10 Nisan Perşembe günü yerel saat ile 15:00 de turistlere şehri gezdiren bir helikopter havada hasarlanarak New York Şehrinin Manhattan adasını anakaradan ayıran Hudson nehrine düştü.
Siemens’in İspanya CEO’su Agustin Escobar ve ailesi ile onları gezdiren helikopter pilotu, Bell 206L-4 LongRanger IV modeli helikopterinin henüz bilinmeyen bir nedenle havada kuyruğunun ve ana rotoru kopması sonrasında, Hudson nehrine düşmesi sonucu helikopterde bulunan Siemens’in İspanya CEO’su Agustin Escobar, karısı, 4, 5 ve 11 yaşındaki üç çocuğundan oluşan beş kişilik ailesi ve 34 yaşındaki pilot kazada yaşamlarını kaybettiler. Kazaya “Mast Çarpması” adı verilen ve ana rotorun helikopterin kuyruğuna çarparak hasarlaması denilen bir durumun neden olması ihtimali üzerinde durulmaktadır.
Bell-206 Long Ranger helikopteri standart Bell 206 helikopterin uzun modeli olup 7 kişiye kadar yolcu taşıyabilmektedir. Kazada uçakta 3 yetişkin, 3 çocuk olması nedeniyle ağrlık sorununun söz konusu olmadığı değerlendirilmektedir. Bell 206 modeli helikopterler yaklaşık 60 yılın üzerinde hizmette olup askeri ve sivil maksatlı yoğun olarak hala kullanılmakta olup 2017 yılında üretimine son verildi.
Helikopterlerde “mast kesmesi” (mast bumping), özellikle tek rotorlu ve semi-rigid rotor sistemine sahip helikopterlerde (örneğin Robinson R22, R44 gibi modellerde) görülebilen tehlikeli bir olaydır. Bu durum, ana rotor milinin (mast) aşırı hareketi nedeniyle rotor başlığıyla temas edip zarar görmesi veya kopmasıyla sonuçlanabilir.
Mast Kesmesinin Başlıca Sebepleri:
1. Düşük G-Hareketleri (Low-G Koşulları):
– Helikopterin ani alçalma, türbülans veya pilotaj hatası nedeniyle yerçekimi kuvvetinin (G kuvveti) azaldığı durumlarda, rotor diskine yeterli yük binmez.
– Rotor palleri aşırı konum değiştirerek mast ile temas edebilir.
2. Aşırı ve sert kumanda verilmesi:
– Özellikle yüksek hızda ani manevralar yapıldığında, rotor başlığı aşırı eğilerek mastı kesebilir.
– Bu durum, semi-rigid olarak adlandırılan rotor sistemine sahip helikopterlerde daha yaygındır.
3. Türbülans veya Düzensiz Hava Koşulları:
– Şiddetli rüzgar veya türbülans, rotor sisteminde kontrolsüz salınımlara yol açabilir.
4. Pilotaj Hataları:
– Yetersiz eğitim veya aşırı agresif manevralar, mast kesmesine zemin hazırlar.
– Özellikle low-G durumunda yapılan ani ve sert kumanda verilmesi riski artırır.
Yukarıda belirtilen durumlarda, Rotor sisteminin tamamen kopması ve helikopterin kontrolden çıkmasıyla pilotun yapabileceği hiçbir şey olmayıp ölümcül kazalar meydana gelir.
Böylesi istenmeyen bir durumun önlenmesi için;
– Low-G durumundan kaçınmak (ani pitch aşağı hareketlerden sakınmak).
– Tüm uçuş boyunca yumuşak ve kontrollü manevralar yapmak.
– Türbülanslı havalarda hızı düşürmek.
Bilhassa uzun masta sahip Robinson R22, R44 ve bunlara benzer hafif helikopterlerde kuyruk bumunu kesme ve mast kopması olaylarıyla nadir de olsa karşılaşılmaktadır. Kısa mastlı ve rigid rotor sistemli helikopterler bu konuda çok daha emniyetlidir. (Sikorsky 76, Black Hawk, Puma vb modeller)
Kaza sonrası NTSB tarafından kaza araştırması başlatılmış olup kurtarma çalışmaları tamamlanmıştır. Helikopterde kayıt cihazlarından (eğer varsa) bilgilerin alınması ve enkaz üzerinde yapılacak detaylı araştırma sonucu kazanın oluş nedenleri açıklanacaktır.
Helikopterler kumanda konusunda sabit kanatlı uçaklara nazaran çok daha hassas olup Helikopter pilotlarının bu fenomeni çok iyi bilip, uçuş tekniklerini buna göre ayarlaması ve ani, aşırı ve sert kumandalardan kesinlikle kaçınmaları gerekmektedir.
Emniyetli Uçuşlar Dileriz
Eyup Turşucu
Kaptan Pilot (E)
Kaza Araştırma Uzmanı
