2020 sonu itibarıyla Boeing, resmi olarak 737 MAX’ın temelsiz kaldığı yıl olduğunu söyleyebilir. Yeni onaylanan MAX ile şu anda birkaç ticari uçuş gerçekleştirildi. Ama hangi ülkeler MAX’ın gökyüzüne dönmesine izin verdi ve hangi ülkeler bunu henüz yapmadı?
Şimdi birçok ülke 737 MAX’ın geri dönüşü için ilk adımlarını attı, ama hangilerinde resmen onaylandı?
Bu nedenle, ABD’nin MAX’in hizmete geri dönmesine izin vermiş olması şaşırtıcı değil. FAA, MAX’deki değişiklikleri onaylama sürecine bu kadar yakından dahil olduğundan, ABD mutlu olana kadar uçak gerçekten uçuşa geri dönmüş olarak sayılamazdı. Her ne kadar FAA, MAX’ı Kasım ayında uçuşa geri dönmesi için için teknik olarak onaylamasına rağmen sadece birkaç gün önce American Airlines, MAX’ı tekrar resmen uçuran ilk ABD operatörü oldu.
Ancak ABD operatörü, MAX’ı resmen yeniden hizmete sokan ilk havayolu değildi. Brezilya hizmete geri dönüşü için MAX’i onayladı ve Brezilyalı havayolu GOL, 20 ayın sonunda MAX uçuşunu gerçekleştiren ilk havayolu oldu. Brezilya ve ABD’nin yanı sıra Meksika da MAX’ı onayladı ve AeroMexico, yeni modifiye edilmiş uçakla MAX uçuşu gerçekleştiren ikinci havayolu oldu. Ayrıca Panama’da Copa Airlines tarafından işletilen bir MAX uçuştan geri döndü.
Çok az ülke aslında MAX’ı yeniden sertifikalandırmış olsa da, diğerleride oldukça yakın zamanda süreci tamamlayacaklar gibi görünüyor. FAA onayı, başkalarına yeni tasarımın güvenilir olduğu konusunda ikna edici görünüyor. Singapur Havayolları, uçuştan alınmış MAX uçaklarını Singapur Havacılık Otoritesinden onay almaya hazır şekilde Avustralya’daki park edilen meydandan geri getirmeye başladı.
Kanada, MAX tasarım değişikliklerini bu ayın başlarında onaylayarak, resmen yeniden sertifikalandırma sürecini tamamlayacak. Avrupa Birliği’nin Havacılık Güvenliği Ajansı (EASA) da değişiklikleri onayladı ve Max uçağının Ocak ayında yeniden sertifikalandırılması bekleniyor. İngiltere 31 Aralık 2020 tarihi itibarıyla AB düzenlemelerinden ayrıldı ama buna İngiltere hava sahası dahil edilmeyebilir.
Avrupa, Çin, Japonya, Hindistan, Avustralya ve Rusya’nın yanı sıra hepsinin hâlâ yasakları var. Ancak önümüzdeki aylarda bazı şeyler değişecek gibi görünüyor. Fas ve Etiyopya da dahil olmak üzere birçok Afrika ülkesi de yakında MAX’ı onaylayacak gibi görünüyor.
Pek çok havayolunun MAX’ı yeniden onaylarken karşılaşabileceği sorun, kendi ülkelerinin kullanımlarını onaylayabilmesidir, ancak yine de diğer ülke hava sahalarında uçamayabilir. Bazı ülkeler hala çok temkinli davranıyor ve MAX’ın hava sahalarında uçmasına izin vermeyebilirler. Örneğin, ABD MAX’ı onayladı, ancak Avrupa’daki havayolları MAX’ı Avrupa’da ticari uçuş için kullanamayacak.
Kanada ve EASA, MAX’ı yeniden onayladığında Boeing şüphesiz çok mutlu olsa da, en büyük pazarı olan Çin’de yeniden sertifikalandırmanın ne gerçekleşeceğine dair herhangi bir bilgi verilmedi.. Ek olarak, birçok Orta Doğu ülkesi MAX’ın ne zaman gökyüzüne döneceği konusunda oldukça sessiz.
Bununla birlikte, MAX yeniden sertifikalandırılmış olsa bile, halen yürürlükte olan pek çok seyahat yasağı ile dünya çapında yere indirilen 790 737 MAX uçağı, çok yakın dönemde gökyüzüne geri dönemeyecek gibi görünmektedir.
Her ne kadar FAA tarafından sertifikasyon süreci tamamlansa da bazı problemlerin yakın gelecekte de devam edeceği değerlendirilmektedir.
Yeni yılda Sağlıkla Emniyetli Uçuşlar Dileriz
Eyup Turşucu
Kaptan Pilot (E)
Kaza İnceleme Uzmanı
