Havacılık; askeri ve ekonomik açıdan günümüz ülkelerinde stratejik öneme sahiptir. Toprak bütünlüğünün korunmasının esas olduğu milli güvenlik politikalarının bu noktada korunmasında Hava kuvvetlerine önemli bir görev düşmektedir. Toprak bütünlüğü sadece kara veya deniz varlıkları ile özdeşleştirilmemeli; bu varlıkların üzerindeki hava sahasının da toprak bütünlüğünün bir parçası olduğu bilinmelidir. Hava kuvvetleri bu noktada sahip olunan hava unsurları ile kara konuşlu hava savunma sistemleri ile yükümlü oldukları görevleri ifa etmektedir. Hava kuvvetleri, korumakla yükümlü oldukları hava sahalarını her zaman bünyesinde bulunan her türlü Hava Savunma ve Taarruz ve diğer rollerdeki hava araçları ile bu görevi yerine getirir.
Bilgi teknolojisinin gelişimi her ne kadar güvenlik güçleri için niteliksel kazanımlar sağlıyor olsa dahi muharebe sahalarının değişimine ve dönüşümüne karşı farklı ihtiyaçlar haiz olmaktadır. Sayısı ve çeşidi artan tehditlere yanıt verebilmek için yüksek kabiliyetli hava muharebe ve savunma sistemlerine sahip olmak günümüzde kaçınılmaz bir gerçek olmuştur.
Hava harp unsurlarının niteliksel yapısının korunması, bir noktada modernizasyonu, teknolojinin hızla değiştiği 21’inci yüzyılda daha da önemli hale gelmiştir. Çok sayıda devlet, hava kuvvetlerine çağın gerektirdiği kabiliyetlere sahip sistemler kazandırmanın yollarını aramaktadır. Aynı şekilde hava, kara ve deniz platformlarını hava saldırılarından koruyacak hassas silah ve sistemlerin geliştirilmesi için de yatırım yapılmaktadır.
Askerî harekât, gelişmekte olan bir duruma tepki olarak bir devlet veya devlet dışı bir aktör tarafından gerçekleştirilen koordine edilmiş askerî bir eylemdir. Bu eylemler, oluşan durumu harekâtı gerçekleştiren taraf veya devletin lehine çözmek için askerî bir plan olarak tasarlanmıştır. Harekâtlar, muharebe veya savaş dışı nitelikte olabilir ve ulusal güvenlik amacıyla bir kod adı ile belirtilir. Askerî harekâtlar genelde, operasyonel hedeflerinden ziyade genel olarak kabul görmüş yaygın kullanım adlarıyla bilinir.
Günümüz havacılık dünyasında, hava savunma ve hava harekâtlarında veya savaşlarda kullanılan birçok model hava aracı ve uçak vardır.
Her bir model uçak başında bulunun A-B-C-E-F-KC gibi kod numaralarıyla tanımlanır.
Bu kodlar, başına eklenen uçak modelinin hangi roller için yapıldığını ve kullanılabilir olduğunu hava harekâtı planlayıcılarına ve uygulayıcılarına açıklar.
Bir Hava harekât görev planında da savaş öncesi istihbarat ve keşiften tutun da taarruz ve bombardıman sonrası pilot kurtarma araçları da dâhil tüm görevler planlanır ve ihtiyaç anında görev için ya havada bekler ya da yerde kalkışa hazır tutulurlar.
İşte tüm bu görevler için farklı görev ve amaçlara uygun uçak ve hava araçları harekâtın başlamasından önce ülkelerin silahlı kuvvetleri tarafından hazır edilir, eğitim ve gerçek görevlerde kullanılır.
Sivil araçlar için de durum aynıdır. Bir hava aracı tipi belirteci, uçuş planlamasında görünebilecek her hava aracı tipini (ve bazı alt tipleri) belirten iki, üç veya dört karakterli alfa sayısal bir koddur. Bu kodlar hem Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) hem de Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) tarafından tanımlanmaktadır. ICAO kodları, ICAO Belgesi 8643 Uçak Tipi Belirteçlerinde yayınlanır ve hava trafik kontrolü ve uçuş planlaması gibi havayolu operasyonları tarafından kullanılır. ICAO belirteçleri, ATC’yi (Air Traffic Controller) etkileyen farklı performans özelliklerine sahip uçak türleri ve varyantları arasında ayrım yapmak için kullanılırken kodlar hizmet özellikleri arasında ayrım yapmaz (aynı tip/serideki yolcu ve yük varyantları aynı ICAO koduna sahip olacaktır). IATA kodları, IATA’nın yıllık Standart Tarifeler Bilgi Kılavuzunun (SSIM) Ek A’sında yayınlanır ve havayolu tarifeleri ve bilgisayar rezervasyon sistemleri için kullanılır. IATA belirteçleri, havayolu ticari perspektifinden (boyut, rol, iç konfigürasyon, vb.) farklılıklar gösteren uçak tipleri ve varyantları arasında ayrım yapmak için kullanılır. Bir Uçak Tip Kodunun yanı sıra, IATA isteğe bağlı olarak ortak özellikleri paylaşan tipler ve varyantlar için bir Uçak Grup Kodu tanımlayabilir (örneğin, serisinden bağımsız olarak tüm Boeing 747 kargo uçakları).
Yararlanılan kaynaklar 1 de listesi verilen bir dizi çok motorlu ve türbinli uçak için ICAO tip belirteçlerinin kısmi bir listesi ve varsa ilgili IATA tipi kodları yer almaktadır. Örnek olarak bu listede AN124 ICAO kodlu Uçak IATA tip kodu olarak A4F olarak tanımlıdır. Model ismi de Antonov An-124 Ruslan modelidir. A320 ICAO kodlu uçak da IATA tip kodu olarak da 320 olarak tanımlıdır. Model ismi de Airbus A320 olarak tanımlıdır.
Yararlanılan kaynaklar 2 de verilen Amerika Birleşik Devletleri Tri-Service (Kara, Hava ve Deniz Kuvvetleri ) uçak tanımlamalarının bu listesi, 1962’de; 1924 Hava Kuvvetleri, 1922 Donanma ve 1956 Ordu atama sistemlerinin yerini alan Birleşik Devletler Tri-Service uçak tanımlama sistemi kapsamındaki prototip, üretim öncesi ve operasyonel tip tanımlamalarını içerir.
Yazının devamı için : TIKLAYINIZ
