Boeing 737 MAX’ın artık çoğu ülkede uçmasına izin verilirken, Hindistan kısa süre önce MAX yasağını kaldırdı. MAX’ın uçuşa devam etmesine izin vermeyen ülkeler arasında Çin öne çıkıyor. Çin, 737 MAX’ın uçuşlarına devam etmesine izin vermeyen en büyük havacılık pazarı.
Büyük bir ülke diğerlerini geride bırakıyor
Altı ay içinde iki ölümlü kazanın ardından, dünya çapında havayolu düzenleyicileri Mart 2019’da 737 MAX’ın uçuşunu durdurdu. ABD düzenleyicisinin MAX’ı yeniden sertifikalandırması Kasım 2020’de gerçekleşti. FAA etkili olsa da, çoğu ülkenin kendi emniyet düzenleyicileri vardır. Bazıları, pek çok nedenden ötürü, MAX’a yeşil ışık yakmak için bir müddet daha bekledi.
Büyük havayolu pazarı arasında öne çıkan ülkelerden biri de Brezilya oldu. Brezilya, MAX’ın Kasım 2020’de tekrar uçmasına izin verdi. Aralık ayında Meksika, MAX’a tekrar uçmaya başlaması için onay verdi. Ertesi ay, Ocak 2021’de hem Kanada hem de AB, MAX’ın uçuşa devam etmesini onayladı.
Birçok küçük ülke, daha büyük ulusların liderliğini izledi. Bugüne kadar, yaklaşık 175 ülke 737 MAX’ı yeniden sertifikalandırdı. Belirli bir ülkede bulunan havayolları bu tipin uçuşuna izin vermesiyle birlikte diğer ülke havayollarının ülkelerine uçuşlarınıda serbest kılmışlardı, Ama bazı ülkelerde ise durum böyle olmadı. Hindistan, Nisan ayında yabancı havayollarının MAX uçaklarının Hindistan hava sahasında uçmasına izin verdikten bir müddet sonra, ülke havayollarının 737 MAX’ın uçuşa yeniden başlamasına izin verdi.
Çin, 737 MAX’i yeniden sertifikalandırmada diğer ülkelerin arkasında kalmaya devam ediyor. Çin’in 737 MAX’ı yeniden sertifikalandırmada için acele etmemesinin birçok nedeni var. Hepsi emniyetle ilgili değil. Geçen ay bir Boeing 737 MAX-7, Çinli düzenleyiciler için bir dizi test uçuşu gerçekleştirmek üzere Şanghay’a uçtu. Ancak, Çin Hükümeti’nin sesi olarak kabul edilen bir Pekin gazetesi olan The Global Times’a göre, başarılı test uçuşları otomatik olarak yeniden sertifikalandırmayı sağlamayacak.
Gazete, Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijia’dan alıntı yaparak, “Çin’in sivil havacılık yetkilileri her zaman üç ilkeyi destekliyor” dedi. “İlk olarak, uçakta yapılan iyileştirmeler uçuşa elverişlilik için onaylanmalıdır. İkincisi, pilotlar tam ve etkili bir şekilde yeniden eğitilmiş olmalıdır. Üçüncüsü, iki ölümlü kazanın soruşturmasının sonucu net olmalı ve iyileştirme önlemleri etkili olmalıdır.”
Çin’in en büyük üç havayolu şirketi China Southern, Air China ve China Eastern 737 MAX’a sahip. Son yıllara kadar Boeing’in ürettiği tüm uçakların dörtte biri Çin tarafından satın alındı. Ancak Çin ile Amerika Birleşik Devletleri arasında devam eden bir ticaret savaşı, Boeing’in Çin’e yaptığı teslimatların azalmasına neden oldu. Çin ayrıca yerli uçak üreticisi COMAC’ı desteklemeye de büyük önem vermektedir.
Çin’in temkinli havayolu emniyet düzenleyicisi
Çin’in havacılık düzenleyicisi, Çin Sivil Havacılık İdaresi (CAAC), MAX’ın yeniden sertifikalandırılması için çalışmaya devam ederken, zaman alıyor. Bir zamanlar düzensiz bir emniyet siciline sahip olan Çin’de, on yıldan fazla bir süredir ölümlü bir ticari havayolu kazası meydana gelmedi ve CAAC, ultra ihtiyatlı bir düzenleyici haline geldi.
Bu kötü bir şey değil, ancak belirtildiği gibi burada emniyetten daha fazlası var. Bununla birlikte, Boeing CEO’su Dave Calhoun daha önce 737 MAX’ın yıl sonuna kadar Çin’de tekrar havada olmasının beklendiğini söylemişti.
Bu arada Çin, 737 MAX’ı yeniden sertifikalandırmayan son önemli havayolu pazarı olmaya devam ediyor.
Bugün itibarıyla dünyanın bir çok yerinde Boeing 737 Max uçakları emniyetle uçuşuna devam ederken, Amerika dışında en fazla Max uçağına sahip Çin havacılık düzenleyicisinin de Max uçuşlarına 2021 yılı bitmeden müsaade etmesi beklenmektedir.
Sağlıkla Emniyetli Uçuşlar
Eyup Turşucu
Kaptan Pilot(E)
Kaza İnceleme Uzmanı
