Reuters’in haberine göre ABD havacılık yetkilileri, Etiyopya ve Endonezya’da 2018 ve 2019’da sadece beş ay arayla meydana gelen 2 ölümlü kazanın neden olduğu krizde uzun süredir ertelenen ve büyük bir adım olan Boeing 737 MAX’ın tekrar uçuşa verilmesi kararının Çarşamba günü vermeye hazırlanıyor.
Kazalarda 346 kişi yaşamını yitirdi, Boeing’in kârı düştü, ABD Adalet Bakanlığı tarafından yürütülen aktif bir ceza soruşturması da dahil olmak üzere dava ve soruşturmalara yol açtı.
İşte 737 MAX ile ilgili olayların zaman çizelgesi:
2017
8 MART – 737 MAX, ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA) Uçuşa Elverişlilik sertifikasını aldı.
22 MAYIS – 737 MAX, Lion Air’in yan kuruluşu Malindo Air’de ticari hizmete girdi.
2018
EKİM 29 – Bir Lion Air 737 MAX uçağı Endonezya’da düştü ve içindeki 189 kişinin tamamı öldü.
KASIM 13 – FAA, Boeing, Lion Air kazasının ardından 737 MAX jetlerindeki yazılım veya tasarım değişikliklerine olan ihtiyacı değerlendirdiklerini belirtti.
KASIM 30 – Boeing, Endonezya’daki Lion Air mürettebatının karşılaştığı bir senaryoyu ele almaya yardımcı olacak 737 MAX için altı ila sekiz hafta içinde bir yazılım iyileştirme planını değerlendirdiğini yayınladı.
2019
10 MART – Etiyopya Havayolları’na ait 737 MAX uçağı düştü ve uçaktaki 157 kişinin tamamı öldü.
12 MART – FAA, Boeing’in 737 MAX üzerinde aylardır çalışmakta olan tasarım değişikliklerini Nisan ayına kadar uygulamaya koyacağını açıkladı.
13 MART – FAA, iki ölümcül kaza arasındaki benzerliklerin kanıtlarını öne sürerek 737 MAX’ın uçuşunun durdurulması kararına diğer büyük küresel düzenleyiciler de katıldı.
3 NİSAN – FAA, ABD’nin resmi bir üst düzey emniyet yetkilisinin başkanlık edeceği şu anda uçuşu durdurulmuş olan 737 MAX’ın emniyetli olup olmadığını gözden geçirmek için uluslararası bir ekip oluşturacağını açıkladı.
6 NİSAN – Boeing, aylık 737 MAX üretimini yaklaşık % 20 azaltacağını açıkladı; ABD ve havayolu yetkilileri, uçağın en az iki ay yerde kalabileceğine inandıklarını belirttiler.
24 NİSAN – Boeing, 2019 mali görünümünü terk etti, hisse geri alımlarını durdurdu ve 737 MAX’ın uçuşunun durdurulması nedeniyle üretimin düşürülmesinin şimdiye kadar en az 1 milyar dolara mal olduğunu söyledi.
5 MAYIS – Boeing, bir yıldan fazla bir süredir ABD düzenleyicilerine, önceki 737’lerde olduğu gibi standart yerine 737 MAX’ta isteğe bağlı uçuş verilerinin uyuşmazlığına ilişkin yanlışlıkla bir alarm uyarısı yaptığını söylemedi.
17 HAZİRAN – Boeing yöneticileri, iki 737 MAX kazasında meydana gelen can kaybından ötürü özür diler ve krizden alınan derslerin gelecekteki uçaklara uygulanacağı sözünü verdiler.
24 TEMMUZ – Boeing, 737 MAX ile sorunları çözmenin giderek artan maliyeti nedeniyle üç aylık en büyük zararını açıkladı.
EYLÜL. 25 – Boeing’in yönetim kurulu, uçak ve hizmetlerinin geliştirilmesini, üretimini ve işletimini denetlemek için yeni bir kalıcı emniyet komitesi oluşturdu.
EKİM 22 – Boeing, ticari uçaklar bölümünün en üst düzey yöneticisi Kevin McAllister’ı işten ayırarak, iki ölümlü kazadan bu yana ilk üst düzey ayrılışı işaret etti.
ARALIK 12 – Boeing, FAA’nın uçağın 2020’den önce uçmaya izin vermeyeceğini açıklamasının ardından Aralık ayında 737 MAX’ın uçmaya devam etmesi için düzenleyici onay alma hedefini iptal etti.
ARALIK 16 – Boeing, 737 üretimini Ocak ayında askıya alacağını açıkladı; 20 yıldan fazla bir süredir devam eden en büyük montaj hattı, şu anda uçuşu durdurulan uçakların iki ölümlü kazadan kaynaklanan sonuçların devam etmesi nedeniyle durduruldu.
ARALIK 23 – Boeing, 737 MAX’ın iki ölümlü kaza ile başlayan yoğun inceleme ve endüstriyel aksaklıkların ardından, İcra Kurulu Başkanı Dennis Muilenburg’u işten ayırdı.
2020
9 MART – Etiyopyalı Kaza inceleme Uzmanları, 2019 Etiyopya Havayolları kazasıyla ilgili bir ara raporda 737 MAX uçağındaki hatalı sistemleri tespit etti ve felaketin yıldönümünün arifesinde ABD jet üreticisini sert şekilde eleştirdi.
11 MART – Koronavirüs salgını MAX sorunlarını artırdığı için Boeing, nakit tasarrufu için bazı kritik alanlar dışında yeni işe alımları ve fazla mesaileri dondurdu.
– Boeing, düzenleyiciler tarafından potansiyel olarak tehlikeli olarak işaretlenen 737 MAX kablo demetlerini jet hizmete dönmeden önce ayırmayı planladığını açıkladı.
27 MAYIS – Boeing, Ocak ayında üretimi durdurduktan sonra 737 MAX üretimine “düşük oranda” devam ettiğini açıkladı.
16 HAZİRAN – ABD senatörleri, FAA’nın uçak sertifikasyonu denetimini güçlendirmek için yasalar çıkardı.
17 HAZİRAN – FAA şefi Steve Dickson, Boeing ve ABD Hava Emniyeti İdaresinin her ikisinin de 737 MAX’ta hata yaptığını kabul etti.
29 HAZİRAN – Boeing, gerekli düzeltmelerin yapılarak yeniden tasarlanmış 737 MAX modelinin uzun süredir ertelenen uçuş testlerine başladı.
7 TEMMUZ – Boeing, Endonezya’daki 2018 Lion Air 737 MAX kazasında uçakta bulunan 189 kişinin tümünün hayatını kaybetmesi nedeniyle federal mahkemede açılan davaların % 90’ından fazlasında uzlaşmaya varıldı.
EYLÜL 16 – ABD Temsilciler Meclisi tarafından yapılan 18 aylık bir araştırma, Boeing’in MAX tasarımında ve geliştirmesinde ve FAA ile şeffaflığında başarısız olduğunu ve FAA’nın gözetim ve sertifikasyonunda başarısız olduğunu tespit etti.
EYLÜL 28 – ABD Taşımacılık ve Altyapı Komitesi’nin liderleri, FAA’nın hava aracı sertifikasyon sürecinde reform yapmak için iki partinin üzerinde anlaştığı mevzuatı yürürlüğe koydu.
EYLÜL 30 – FAA Şefi Steve Dickson, yaklaşık iki saatlik bir değerlendirme uçuşunu kendisi uçarak gerçekleştirdi.
EKİM 6 – FAA, 737 MAX için revize edilmiş eğitim prosedürleri hakkında bir taslak rapor yayınladı.
EKİM 18 – American Airlines , 737 MAX jetini bu yıl sonuna kadar yolcu uçuşları için hizmete sokmayı planladığını açıkladı.
KASIM 9 – FAA, 737 MAX için önerilen değişikliklerin incelenmesinin son aşamalarında olduğunu ve Uçuşa Elverişlilik sertifikasının 18 Kasım gibi verilebileceğini söyledi.
Reuters’in haberinde yer aldığı gibi saatler içerisinde MAX’in yeni Uçuşa Elverişlilik Sertifikasının yayınlanacağı değerlendirilebilir. Bu gerçekleştiğinde son adım olarak MAX uçağı kullanıcısı havayolları ellerindeki MAX uçaklarında gerekli modifikasyonları uygulayarak pilotlarının MAX uçağı için fark eğitimlerini tamamlayarak uçuşlara başlayabileceklerdir. Dolayısıyla artık B737 MAX uçaklarına TEKRAR HOŞGELDİN, EMNİYETLİ UÇUŞLAR diyebiliriz.
Sağlıkla, Emniyetli Uçuşlar Dileriz
Eyup Turşucu
Kaptan Pilot(E )
Kaza İnceleme Uzmanı
