Mart ayında, koronavirüs veya Covid-19 salgını nedeniyle kötüleşen krizin ortasında 150 adet 737 Max uçağı siparişi Boeing müşterileri tarafından iptal edildi.
Ölümlü kazalardan sonra geçen yıldan bu yana uçuşu durdurulan Boeing’in en çok satan MAX uçaklarının siparişleri, dünyadaki havayollarının çoğunluğu virüsün yayılmasını durdurmak için operasyonlarını durdurduğundan hava yolculuğuna olan talebin zayıflamasından dolayı iptal edilmeye başladı.
Boeing, “Birçoğu önemli finansal baskılarla karşı karşıya olan müşterilerimizle, filo planlarını gözden geçirmek ve gerektiğinde ayarlamalar yapmak için yakın bir şekilde çalışıyoruz. Aynı zamanda Boeing, siparişlere bağlı olarak yakın dönemde planlanan 737 MAX üretimini gözden geçirmektedir. ” dedi.
İrlanda uçak kiralama şirketi Avolon, 75 ilave 737 Max jeti için siparişleri iptal etti ve Brezilyalı taşıyıcı GOL 34 siparişini kaldırdı. Ayrıca, Lufthansa yan kuruluşu SmartWings beş jet için siparişleri iptal ederken, diğer 36 jet siparişinin ayrıntıları bilinmemektedir.
Şubat ayında Boeing 41 sipariş iptali bildirmişti. 31 Mart’a kadar olan ilk üç ayda Boeing, 314 737 jetini sipariş listesinden çıkardı. Bu arada şirket, Mart ayında 18’i askeri uçak olmak üzere 31 jet siparişi aldı. Boeing hala 4,079 Max jeti olmak üzere 5,049 siparişe sahip.
Bilindiği gibi 737 Max uçaklarının, beş ay gibi kısa bir sürede toplam 346 kişinin yaşamını yitirdiği iki ölümlü kaza sonrasında Mart 2019’da dünya genelindeki havayolları tarafından uçuşları durduruldu..
O zamandan beri şirket, yüksek miktarda talep gören uçaklarını tekrar hizmete sokmak için yazılım ve emniyet sorunlarını çözmeye çalışıyor. Ocak ayı ortalarında Boeing, düzenleyicinin onayları alınamadığından ve teslim edilmemiş 400 jetin birikmesi nedeniyle 737 MAX üretimini durdurmuştu. Mart ayının sonlarında, Boeing’in Mayıs ayına kadar 737 Max üretimine yeniden başlamayı planladığına ilişkin bildirimleri vardı.
Boeing Salı günü, ilk çeyrekte beş 737 jetini de içeren 50 ticari uçak teslim ettiği bilgisini paylaştı. Boeing geçen hafta, Covid-19 salgını nedeniyle Güney Carolina fabrikasında 787 operasyonun tümünü geçici olarak askıya alacağını söyledi.
Bu ayın başlarında Boeing, iş gücünü azaltmak için çalışanlarına özendirici emeklilik teklifleri sundu.
Geçtiğimiz hafta, rakip Airbus, Covid-19’a bağlı olarak talebin düşmesi üzerine üretimi 3’te bir oranında azaltılacağını söyledi. Avrupa havacılık devi, A320 dar gövdeli uçak üretimini ayda 40’a azaltılacağını belirtti.
Belki de son 50 yılın en ciddi krizi ile karşı karşıya kalan dünya hemen hemen durağan hale geldi. Buna bağlı olarak tüm sektörlerde olduğu gibi havayolu şirketleri de neredeyse %80-85 oranında hareket kabiliyetini durdurmak zorunda kaldı. Havayollarının faaliyetlerini büyük oranda azaltmasına bağlı olarak yeni uçak siparişleri durduruldu. Dolayısıyla Uçak üretici işletmeler de üretimlerini azaltmak zorunda kaldı.
Umarız kısa sürede salgınla mücadelede başarılı olunur ve Dünya tekrar eski dinamizmine kavuşur.
Sağlıklı, Emniyetli yarınlar dileriz
16 Nisan 2020
Eyup Turşucu
Kaptan Pilot (E)
Kaza Araştırma Uzmanı
Eyup Turşucu kimdir?
Isparta’nın Yalvaç kasabasında 1953 yılında doğan Eyup Turşucu 1973 yılında Kara Harp Okulundan Tank Teğmen olarak mezun oldu. 1974 yılında Tank Subay okulunu bitirdikten sonra 20 Temmuz 1974 Kıbrıs Barış Harekatına katıldı.
1977 yılında Kara Havacılık Okulundan Helikopter Pilot olarak mezun oldu. 1980-1987 yılları arasında Kara Havacılık Okulunda Uçuş Öğretmeni ve Alet Uçuş ve Kontrol Öğretmeni olarak görev yaptı. 1987 yılında istifa ederek Devlet Hava Meydanları İşletmesine girerek helikopter pilotu ve aynı dönemde ek görev olarak Sivil Havacılık Genel Müdürülüğünde Uzman olarak görev yaptı. Bu dönemde AÜ’de iş idaresi bölümünü bitirerek Gazi üniversitesinde işletme Yüksek lisans programını tamamladı
1995 yılında DHMİ’den emekli olarak Ankara’da kurulu SKY LINE Havacılık ve Bakım Merkezi Genel Müdürü olarak çalıştı ve 1988 yılında ayrılarak THY A.O’na B737 pilotu olarak göreve başladı. Bu dönemde Uçuş Emniyet biriminde Emniyet kontrol pilotu ve Son 5 yıl Uçuş Operasyon Emniyet Müdürü olarak görev yaparak Ağustos 2018’de emekli oldu.
Kaza İnceleme Uzmanı olarak havacılık sektöründe yaşanan olayları takip eden Eyup Turşucu, Bağımsız Havacılar sitesinde havacılık olayları ve kazaları konusunda makaleler yazarak sektör ilgililerini bilgilendirmektedir.
