Havacılık sektöründe 2025 yılı maalesef kısa aralıklarla ölümlü kazalarla başlamıştı. Bu sefer Delta Airlines alt kuruluşu Endeavor Airlines’ın Canadair CRJ-900 uçağı 17 Şubat 2025 günü DL-4819 Minneapolis (ABD) Toronto (Kanada) seferi için 76 yolcu ve 4 mürettebatla gerçekleştirdiği uçuşta, Toronto pearson havalimanının 23 pistine 14:12L’de (19:12Z) sert bir şekilde sağ iniş takımının teması sonrası sağ kanadının piste çarpmasının ardından ters dönerek pist üzerinde durdu. her iki kanat, her iki ana iniş takımı ve kuyruk kısmı gövdeden ayrıldı. Ölen kişi olmamasına rağmen bir kişi ağır, 18 kişinin hafif yaralandığı bildirildi.
İniş esnasında havalimanında hava durumu gökyüzü kapalı, savrulan kar yağışı ve 270 dereceden 28 hamlesi 35 kt rüzgar mevcuttur.
CYYZ 171900Z 27028G35KT 6SM R24L/3000VP6000FT/U BLSN BKN034 M09/M14 A2993 RMK CU6 SLP149=
Kanada Ulaşım Emniyeti Kurulu kaza mahalline gelerek kaza araştırma sürecini başlatmıştır. İlk yapılan açıklamada kazanın ICAO annex 13 kapsamında araştırmasının yapılacağını ve ABD Kaza araştırma uzmanlarının da araştırmada bulunacaklarını, elde edilen bulgu ve bilgilerin Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü’nün Ek 13’ü uyarınca, Kanada Ulaşım Emniyet Kurulunca açıklanacağını bildirmiştir.
Eldeki çok kısıtlı verilere göre kazaya nelerin neden olabileceğine göz atacak olursak;
İniş anında meydandaki hava durumu gökyüzü kapalı, yerde savrulan kar ve 23 Pistine göre 40 derece sağdan yaklaşık 20kt civarında (270/28-35kts) yan rüzgarı mevcuttur. Bu yüzden, uçağın yan rüzgar iniş tekniğine göre dengeli bir şekilde sağa yatışlı olarak yaklaştığı görülmektedir. Buna rağmen her nedense son anda uçak sağ iniş takımı üzerine çok sert bir şekilde piste temas eder. İniş takımları belli bir G değerine kadar emniyetle iniş yapabilirler, ama bu inişte son andaki yere yaklaşma oranının çok fazla olması nedeniyle iniş takımının kırılmasına yol açtığı değerlendirilmektedir. Dolayısıyla şiddetli sağa yatışlı iniş sonrasında sağ kanat da yere çarparak kırılmış ve uçağın aerodinamik yapısı tamamen bozulmuştur. Sağlam olan sol kanat üzerinde oluşan kaldırma kuvveti nedeniyle uçağın uzunluk ekseni boyunca dönmesine sebep olduğu değerlendirilmektedir. Bu dönüş esnasında sol kanat ve kuyruk kısmı da koparak gövdeden ayrılmıştır.
Uçakta bulunan 76 yolcu, 4 mürettebatın tamamının emniyet kemerlerinin bağlı olması, bu sert iniş ve dönme sonrasında oluşan yangının da kısa sürede söndürülmesi nedeniyle kazada can kaybı olmamasını sağlamış sadece bir kişinin ağır 17 kişinin de hafif yaralı olduğu belirtilmiştir.
Bu istenmeyen duruma niçin gelindiğine bakacak olursak, kaza anında meydanda 270/28-35kts şiddetinde rüzgar olup sağdan 18-23kts yan rüzgar etkisine sebep olmaktadır bu durum bir çok havayolu işletmesi için yan rüzgar limitlerindedir. Ayrıca pist üzerinde savrulan kar söz konusu olduğundan bunun pilotların piste yakınlıklarına dair farkındalıklarını negatif etkileyebileceği düşünülmektedir.
Ayrıca yaklaşmanın son bölümünde havacılıkta Windshear olarak ifade edilen rüzgar kesilmesi söz konusu olabilir. Windshear söz konusu olduğunda ikaz sistemi devreye girerek pilotları uyarır. Bu uyarı geldiğinde hiç tereddüt etmeden inişten vaz geçerek pas geçme başlatılmalıdır. Ama elimizde veri olmadığı için bu konuda kesin bir şey söylemek mümkün değildir.
Havacılık kazaları yönünden kötü başlayan 2025 yılının kalan süresinde kazaların tekrarlanmaması en büyük dileğimizdir. Kanada Ulaşım Emniyeti Kurulunun ön kaza raporunda nedenlere ilişkin bilgilendirmenin yer alacağını umuyoruz. En önemli şey kazada yer alan hatalı insan faktörlerinin iyileştirilerek tekrarının önlenmesidir.
Emniyetli Uçuşlar dileriz
Eyup Turşucu
Kaptan Pilot (E)
Kaza Araştırma Uzmanı
