Perşembe günü uzman bir komite, 346 kişinin öldüğü iki Boeing 737 MAX kazasının ardından Federal Havacılık İdaresi’ne Boeing ve diğer uçak üreticilerinin yeni emniyet yönetim araçlarını benimsemelerinin gereğini önerdi.
Ekim 2018’de Lion Air’e ait Boeing 737 Max uçağı Endonezya’da düştü. 5 ay sonra Mart 2019’da Etiyopya Hava yollarına ait diğer bir Max uçağının düşmesiyle toplam 346 kişi yaşamını yitirdi. Bunun üzerine B737 Max uçaklarının teslimatı durdurularak en çok satan ticari uçağın uçuşları durduruldu.
Emekli bir Hava Kuvvetleri generali ve eski Hava Yolları Pilotlar Birliği başkanı tarafından yönetilen uzman paneli, FAA’nın yeni uçakları nasıl belgelendirdiği konusunda da iyileştirmeler çağrısında bulundu. Uçak üreticilerine bazı sertifikasyon görevlerini devretmenin uzun süredir devam eden uygulamasını sona erdirilmedi.
ABD Ulaştırma Bakanı Elaine Chao tarafından Nisan ayında gerçekleştirilen panelde FAA’nın “tasarım ve üretim organizasyonları” için Emniyet Yönetim Sistemleri (SMS) görevini önerdi. FAA şu anda havayolları için buna ihtiyaç duymaktadır.
Perşembe günü yayınlanan özel komite raporunda, “mevcut belgelendirme sisteminin uyum konusuna odaklanmasının aksine, SMS’ler tasarım, prosedürler ve eğitim gibi eylem kombinasyonlarının potansiyel tehlikelere karşı birlikte çalışıp çalışmadığına dair bütüncül bir değerlendirmeyi teşvik ediyor.” bilgisi yer aldı.
Boeing’in emniyet kültürü geçen hafta 737 MAX’ın gelişimi hakkında yüzlerce dahili mesaj yayınladıktan sonra sert bir şekilde eleştirildi; bunlardan biri de uçağın “maymunlar tarafından denetlenen palyaçolar tarafından tasarlandığını” söyledi.
Boeing yaptığı açıklamada, belgelendirme sürecini geliştirmek için hükümet ve sektör paydaşlarıyla birlikte çalışmaya devam ederken bu önerilerin yakından inceleneceğini belirtti.
FAA Yöneticisi Steve Dickson, FAA’nın bulguları gözden geçireceğini de ekleyerek “havacılık endüstrisinin tüm sektörlerinde Emniyet Yönetim Sistemlerinin kullanımını iyileştirme önerisini övdü.
ABD Kongre Ulaştırma Komitesi başkanı Peter DeFazio geçen ay yapılan ölümlü kazaların incelendiği panelde Boeing içinde eksik bir emniyet kültürü tespitine rağmen bu konuda uygun gözetim sağlamayan bir FAA bulduğunu söyledi.
Özel komite, yeni uçak testlerinin “çoklu arıza modu senaryolarını içermesi ve ürünün beklenen son kullanıcıları olan eğitimli pilotları içermesi gerektiğini” söyledi.
Ulusal Ulaştırma Emniyet Kurulu başkanı Robert Sumwalt Eylül ayında yaptığı açıklamada, iki ölümlü kazada mürettebatın “Boeing ve FAA’nın istediği gibi tepki vermediğini” söyledi.
Stall durumunu önlemek amacıyla uygulanan MCAS sistemine hatalı bilgi gelmesi nedeniyle uçağın baş aşağı kumandası vermesi sonucu iki ölümlü kaza yaşanmıştı. Hatalı bilgiyi mukayese ederek doğru bilgi üretilmesi için Boeing tarafından yazılım değişikliği ve sistemsel iyileştirmeler yapıldı.
Özel komite, FAA’nın Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü’ne(ICAO) “emniyeti artırmak için operasyonel verilerin uluslararası olarak paylaşılmasını” önermesi gerektiğini söyledi.
Raporda ayrıca FAA’nın “öğrencileri FAA’da kariyer yapmaya teşvik etmek için agresif bir işe alım kampanyasına” ihtiyacı olduğu ve FAA sertifikasyon görevleri yürüten Boeing çalışanları üzerindeki “potansiyel gereksiz baskı hakkındaki endişeleri” ele alması gerektiği belirtildi.
Adalet Bakanlığı ve Ulaştırma Bakanlığı Genel Müfettişliği tarafından 737 MAX sertifikası araştırılmaya devam edilmektedir.
Gün yok ki Max ile ilgili yeni bilgiler gündeme düşmesin. Boeing’den yapılan bir açıklamada teknik incelemeler esnasında Bilgisayar sistemlerinde yeni bir problem tespit edildiği ve giderilmesi için çalışıldığı belirtilmiştir. Sürecin FAA ile birlikte yürütüldüğü ve gelişen her durumu kamu oyu ile paylaştıklarını belirtildi. Ayrıca amaçlarının 737 Max uçağının emniyetle ve tüm yasal gereklilikleri sağlayarak tekrar hizmete sunulması olduğunu vurguladılar.
Tüm havacılık sektörü B737 Max uçağının tüm sorunları çözülmüş ve emniyetle dönüşünü beklemekte.
Emniyetli Uçuşlar dileriz
EyupTurşucu
Kaptan Pilot (E)
Kaza Araştırma Uzmanı
