X’in ortaya çıkışı masraflarla ilgili birçok sorunun çözülmesine yardımcı oldu, ancak her bir uzay mekiği projesinin 1,5 milyar dolardan fazla maliyeti olduğundan, ekonomik hedeflerine neden ulaşamadığını ve bulunması gereken alternatifleri anlamak kolaydır.
Jetpack
Jetpack’in ilk olarak 100 yıldan fazla bir süre önce Rus Alexander Andreev tarafından tasarlandığı düşünülüyordu, ancak Bell Aerosystems’in 1950’lerde ‘Bell Roket Kuşağı’nı geliştirmeye başlamasına kadar teknolojinin uygulanabilir bir uçuş modu olarak görülmesi mümkün değildi.
İlk düşüncelerin çoğu, jetpack’lerin ABD Ordusu tarafından kullanılabileceği yönündeyken, ulaşım sisteminin modern versiyonları da polis ve dağ kurtarıcıları da dahil olmak üzere acil müdahale ekiplerine yönelik olarak pazarlanıyor.
Sonuçta jetpack endüstrisi başarısız olmasa da, maliyet, tehlike ve eğitim gereklilikleri nedeniyle hiçbir zaman gerçekten işe yaramayan inanılmaz derecede uzun bir yolculuk oldu.
Ancak Jetpack Aviation, Frank Zapata’s Flyboard Air, Gravity Industries ve Maverick Aviation gibi bir avuç şirketin konsepti geliştirmesiyle umut var.
Maverick Aviation’ın jetpack’i, patent bekleyen uçuş kontrol sisteminin otomatik stabilite sağlaması ve pilot olmayan birinin kapsamlı eğitim olmadan çalışmasını kolaylaştırması nedeniyle özellikle ilgi çekicidir.
Bu tür bir gelişmeyle jetpack’in bir asırdan fazla süren gelişimin ardından sonunda güneşe çıkması oldukça makul ve eğer öyleyse, kesinlikle beklemeye değmiş olacak.
