Havacılık Eğitimi Almak ve Havacılık Sektöründe Çalışmak İsteyen Gençler

Emekli Hava Albay, Antalya Bilim Üniversitesi ve Er-Ah Uçuş Okulu Teorik Bilgi Öğretmeni Vasıf Yüceliş, havacılık eğitimi almak ve havacılık sektöründe yer almak isteyen gençlere rehber niteliğinde bir yazı hazırladı.

Yüceliş’in yazısı;

Özellikle havayolu sayısının ve buna bağlı olarak artan uçak sayısı ve buna bağlı olarak artan pilot ve teknik eleman ihtiyacı, havacılık mesleğini cazip bir hale getirdiyse de ayni zamanda halk arasında sanki çok kolay gerçekleştirilebilir bir meslek algısı yaratılmıştır.  Bunun en büyük sebeplerinden biri ülkemizde “iş garantili” vaatleri ile açılan okullardır. “İş Garantili Okul” reklamları göz boyamaktan başka bir şey değildir. Her ne kadar bu okullar iş garantisi veriyoruz dese de, bunun sadece sizin bilgi ve beceriniz ile ilgili olduğu bu meslek için bir gerçektir.

Bugün havayolu ve uçan uçak sayısının arttığı doğrudur ve artmaya da devam etmektedir. Bunun neticesinde de şirketler tarafından sürekli bir pilot alımı gerekecektir. İşte bu sebepten dolayı da alınacak ya da yetiştirilecek pilot adaylarının, artan uçak sayısı ile havada ve havalimanlarında artan hava trafiğine uyum sağlayabilecek yeterlilikte ve İngilizce konuşabilme yeteneğine sahip olması gerekmektedir. Bu maksatla birçok havayolu şirketi, pilot adaylarını işe almadan önce DLR veya Molimavk olarak adlandırılan veya bunlara benzer bazı yetenek ve psikomotor testlerinden geçirmektedir. Bu testlerde adayın duyu organları arasındaki koordinasyon, konsantrasyon, temel fizik kavramları, üç boyutlu düşünme, görsel hafıza, algılama hızı ve geçici bellek gibi kriterler ölçülmektedir. Bu özellikleriniz zayıf ise eğitimlerinizi tamamlasanız bile havayollarında pilot olarak istihdam edilebilmeniz mümkün olamamaktadır.

Ülkemizde de birçok Üniversite, özel ve devlet okulları ile Uçuş Eğitim Organizasyonları (Uçuş Okulları) değişik yöntemler uygulayarak havacılık sektöründe yer almak isteyen kişilere pilotaj dahil olmak üzere birçok branşta eğitimler vermektedir.  Bu eğitimler lise seviyesi havacılık eğitimi veren devlet veya özel okullardan tutun, pilotaj eğitimi veren devlet veya özel okullara kadar, hatta bu okulların dışında üniversitelerde dört yıllık ve iki yıllık bölümlere kadar çok değişik yelpazede sunulmaktadır.

Bu bölümlerin neler olduğuna geçmeden önce, bölüm mezunları bu alanlardan mezun olduklarında hangi işlere girebilmektedir kısaca bahsedeyim:

1. Uçuş personeli: Pilot ve kabin memuru gibi uçağın içindeki seyahat hizmetlerinde çalışan personeldir. Pilotaj ve Kabin Hizmetlerine ait eğitimler ve sınavlar tamamen birbirinden farklıdır.
2. Teknik personel: Uçak imalatından, bakım ve onarımına kadar teknik konularda istihdam edilen personeldir.
3. İşletme personeli: Havalimanı, havayolu şirketi ve hava trafiğini kontrol eden kule personeli dahil tüm yer hizmetleri personelidir.

Bu branşlarda eğitim veren okulların tam listesine Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü http://web.shgm.gov.tr/  , Yükseköğretim Program Atlası  https://yokatlas.yok.gov.tr/  , ÖSYM https://www.osym.gov.tr/TR,15240/2018-yuksekogretim-programlari-ve-kontenjanlari-kilavuzu.html  adreslerinden veya daha kestirme olarak Uçak Mühendisi Can Erel’in sosyal medya hesabında ki http://www.canerel.com/v2/images/publication/2018AkliHAVAdaOlanlara.pdf  dokümanından ulaşmak mümkün.

Türkiye’de yerleşik olan okullar;

• Akdeniz Üniversitesi (Antalya)
• Alaaddin Keykubat Üniversitesi (Alanya, Antalya)
• Amasya Üniversitesi (Amasya)
• Antalya Bilim Üniversitesi (Antalya)
• Anadolu Üniversitesi (Eskişehir)
• Ankara Üniversitesi
• Ataşehir Adıgüzel Meslek Yüksekokulu (İstanbul)
• Atatürk Üniversitesi (Erzurum)
• Atılım Üniversitesi (Ankara)
• Balıkesir Üniversitesi
• Beykent Üniversitesi (İstanbul)
• Beykoz Üniversitesi (İstanbul)
• Bülent Ecevit Üniversitesi (Zonguldak)
• Dicle Üniversitesi (Diyarbakır)
• Dokuz Eylül Üniversitesi (İzmir)
• Ege Üniversitesi (İzmir)
• Erciyes Üniversitesi (Kayseri)
• Erzincan Üniversitesi
• Eskişehir Teknik Üniversitesi (Eskişehir)
• Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi (İstanbul)
• Fırat Üniversitesi (Elazığ)
• Gazi Üniversitesi (Ankara)
• Gaziantep Üniversitesi
• Gümüşhane Üniversitesi
• Hava Astsubay Meslek Yüksekokulu (İzmir)
• Hava Harp Okulu (İstanbul)
• Hitit Üniversitesi (Çorum)
• İskenderun Teknik Üniversitesi (Hatay)
• İstanbul Altınbaş Üniversitesi
• İstanbul Arel Üniversitesi
• İstanbul Aydın Üniversitesi
• İstanbul Ayvansaray Üniversitesi (İstanbul)
• İstanbul Bilgi Üniversitesi
• İstanbul Esenyurt Üniversitesi
• İstanbul Gedik Üniversitesi (İstanbul)
• İstanbul Gelişim Üniversitesi
• İstanbul Kültür Üniversitesi
• İstanbul Medipol Üniversitesi (İstanbul)
• İstanbul Rumeli Üniversitesi
• İstanbul Teknik Üniversitesi
• İstanbul Ticaret Üniversitesi
• İstanbul Üniversitesi
• İstinye Üniversitesi (İstanbul)
• İzmir Ekonomi Üniversitesi
• Kapadokya Üniversitesi (MYO) (Nevşehir & İstanbul)
• Kastamonu Üniversitesi
• Kırklareli Üniversitesi
• Kocaeli Üniversitesi
• Maltepe Üniversitesi (İstanbul)
• Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi (Burdur)
• Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
• Necmettin Erbakan Üniversitesi (Konya)
• Nevşehir Hacı Bektaş-ı Veli Üniversitesi
• Niğde Üniversitesi
• Nişantaşı Üniversitesi (İstanbul)
• Okan Üniversitesi (İstanbul)
• Ondokuz Mayıs Üniversitesi (Samsun)
• Onsekiz Mart Üniversitesi (Çanakkale)
• Orta Doğu Teknik Üniversitesi (Ankara)
• Ömer Halisdemir Üniversitesi (Niğde)
• Özyeğin Üniversitesi (İstanbul)
• Selçuk Üniversitesi (Konya)
• Trakya Üniversitesi (Edirne)
• Türk Hava Kurumu Üniversitesi (Ankara & İzmir)
• Uludağ Üniversitesi (Bursa)
• Uşak Üniversitesi (Uşak)
• Yıldırım Beyazıt Üniversitesi (Ankara)

K.K.T.C.de yerleşik olan okullar;

• Akdeniz Karpaz Üniversitesi (Lefkoşa)
• Girne Amerikan Üniversitesi (Girne)
• Girne Üniversitesi (Girne)
• ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampusu (Güzelyurt)

UÇUŞ PERSONELİ: Uçuş ekibine dahil olmak istiyorsanız okumanız gereken bölümler pilotaj ve sivil havacılık kabin hizmetleri olmalı.

1. Pilotaj Bölümü: Üniversitelerde MF-4 alanından öğrenci alan ve birçok okulda İngilizce eğitim verilen bir bölümdür. Türkiye’de 7 üniversitede bu bölüm mevcut. Antalya’da da Akdeniz Üniversitesi ve Antalya Bilim Üniversitesi pilot yetiştirmek üzere Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünden gerekli yetkileri aldılar. Ayrıca başka illerimizde de 4 yıllık lisans düzeyinde eğitim veren üniversiteler mevcut. “THK Havacılık ve Uzay Üniversitesi”de pilotaj eğitimi veren üniversiteler içinde bulunuyor.

Üniversiteler dışında Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından yetkilendirilmiş olan Uçuş Eğitim Organizasyonları gibi birçok özel uçuş okulu (ATO)’da sivil havacılık sektörüne ihtiyaç duyulan pilot eğitimlerini vermektedir.

Bunların bir kısmı sadece PPL (Amatör Pilot Lisansı) yetkisine, bir kısmı ise ATPL (Ticari Pilot Lisansı) yetkisine sahiptir. Bazıları modüler eğitim (aşama aşama eğitim ve lisans) vermekte, bazıları ise entegre eğitim (full paket eğitim ve en sonunda lisans) vermektedir. Bazıları akademik eğitimi Türkiye’de, uçuş eğitimini yurt dışında verirken bazıları ise tüm akademik ve uçuş eğitimini yurt dışında anlaştığı okullar aracılığı ile vermektedir. Bunların dışında başka işlerde çalışan kursiyerler için akademik eğitimi uzaktan eğitim (dijital ortamda sanal) şeklinde veren okullar da mevcut.

Ancak eğitim şekli nasıl olursa olsun, eğitimin sonunda tüm pilot adaylarının pilot lisansına sahip olabilmesi için Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün yaptığı nazari ve uçuşlu sınavlarına girme ve sınavlardan geçer not alma zorunluluğu vardır. Pilotaj eğitiminde; okulunuz neresi olursa olsun ders sayısı ve içeriği aynıdır ve uluslararası havacılık hukukundan, genel uçak bilgisine, uçuş meteorolojisinden, uçuş planlama ve uçuş emniyetine kadar PPL eğitimi sırasında 10 ders, ATPL eğitimi sırasında 14 ders alma zorunluluğu vardır. Kariyerini pilotluk mesleği üzerine yapmak isteyen ve sonrasında havayollarında çalışmak isteyenlerin bu eğitimleri ortalama 18 ay sürmektedir.

Uçuş eğitimi almak için Türk Sivil Havacılık Mevzuatına göre lise mezunu olmak yeterlidir. Ancak havayolu işletmeleri çoğunlukla üniversite mezunu pilotları tercih etmektedir. Lise mezunu olanların havayollarında pilot olarak istihdam edilme şansı düşüktür. Üniversite mezunları arasında da çoğunlukla “teknik eğitim” alanların tercih edildiği görülmektedir.

Havayolu pilotu  (ATPL) lisansına sahip olmak için ödenmesi gereken ücretler, özel okullar arasında farklılık göstermekle beraber ortalama 60.000 ile 80.000 Euro arasındadır. Yurt dışı eğitim maliyetlerinin min. 40 bin dolarlardan başladığı, buna en az yüzde 20 oranında yeme-içme ve kalacak yer ile öngörülemeyen harcamaları eklemeniz gerektiğini hatırlatırım. Dolayısı ile 40 bin dolar olarak söylenen maliyetlerin, katlanarak 55-60 bin dolarlara çıkabileceğini unutmayınız.

Alacağınız lisans türü sizin için çok büyük önem arz ediyor. EASA Avrupa, FAA Amerika, JAA ise her iki bölge dışında kalan ülkelerin verdiği lisans tipleridir. Türkiye’de çalışmayı düşünüyorsanız JAA lisans sahibi olmalısınız. Ama bu lisans ile Avrupa’da ve Ortadoğu’da çalışmanız mümkün değildir ve lisansınızı EASA ya dönüştürmek mecburiyetiniz vardır.

Uçuş eğitim destinasyonunuz Amerika ise, mutlaka ve mutlaka “Part 141” sertifikasına sahip bir uçuş okulu seçmelisiniz. Uçuş okulunun Part 141 sertifikasını isteyiniz. Avrupa dan bir uçuş okulu seçerseniz, ATO (Approved Training Organisation) yetkisinin  olduğuna dair belgelerini isteyiniz.  Yurt dışı vize işlemleri ve süreçleri meşakkatli geçen süreçlerdir. Bu konuda mutlaka uçuş okulunuzla pozitif bir iletişim içerisinde olunuz. Aksi takdirde vize süreciniz uzayabilir ve masraflarınız artabilir. Tavsiye ile gideceğiniz uçuş okulundan temas kuracağınız kişi ile istediğiniz anda (mesai saatleri içerisinde) görüşebilmeli ve bilgileri alabilmelisiniz.  Yurt dışında alacağınız lisansın Türkiye’de uçuş yapabilmeniz için yeterli olmayacağını, mutlaka bir dönüşüm işlemine gerek olduğunu biliniz. Bu dönüşüm işlemi sizin bütçenize yaklaşık 10 bin dolar gibi bir maliyet ekleyecektir. Bu maliyet kalemleri, kabaca; 14 adet EASA teori sınavı, Conversion Uçuşları (IR, CPL, ME ) olacak ve minimum ilave 4-5 ayınızı alacaktır.  Mutlaka ve mutlaka o uçuş okulundan mezun olmuş pilotlar ile temasa geçerek, ne gibi sıkıntılar yaşadıklarını, süreçleri, kısıtlılıkları, ihtiyaç duyulabilecek ilave konuları önceden öğreniniz. Eğitim başladığında, konuşulan terminolojiyi anlama, kavrama ve cevap vermede yaşayacağınız geçiş süreçleri süratle atlatılmalı ve iletişimde hiç bir problem yaşamadan yumuşak bir geçiş yapılmalıdır. Bu yaklaşık bir ay sürmektedir. Bu geçiş dönemi sıkıntılı olur ise öğretmeninizin uçuş eğitimini uzatma, yani kabaca “ödeyeceğiniz maliyeti artırma” yetkisi vardır.

Yurt içinde veya yurt dışında eğitim almaya karar verdiyseniz okullar arasında ki maliyetleri muhakkak karşılaştırın.  Bazı okullar fiyatlarını, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün asgari süre gerekliliklerine dayalı olarak belirlemektedirler. Yani teori ve uçuş eğitimleri ile ilgili olarak, ne kadar uzun sürmesine bakılmaksızın lisansınızı sabit fiyat karşılığında alacağınızı taahhüt ederler. Örneğin; PPL (Hususi Pilot Lisansı) için 45 saat gibi. Bazı okullar ilave uçuş ihtiyacınız olan her bir saat için ilave ücret isteyecektir. Zira bu taahhütlerin pek çoğu belirli sayıda uçuş saati sonrasında sona ermektedir.  Bu kez amacınızı gerçekleştirememiş olmanız halinde okul size eğitim vermeye devam edecektir ancak taahhüt edilen tavanın üzerinde gerçekleşen eğitim için ödeme yapmak zorunda kalırsınız. Bazıları ise fiyatlarını “ortalama tamamlama süresi” rakamına dayalı olarak belirlemektedirler.  Bazı okullar kitapları ve materyalleri, yer eğitimini, uçuş testini ve yazılı sınav ücretlerini fiyatlarına dâhil etmektedir, bazıları ise etmemektedir.  Başka bir deyişle, satır aralarını okuyun ve emsalleri kıyaslayınız. Ülkemizdeki birçok uçuş okulu eğitiminize ilişkin maliyetleri eğitiminiz gerçekleştikçe ödemenize imkân tanımaktadır. Ayrıca para iadesi konusunu soruşturunuz.  Uçuş eğitimi için önceden ödeme yapmış olmanız, ancak şartların bu eğitime devam etmenizi engellemesi halinde, okulun para iadesi politikası hakkında bilgi sahibi olmanız uygun olacaktır.

“Param yok ama pilot olmak istiyorum” derseniz bunun da çaresi var. Eskişehir Anadolu Üniversitesi ve bazı diğer üniversiteler pilotaj için burs vermektedirler. Ancak bunun için almanız gereken taban puanların yüksek olduğunu söylemek gerekir. Pilotaj Bölümü 2014-2015-2016-2017-2018 Taban Puanları ve Başarı Sıralaması (* : Kontenjan = Genel Kontenjan + Okul Birincisi Kontenjanı) :

Anadolu Üniversitesi Pilotaj programı toplam kontenjanı 16 (Genel: 15, Okul Birincisi: 1) öğrencidir. Bu programın 2017 yılında MF-4 olan puan türü 2018’da SAY olarak değişmiştir. Eskişehir Anadolu Üniversitesi Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi için isten şartlar örnek olarak buraya konmuştur.

Pilotaj Bölümüne Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavı ile öğrenci alınmaktadır.
1. Bu programa başvurabilmek için T.C. vatandaşı olmak, 1 Ocak 19….  veya sonrası bir tarihte doğmuş olmak (Yaş düzeltmesi kabul edilmeyecektir.), boy uzunluğunun en az 1,65 m., en çok 1,90 m. olması, boy uzunluğunun santimetre olarak ifade edilen değerinin son iki rakamından en çok 7 fazla veya 15 eksik kilo ağırlıkta olmak; dilinde kekemelik, pelteklik ve tutukluk bulunmaması gerekir.

2. Bu programda uygulamaya yönelik bazı dersler ve stajlar özel ve resmi havacılık kuruluşlarının tesislerinde yapıldığından bu programı kazanan öğrencilere güvenlik soruşturması yaptırılacaktır. Güvenlik soruşturması olumsuz olan veya bu kuruluşların düzen ve disiplinine uymayan öğrenciler bu programa devam edemezler.

3. İsteyen öğrencilere kontenjan dahilinde bir yıl süreli İngilizce Hazırlık Programı uygulanır. Hazırlık programı süresi, öğretim süresi sütununda gösterilen yıllara dahil değildir.

4. PİLOT EĞİTİMİ / PİLOTAJ (lisans) mesleğini icra edebilmek için aranan nitelikler:
a) Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünce yetkilendirilmiş sağlık kurumlarından sağlık durumlarının uçuşa uygun olduğuna dair rapor almak.
b) Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden Birinci Sınıf Sağlık Sertifikası almak.
c) Pilot olmasına engel Adli Sicil Kaydı veya Adli Sicil Arşiv Kaydı bulunmamak.

Bazı özel uçuş okulları ise anlaşmalı bankalar aracılığı ile 2 yıl sonra ödemeli kredi kullanma imkanı sağlamaktadır. Ancak bunun için de ipotek gösterebileceğiniz bir gayrimenkul olması gerekiyor.

Bir diğer yöntem ise havayolu taşımacılığı yapan şirketleri takibe almak olmalıdır. Türk Hava Yolları, Sun Express, Corendon, Pegasus gibi bazı şirketler zaman zaman basın yolu ile “pilot olarak istihdam edilmek üzere sınav açılacağı” duyurusu yapmaktadır. Tahmin edileceği üzere çok kişi müracaat etmekte ve bir dizi sınav maratonunu diğerler adaylardan çok daha iyi seviyede başarmak gerekmektedir. Ancak bu yöntemle alınan eğitimin sonunda iş garantisi olduğu unutulmamalıdır.

Peki, paramız cebimizde ancak okul seçerken en doğru kararı nasıl vereceğiz?

Gösterişli kitapçıkların ve çekici satış konuşmalarının sizi yanlış yönlendirmesine izin vermeyin. Bilgilendirici öz içeriği arayın. Söz konusu okulun felsefesi, hedefleri ve amaçları sizinkilere uyuyor mu ya da yakın mı. İleri uçuş safhası döneminde uçulması zorunlu olan çok motorlu eğitim uçağı gibi ilave eğitimleri karşılayabiliyor mu, simülatör imkanı veya uçulacak meydanda yerleşim imkanı ve diğer sosyal imkanlar mevcut mu?

Okulun halihazırdaki öğrencilerinin sayısı ile birlikte mezun sayısı,  mezunlarının iş bulma oranı, mezunlarının hangi havayollarında çalıştığı, eğitim uçaklarının sayısı ve yaşları, uçuş ve yer dersi öğretmenlerinin sayısı, simülatörlerinin sayısı gibi hususlar uçuş okulunu seçimde dikkate alınmalıdır. Bu bilgilerin eğitim alınması planlanan uçuş okulundan yazılı olarak istenmesi daha faydalı olacaktır.

Eğitim uçağı, yerde öğrendiklerinizi havada uyguladığınız yerdir. Bir okulun sahip olduğu uçak sayısı ile tam zamanlı (aktif uçan) öğrencilerinin oranı makul olmalıdır.  Genel anlamda, bir eğitim uçağı dört veya beş tam zamanlı öğrenciye hizmet verir.  Bu oran, yarı zamanlı öğrencilerde daha yüksek olabilir. Demek istiyorum ki uçak sayısından çok daha fazla öğrencisi olan bir okul sizi söz verdiği tarihte mezun edemeyebilir. Araştırılması gereken bir diğer husus, uçuş okulu uçak filosunun basit, ileri ve çok motorlu uçakların karışımı olmasıdır. Yani eğitim seviyeniz yükseldikçe her seviye uçuşuna uygun tipte uçak olmalıdır.

Uçakların iyi bakımda tutuluyor olması önemlidir. Bu sebeple seçeceğiniz firmanın SHGM denetimlerinde ceza alıp almadığını, aldıysa kaç ceza aldığı, cezanın son bir yılda olup olmadığı, uçuş okulunun kazası bulunup bulunmadığı şeklindeki soruları sormanız değerlendirmelerinizde yardımcı olabilir.

Uçuş eğitim programını mutlaka isteyiniz. Bu programda sırasıyla alacağınız eğitimin safhaları, süre ve dersleri, uçuş saatleri, yer dersleri (ground lessons), önce ve sonra uçuş brifingi vb. konular detaylı olarak yer almalıdır. Eğitim yardımcı malzemelerinin menşei (Jeppesen, Bristol, Av Exam, Gleim, ASA vb) mutlaka sorgulanmalıdır.

Tercih ettiğiniz okulun mezun ettiği öğrencilerinin nerelerde işe girdiğine, uçuş okulunun kaza ve kırım miktarlarına, uçak sayılarına, uçakların yaşlarına ve bakımların nerede ve hangi şartlarda yapıldığına da bakmak gerekir. Bu bilgileri internet ortamında, ilgili okulun web sayfalarından veya bu konularla ilgili kurulmuş bulunan forum sayfalarından veya haber taramalarında bulabilirsiniz.

Havayolu şirketleri her okulun eğitim kalitesini ve seviyesini bildikleri için işe alacakları pilotların nerelerden mezun olduklarına da bakmaktadırlar.

Bu aşamaların tümünden geçtikten sonra, hâlihazırdaki öğrencilerden ve geçmiş dönem mezunlarından referanslar isteyiniz.  Böylelikle, bu kişilerin herhangi bir problem yaşayıp yaşamadıklarını ve problemlerinin nasıl çözüme kavuşturulduğunu öğrenebilirsiniz.

Uçuş Okulu araştırmaları kadar kendi yeterliliğinizi araştırmanız da oldukça önemli.  İlk başta İngilizce yeterliliğinizi mutlaka test ettiriniz. Bu konu birinci önceliğiniz olsun. Bu testin TOEFL/IELTS olmasında fayda var. TOEFL da 120 üzerinden 80 i, IELTS de ise 9 üzerinden 5.5 almanız, hem alacağınız eğitimi hem de havayollu şirketlerinde işe başlamanızı kolaylaştıracaktır.

Diğer önemli konu ise sağlığınız uçuşa el veriyor mu. Basit anlamda, göz, kalp, psikoloji, ortopedi, duyuş yeteneği konularında bir probleminiz var ise mutlaka ve mutlaka Türkiye’de Sivil Havacılık tarafından yetkilendirilmiş bir hastaneden “Pilotaja Elverişlidir” raporu alınız.

Benim tavsiye edebileceğim okullar hangileri olabilir :

Türk Hava Kurumu Uçuş Akademisi (TUA) ülkemizde ki okullar içinde en kapsamlı altyapıya sahip okul olarak karşımıza çıkıyor. 21 adet tek motor, 2 adet çok motor uçak, 2 adet simülatörü, 4 adet Hava Meydanı (Etimesgut-Ankara, Selçuk-İzmir, İnönü-Eskişehir, Karain-Antalya), 6 adet hangar, Selçuk ve Etimesgut’ta ILS Cihazlı Uçuş Kulesi ve tecrübeli öğretmenleri ile pilotaj eğitimi veren en eski okullarımızdan birisidir.

Erah Havacılık Akademisi 10 yılı aşan uçuş okulu tecrübesi ile Isparta’da  inşa ettiği uçuş hattı ve buna  entegre teorik eğitim merkezini içinde barındıran “Havacılık Akademisi Kampüsü”nde 20’den fazla eğitim uçağı, son teknoloji simülatörleri, İstanbul’da ise teorik ve simülatör eğitim tesisi ve tecrübeli öğretmenleri ile havayolu şirketlerine, bireysel öğrencilere ve amatör uçuş sertifikası almak isteyen öğrencilere oldukça kaliteli pilotaj ve havacılık eğitimleri vermektedir.

“Dünyanın parasını vereceğim, acaba pilotaja uygunmuyum” diyenler için bu yıl bir fırsat doğdu. Antalya Bilim Üniversitesi Praxis adı altında uçuş eğitimi programı başlattı ve uçuş okuluna yerleştirdiği vertigo, cayro, düşük basınç odası ve hareketli simülatör gibi test cihazları ile uçuş eğitimine başlamadan önce kendinizi tanımaya imkan sağladı. Ayrıca vermeyi taahhüt ettiği “ileri seviye uçuş İngilizcesi ve terminolojisi” eğitimini göz ardı edemeyiz.

Bunların dışında AYJET ve AFA gibi uçuş okullarını da hatırlatmak isterim.

Aşağıda en fazla tercih edilen 2 tip Pilot Lisansı için detay bilgileri sunuyorum:

PPL Hususi Pilot Lisansı Kursu: 

– En az 18 yaşında olmak,

– En az lise ve dengi okul mezunu olmak,

– SHGM’ ce yetkilendirilmiş havacılık tıp merkezleri tarafından düzenlenmiş geçerli sağlık sertifikasına sahip olmak.

PPL kursu, 3-6 ay arasında bir eğitimi kapsamaktadır. 45 saat + 05 (gece isteğe bağlı) 50 saat uçuş eğitimi verilir.

Bu eğitimin sonunda aday, pilot lisansına işlenen sınıf ve tipte hobi, eğlence ve hususi amaçlı uçuşlarda pilot olarak uçabilirler. Ancak Havayolunda çalışmak isteyen pilot adayları Hususi Pilot Lisansı eğitiminden sonra ATPL olarak adlandırılan Havayolu Nakliye Pilotu kursuna devam etmelidirler.

ATPL Entegre Havayolu Nakliye Pilotu Kursu: 

– En az 18 yaşında olmak,

– En az lise ve dengi okul mezunu olmak,

– SHGM’ ce yetkilendirilmiş havacılık tıp merkezleri tarafından düzenlenmiş havayolunda pilotluk yapmasında engel olmadığını gösteren geçerli sağlık sertifikasına sahip olmak,

– İyi derecede İngilizce bilmek,

– SHGM tarafından yetkili kılınmış Uçuş Eğitim Organizasyonlarında gerekli teorik bilgi ve uçuş eğitimini başarıyla tamamlamış olmak,

– Teorik bilgi sınavlarında ve uçuş yetenek testinde başarılı olmak.

Uçuş eğitimine yeni başlayan ya da ICAO Ek 1’e göre düzenlenmiş PPL Uçak veya PPL Helikopter lisans sahibi adaylar bu eğitime kabul edilir. İlk defa uçuş eğitimine başlayacak aday, öğrenci pilot şartlarını karşılamalıdır. Kurs en az 12 en fazla 36 ay arasında bir eğitimi kapsamaktadır. En az 750 saatlik teorik bilgi eğitimi ve hava aracı tip yetkisi eğitimi içermeyen en az 195 saatlik uçuş eğitimini kapsar.

Bu eğitimin sonunda pilotlar ticari hava taşımacılığında (havayollarında) çok pilotlu, çok motorlu uçaklarda ikinci pilot olarak görev yapabilecek düzeyde eğitilir ve CPL/IR(A) lisans ve sertifikası sahibi olurlar.

Bu bölüm mezunları yurt içinde ve yurt dışında yolcu taşıyan şirketlerde iş bulabilir. Ancak bu durumda da tip eğitimi masrafları devreye giriyor. Yaklaşık 30-40 bin Euro maliyeti olan bu eğitimi ya siz ödeyerek hazır pilot olarak şirkete müracaat edeceksiniz ya da şirketlerin bu eğitimi karşılamasını ve işe başladıktan sonra maaşınızdan kesilmesini kabul edeceksiniz.

Özet olarak ifade etmek gerekirse hava yollarında pilot olarak uçmaya başlamanın maliyeti ortalama 100.000 Euro’yu bulmaktadır.

1. Sivil Havacılık ve Kabin Hizmetleri : YGS-5 ile öğrenci alan iki yıllık bir bölümdür ve Türkiye’de 20 civarında özel ve devlet üniversitesinde bu bölüm vardır. Sivil havacılık hizmetleri bölümünde daha çok hizmet, organizasyon ve iletişim becerilerine ilişkin dersler verilmektedir.

Pilotlukta olduğu gibi kabin memurluğu için de belli fiziksel şartlarınızın ve sağlık durumunuzun uygun olması gerekir. Örneğin kabin memurluğu için boy ve kilo oranı aranmakta ayrıca adayların vücudunun görünen bir yerinde dövme bulunmaması tercih edilmektedir.

Pilotlar ve kabin memurları mesai mevhumu olmayan, oldukça yoğun bir iş temposuna sahiptir ancak bunun yanında birçok ülkeyi görme ve gezme olanağı sunar.

Havacılıkta kabin hizmetleri yükseköğretim programı uygulayan yükseköğretim kurumları, ilgili fakülteleri, yüksekokul veya meslek yüksekokulları şunlardır;

• Anadolu Üniversitesi (Eskişehir) kapsamındaki Meslek Yüksekokulu,
• Ataşehir Adıgüzel Meslek Yüksekokulu (İstanbul),
• Beykent Üniversitesi (İstanbul) kapsamındaki Meslek Yüksekokulu,
• Beykoz Lojistik Meslek Yüksekokulu (İstanbul),
• Erzincan Üniversitesi kapsamındaki Meslek Yüksekokulu,
• Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi (İstanbul) kapsamındaki Meslek Yüksekokulu,
• Gedik Üniversitesi (İstanbul) kapsamındaki Meslek Yüksekokulu,
• İstanbul Arel Üniversitesi kapsamındaki Meslek Yüksekokulu,
• İstanbul Aydın Üniversitesi kapsamındaki Meslek Yüksekokulu,
• İstanbul Bilgi Üniversitesi kapsamındaki Meslek Yüksekokulu,
• İstanbul Esenyurt Üniversitesi kapsamındaki Meslek Yüksekokulu,
• İstanbul Gelişim Üniversitesi kapsamındaki Meslek Yüksekokulu,
• İstanbul Kemerburgaz kapsamındaki Meslek Yüksekokulu,
• İstanbul Kültür Üniversitesi kapsamındaki Meslek Yüksekokulu,
• İstanbul Üniversitesi kapsamındaki Meslek Yüksekokulu,
• İzmir Ekonomi Üniversitesi kapsamındaki Meslek Yüksekokulu,
• Kapadokya Meslek Yüksekokulu (Nevşehir ve İstanbul)
• Kapadokya Meslek Yüksekokulu (Nevşehir ve İstanbul)
• Kırklareli Üniversitesi kapsamındaki Meslek Yüksekokulu,
• Maltepe Üniversitesi (İstanbul) kapsamındaki Meslek Yüksekokulu,
• Nevşehir Hacı Bektaş-ı Veli Üniversitesi kapsamındaki Meslek Yüksekokulu,
• Nişantaşı Üniversitesi (İstanbul) Meslek Yüksekokulu,
• Okan Üniversitesi (İstanbul) Meslek Yüksekokulu,
• Plato Meslek Yüksekokulu ( İstanbul),
• Türk Hava Kurumu Üniversitesi (Ankara/İzmir) kapsamındaki Meslek Yüksekokulları,
• Uşak Üniversitesi Meslek Yüksekokulu,

K.K.T.C.de yerleşik olan okullar;

• Akdeniz Karpaz Üniversitesi kapsamındaki Meslek Yüksekokulu (KKTC-Lefkoşa)
• Girne Amerikan Üniversitesi (KKTC-Girne) kapsamındaki Meslek Yüksekokulu,

TEKNİK PERSONEL : Eğer teknik personel olmak istiyorsanız, sizin için uygun bölümler; Havacılık ve Uzay Mühendisliği, Uçak Mühendisliği, Uçak Elektrik Elektronik, Uçak Gövde Motor, Uçak Teknolojisi bölümleridir.

Bu bölümlerden sonuncusu hariç hepsi dörder yıllık ve MF-4 alanından öğrenci almakta. Bu bölümlerin özellikle dört yıllık olanlarını okuyabilmek için çok iyi seviyede İngilizce bilmek şart. Yani İngilizce olmazsa olmaz. Bu alanlardan birisinde eğitim almak isterseniz tavsiye edeceğim Türk Hava Kurumu Üniversitesi’dir. THK Üniversitesi Mühendislik Fakültesinde; Bilgisayar mühendisliği, Elektrik-Elektronik mühendisliği, Endüstri ve Sistem mühendisliği, Makine mühendisliği, Mekatronik mühendisliği bölümleri bulunmakta. Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesinde ise Uçak mühendisliği ve Uzay mühendisliği olmak üzere iki bölüm var. Türkiye’de teknik personel eğitimi; İTÜ, ODTÜ, Eskişehir Teknik Üniversitesi, İzmir Ekonomi, Necmettin Erbakan, Erciyes, Gaziantep ve Girne üniversitelerinde de mevcut ve hepsinde İngilizce hazırlık var.

Uçak teknolojisi bölümü YGS-1 ile öğrenci alan bir bölüm, Türkiye genelinde 20 civarında devlet üniversitesi ve özel üniversitede yer alıyor. Uçak mühendisleri ile havacılık ve uzay mühendisleri, uçak elektrik-elektronik, uçak gövde-motor bölümlerinden mezun olanlar, yeni bir hava aracı üretmek, var olan hava aracını geliştirmek, tasarlamak üzere şirketlerin veya kurumların üretim, Ar-Ge ve tasarım aşamalarında görev alabiliyorlar. Bu bölümler hem sayıca az hem de kontenjanı düşük bölümler ve bu sebeple girmek kolay değil. Yani çok çalışmak, fizik ve matematiğe hakim olmak gerekiyor. Bu bölümlerde, termodinamik, statik, dinamik, mukavemet, akışkanlar mekaniği, bilgisayar, elektrik- elektronik, aerodinamik, gaz dinamiği, yapı-malzeme, itki sistemleri, ısı transferi gibi dersler veriliyor. Bölüm mezunlarının çok iyi ulusal ve uluslararası firmalarda iş bulabildiğini de eklemek lazım.

Özellikle havacılık alanında bölüm tercih ederken nelere dikkat etmeniz gerektiğine dair küçük bir tavsiye vermek istiyorum. Başta pilotaj bölümü olmak üzere, hem uzay ve uçak mühendisliği hem de sivil havacılık bölümleri oldukça maliyetli bölümler olup ciddi altyapı, donanım, laboratuar şartları ve bakım hizmetleri gerektiriyor. Tercih edilecek üniversitenin bu şartları karşılayacak donanıma sahip olmasına özellikle dikkat etmek gerekiyor.

Şimdi de Havacılık sektörünün belki de istihdam olanağı bakımından en geniş imkanlar sunduğu işletme alanına gelelim.

İŞLETME PERSONELİ : Havalimanı, havayolu şirketi ve hava trafiğini kontrol eden kule personeli dâhil tüm yer hizmetleri personelini istihdam eden alandır. Hava taşımacılığının havayolu şirketi, havaalanı işletmesi ve kule kısmında çalışmak istiyorsanız eğitim almanız gereken bölümler hava trafik kontrol, havacılık yönetimi ve uluslararası lojistik ve taşımacılık, hava lojistiği, sivil hava ulaştırma işletmeciliği, uçuş harekat yöneticiliği, ulaştırma ve trafik hizmetleri bölümleridir.

İlk üçü, 4 yıllık bölümler ve TM-1 alanından öğrenci alıyorlar. Bu bölümlerden, havacılık yönetimi ve uluslararası lojistik ve taşımacılık bölümlerinin iki yıllık programları da vardır. İki yıllık bölümler YGS-6 alanından öğrenci almakta. Tercihiniz bu bölümlerden yanaysa daha çok işletme ağırlıklı bir eğitim alacaksınız, bölüm derslerinizin yanında ticaret, hukuk, ekonomi, güvenlik, iletişim gibi farklı alanlardan dersler alarak farklı alanlarda yeterliliğe sahip olarak mezun olacaksınız.

Son yıllarda Türkiye’de havacılığın gelişmesine paralel olarak bu alanda mezun vermek üzere pek çok bölüm açıldı ve seçenek oldukça fazlalaştı. Söz konusu bölümlerin büyük bir kısmı özel üniversiteler olsa da hepsinde burslu kontenjanlar mevcut. Eğitim alacağınız bölüme karar vermek tek başına doğru bir tercih yapmanız için yeterli değil, hangi üniversiteyi tercih ettiğiniz de önemli.

Türk Hava Kurumu Üniversitesi İşletme Fakültesi; Havacılık İşletmeciliği Bölümü, Lojistik Yönetimi Bölümü ve İşletme Bölümleri gibi 3 ayrı bölüm ile hem sektörün ihtiyacını karşılamakta hem de gençlerimize iş imkanları sunmaktadır. Ayrıca değişim programları ile Kuzey Amerika ve Avrupa üniversiteleri başta olmak üzere yurt dışında ki üniversitelerde eğitim görme imkanı vermektedir.

Pilot, kontrolör ve teknisyen eğitimi veren kuruluşlar, Milli Eğitim Bakanlığı ve YÖK mevzuatının yanı sıra bu konulardaki uluslararası standartlar doğrultusunda SHGM denetimine de tabidirler. Lisans veya sertifikasyona tabi işlemler bağlamında, eğitim programlarının kapsamlarının ve eğitmenlerin SHGM tarafından onaylanması gerekmektedir. Aksi durumda, mezun olanlar lisans veya sertifikalarını alamayacaklardır. Halen, bazı eğitim kurumları, SHGM onay işlemleri konusunda sıkıntı yaşamaktadırlar. İleride sorunun yaşamamak için lisans veya sertifikaya tabi eğitimlerde, okul yetkileri ve programlarında SHGM izni mutlaka aranmalıdır.

Havacılık eğitimi veren kurumlarda uygulanmakta olan (iş alanlarına göre gruplandırılmış bir şekilde) öğretim programları ve kabul esasları;

Lisans (4 yıl) Seviyesi Öğretim Programları;

• Astronomi ve Uzay Bilimleri (MF-1 sınav sonucuna göre)
• Hava Trafik Kontrol (Özel yetenek sınavı sonucuna göre)
• Havacılık Yönetimi (Fakülte / TM-1 sınav sonucuna göre)
• Havacılık Yönetimi (Yüksekokul / YGS-6 sınav sonucuna göre)
• Havacılık Yönetimi (Açıköğretim / En büyük YGS sonucuna göre)
• Meteoroloji Mühendisliği (MF-4 sınav sonucuna göre)
• Pilot Eğitimi (MF-4 sınav sonucuna göre)
• Pilotaj (MF-4 sınav sonucuna göre)
• Uçak Elektrik-Elektronik (Fakülte / MF-4 sınav sonucuna göre)
• Uçak Elektrik-Elektronik (Yüksekokul / YGS-1 sınav sonucuna göre)
• Havacılık Elektrik ve Elektroniği (MF-4 sınav sonucuna göre)
• Uçak Gövde-Motor (Fakülte / MF-4 sınav sonucuna göre)
• Uçak Gövde-Motor (Yüksekokul / YGS-1 sınav sonucuna göre)
• Uçak Gövde-Motor Bakım (Fakülte / MF-4 sınav sonucuna göre)
• Uçak Gövde-Motor Bakım (Yüksekokul / YGS-1 sınav sonucuna göre)
• Uçak Mühendisliği (MF-4 sınav sonucuna göre)
• Uçak ve Uzay Mühendisliği (MF-4 sınav sonucuna göre)
• Uzay Mühendisliği (MF-4 sınav sonucuna göre)
• Havacılık ve Uzay Mühendisliği (MF-4 sınav sonucuna göre)
• Uzay Bilimleri ve Teknolojileri (MF-1 sınav sonucuna göre)

Ön Lisans (2 yıl) Seviyesi Öğretim Programları;

• Hava Lojistiği (YGS-6 sınav sonucuna göre)
• Sivil Hava Ulaştırma İşletmeciliği (Açıköğretim / En büyük YGS sınav sonucuna göre)
• Sivil Hava Ulaştırma İşletmeciliği (YGS-6 sınav sonucuna göre)
• Sivil Havacılık Kabin Hizmetleri (YGS-5 sınav sonucuna göre)
• Uçak Teknolojisi (YGS-1 sınav sonucuna göre)
• Uçuş Harekat Yöneticiliği (YGS-5 sınav sonucuna göre)

Devlet Liseleri;

• Bağcılar Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (İstanbul)
• Fatih Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (Ereğli, Konya)
• Gazi Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (Ankara)
• Hezarfen Ahmet Çelebi Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (Erzincan)
• Hürriyet Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (Bursa)
• Kayseri Merkez Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi
• Sabiha Gökçen Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (Eskişehir)
• Sabiha Gökçen Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (Sultanbeyli, İstanbul)
• Selim Yürekten Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (Başiskele, Kocaeli)
• Şehit Hakan Gülşen Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (Kızılcahamam, Ankara)
• Şehit Polis Demet Sezen Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezi (Selçuk, izmir)
• Uçak Teknolojisi Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (Aksu, Antalya)

Özel Liseler;

• Akıllı Okul Çankaya Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (Ankara)
• Akıllı Okul Etimesgut Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (Ankara)
• Akıllı Okul Keçiören Vecihi Hürkuş Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (Ankara)
• Altın Kanatlar Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (Antalya)
• Batı Anadolu Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (İzmir)
• Beren Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (Çukurova, Adana)
• Çukurova Gökjet Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (Tarsus, Mersin)
• Daruşşifa Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (Samsun)
• Daruşşifa Mogan Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (Ankara)
• Durak Havacılık Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (Beylikdüzü, İstanbul)
• Gökjet Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (Mimaroba, İstanbul)
• Havajet Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (İzmir)
• Kartal Yesevi Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (İstanbul)
• Kokpit Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (Denizli)
• Kokpit Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (Silivri, İstanbul)
• Mavi Teknik Pancar OSB Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (İzmir)
• Uzay Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (Yüreğir, Adana)
• Yonca Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (Kırıkkale)
• Yükselen Teknoloji Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (Ankara)

Vasıf YÜCELİŞ

E.Hava Albay

Antalya Bilim Üni. ve Erah Uçuş Okulu Teorik Bilgi Öğretmeni