29 Ekim 1923 tarihi, Türkiye Cumhuriyeti‘nin kuruluşunu simgeler. Bu tarih aynı zamanda Türk havacılığının da köklerini atmaya başladığı bir dönemin başlangıcıdır. 100 yıllık bir serüven boyunca Türk havacılığı, içeriden ve dışarıdan yaşadığı büyük zorlukları aşarak uluslararası arenada varlığını kabul ettirdi. İşte bu tarihi yolculuğun bazı önemli dönemleri ve başarıları:
Cumhuriyetin İlk Yılları:
Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanı olarak göreve gelir gelmez, havacılığın ülke için taşıdığı potansiyeli fark etti. 16 Şubat 1925 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’ün liderliğinde Türk Hava Kurumu kuruldu.
Türk Hava Kurumu: Türk Havacılığının Kökleri
Türk sivil havacılığı, 1925 yılında kurulan Türk Tayyare Cemiyeti ile başlamıştır. Cemiyet, 1933 yılında Türk Hava Kurumu adını almış ve sivil havacılığın gelişmesinde önemli rol oynamıştır. Türk Hava Kurumu (THK), Türk havacılığının önemli bir köşe taşıdır. 20. yüzyılın başlarında havacılığın yükselişine tanık olan Türk halkı, bu yeni teknolojinin potansiyelini keşfetmeye başladı.
Kurumun amacı, Türk gençlerine havacılığı öğretmek, havacılıkla ilgili faaliyetleri teşvik ve havacılığın ülkemizde gelişmesine katkı sağlamaktı.
Kurum bu maksatla Türkkuşu kuruldu, uçuş okulları açıldı ve eğitim merkezleri kuruldu. Türk gençleri, uçuş eğitimi almaya başladı. Atatürk, havacılığın ülkenin gelişimine ve bağımsızlığına katkı sağlayacağını biliyordu. Bu nedenle Türk Hava Kurumu’nun önemi büyüktü.
Türk Hava Kurumu, sivil ve askeri havacılık alanlarında birçok başarıya imza attı. Yıllar içinde başta sportif havacılık branşları olmak üzere birçok branşta uçuş ekipleri oluşturdu, yangın söndürme uçakları satın aldı ve bu uçaklar ile yüzlerce dekar ormanlarımızın yanarak kül olmasını engelledi, hava ambulans hizmetleri sağladı, havacılık yarışmalarını düzenledi ve havacılıkla ilgili araştırmaları, uçuş kulüplerini maddi ve manevi destek sağladı.
THK, bugün hala Türk havacılığının önemli bir parçasıdır. Gençler için havacılık eğitimi verir, ulusal ve uluslararası havacılık etkinliklerine katılır.
Hava gösterileri, yarışmalar ve uluslararası organizasyonlar:
1932’de, İstanbul Yeşilköy Hava Meydanı’nda ilk hava yarışları düzenlendi ve bu olay, Türk havacılığının ilk büyük etkinliğiydi.
THK ulusal ve uluslararası birçok yarışmaya sporcularını göndererek birçok dalda altın, bronz ve gümüş madalyalar ülkemize kazandırıldı.
1997 yılında dünyada ilk defa yapılan 1.Dünya Hava Oyunlarına (Dünya Hava Olimpiyatları olarak da isimlendirilir) ev sahipliği yapıldı.
Türk Hava Kuvvetleri’nin Kuruluşu:
Türk Hava Kuvvetleri, 1 Haziran 1911 tarihinde “Tayyare (Uçak) Bölüğü” adı altında kurulmuştur. Bu tarih, her yıl Türk Hava Kuvvetleri’nin kuruluş yıldönümü olarak anılır ve kutlanır. Bu, Türk havacılığının kurumsal olarak yapılandırıldığı önemli bir dönemdi. Hava Kuvvetleri, savunma amacıyla hava sahasını koruma görevini üstlendi ve günümüzde bölgesel ve uluslararası arenada saygın bir rol oynuyor.
Uzun Menzilli Uçuşlar:
1933 yılında Türk Hava Postaları adı altında sivil hava taşımacılığına başlanmıştır. 1937 yılında ise Türk Hava Yolları (THY) kurulmuştur.
1950’li yıllardan itibaren Türk sivil havacılığında önemli gelişmeler yaşanmıştır. 1950’lerden itibaren Türk havacılığı, uzun menzilli uçuşlar ve ticari havayolu taşımacılığı alanlarında büyük atılımlar yaptı. Türk Hava Yolları (THY), bu dönemde büyüdü ve uluslararası bir oyuncu haline geldi.
Ayrıca, sivil havacılık altyapısı büyük ölçüde geliştirildi. Büyük bir hızla yeni havaalanları inşa edilmiş, yeni havayolu şirketleri kurulmuştur. 1980’li yıllardan itibaren ise Türk sivil havacılığı uluslararası alanda önemli bir yere gelmiştir.
2023 yılı itibarıyla Türkiye’de 55’i uluslararası olmak üzere 75 sivil havaalanı bulunmaktadır. Türkiye’de 12 havayolu şirketi faaliyet göstermektedir. Türkiye’den yurt dışına direkt uçuş yapılan ülke sayısı 200’ün üzerindedir.
Yerli Üretim ve Teknoloji:
Son yıllarda Türkiye, yerli üretim ve teknoloji geliştirme konularına odaklandı. İlk yerli insansız hava aracı ANKA’nın üretimi, Türk havacılığının teknoloji alanında ne kadar ilerlediğini gösteren önemli bir örnektir. Aynı zamanda, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) gibi yerli şirketler, uluslararası arenada saygın birer oyuncu haline geldi.
Geleceğe Bakış:
Türk havacılığı, bugün birçok büyük proje ve hedefle yoluna devam ediyor. İlk yerli savaş uçağı TFX, milli helikopter ATAK 2 ve uzay programları gibi projeler, Türk havacılığının gelecekte de büyümesini sağlayacak.
100 yıl önceki ilk hava yarışlarından günümüzdeki uluslararası arenada saygın bir konuma ulaşan Türk havacılığı, Cumhuriyet’in kuruluşundan bu yana büyük bir başarı hikayesine dönüştü. Bu başarılar, Türk insanının azmi ve kararlılığı ile mümkün oldu. Gelecekte, Türk havacılığı daha da büyüyerek bu önemli mirası devam ettirecektir.
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı kutlamaları sırasında, Türk havacılığının bu 100 yıllık yolculuğunu anmak ve geleceğe umutla bakmak için bir neden daha bulunmaktadır. Türk havacılığı, Cumhuriyet’in kazandığı özgürlüğü ve bağımsızlığı simgeliyor ve bu miras gelecek nesillere aktarılacaktır.
