Havacılık dünyası, yapay zekânın (YZ) getirdiği dönüşümle, daha güvenli, verimli ve yenilikçi bir geleceğe adım atıyor. 2023 yılında Applied Sciences dergisinde yayımlanan “ Havacılıkta Yapay Zeka: Yeni Profesyoneller için Yeni Teknolojiler” adlı bilimsel çalışma, bu dönüşümün havacılık eğitimi ve sektöre etkilerini kapsamlı bir şekilde ele alıyor.
Kabashkin ve diğerlerinin (2023) gerçekleştirdiği bu çalışma, YZ’nın havacılık endüstrisindeki büyüyen etkisini ve sektördeki profesyonellerin bu yeniliklere uyum sağlaması için gereken yetkinlikleri inceliyor. Araştırmaya göre, YZ’nın uçuş planlamadan bakım süreçlerine, yolcu deneyiminden hava trafik yönetimine kadar birçok alanda sunduğu yenilikler, havacılık sektöründe köklü değişimlere yol açmaktadır. Ancak mevcut eğitim programlarının, bu değişimlere hazırlıklı mezunlar yetiştirmede yetersiz kaldığı belirtiliyor. Özellikle Avrupa’daki havacılık mühendisliği programlarında, yapay zekâ ve makine öğrenimi gibi kritik konuların müfredatta yeterince ele alınmadığı ortaya konuluyor.
Yapay Zekânın Havacılıktaki Rolü ve Önemi
YZ, havacılığın pek çok alanında operasyonel süreçleri iyileştirme, güvenliği artırma ve rekabet gücünü yükseltme fırsatları sunuyor. Uçuş optimizasyonu, bakım süreçlerinde öngörüsel analizler ve hava trafiği yönetimi gibi uygulamalar, bu teknolojilerin önemini ortaya koyuyor. Ancak, bu dönüşüm için YZ sistemlerini kullanabilecek, analiz edebilecek ve yönetebilecek bilgi ve beceriye sahip profesyoneller yetiştirmek bir zorunluluk haline geliyor.
Havacılık Eğitiminde Yapay Zekâ Entegrasyonu
Makale, havacılık eğitiminde YZ’nın entegrasyonuna yönelik iki boyutu ele alıyor:
- YZ’nın Havacılık Sistemlerinde Kullanımı: YZ’nın uçuş planlama, bakım ve güvenlik analizleri gibi operasyonel süreçlerde nasıl uygulandığını içeriyor.
- YZ’nın Eğitimde Kullanımı: Eğitim teknolojileri, simülasyonlar ve kişiselleştirilmiş öğrenme deneyimleriyle öğrencilere gerçek dünya becerileri kazandırmayı amaçlıyor.
YZ Yetkinlikleri ve Eğitim Müfredatlarının Güncellenmesi
Havacılık sektörü, YZ entegrasyonunun gerektirdiği becerilere sahip profesyonellere ihtiyaç duyuyor. Bu beceriler şunları içeriyor:
– YZ’nın temel prensiplerini anlama,
– YZ araçlarını kullanma ve sonuçlarını analiz etme,
– İnsan-YZ iş birliğini yönetme ve etik sorumlulukları gözetme.
Makale, ayrıca mevcut eğitim programlarının güncellenmesi için şu önerileri sunuyor:
– YZ Yetkinlik Çerçevesi: Dijital becerilerden başlayarak, YZ’nın uygulamalı olarak öğretildiği kapsamlı bir çerçeve oluşturulmalı.
– Uygulamalı Öğrenme: Simülasyonlar, gerçek dünya senaryoları ve YZ araçlarının kullanımıyla öğrenim süreçleri zenginleştirilmeli.
– Sanayi-Akademi İşbirliği: Eğitim programları, sektörün ihtiyaçlarına uyacak şekilde üniversite-sanayi işbirlikleriyle modernize edilmeli.
YZ’nın Havacılık Alanındaki Uygulamaları
Makale, YZ’nın havacılık sektöründeki belirgin uygulama alanlarını detaylandırıyor:
– Hava Trafik Yönetimi: Trafik akışını optimize etmek ve güvenliği artırmak,
– Bakım Süreçleri: Öngörüsel analizlerle arızaları önceden tespit ederek operasyonel kesintileri azaltmak,
– Yolcu Deneyimi: Chatbotlar ve kişiselleştirilmiş hizmetlerle müşteri memnuniyetini artırmak,
– Güvenlik ve Risk Analizi: Veri analitiğiyle uçuş güvenliğini iyileştirmek.
Sonuç olarak yapay zekâ, havacılığı daha güvenli, verimli ve yenilikçi bir geleceğe taşıma potansiyeline sahiptir. Ancak bu dönüşüm, eğitim sistemlerinin çağın ihtiyaçlarına uygun şekilde yeniden yapılandırılmasını ve insan merkezli bir yaklaşımı gerektiriyor. Bu nedenle üniversitelerin müfredatlarını güncelleyerek YZ’nın gerektirdiği bilgi ve becerilere sahip mezunlar yetiştirmesi kritik bir öneme sahiptir. Bu makale, havacılık sektörü ve eğitim alanındaki paydaşlar için bir rehber niteliğindedir.
Unutmamalıyız ki geleceğin ihtiyaçlarına hazırlanmak, bugünden atılacak doğru adımlarla mümkündür. Bir sonraki yazıda yapay zekayı ele alan yeni bir bilimsel çalışma ile buluşmak üzere.
Kaynakça
Kabashkin, I., Misnevs, B., & Zervina, O. (2023). Artificial intelligence in aviation: New professionals for new technologies. Applied Sciences, 13(21), 11660. https://doi.org/10.3390/app132111660
Öğr.Gör.Deniz TÜRKMEN
Eskişehir Teknik Üniversitesi
Yabancı Diller Yüksekokulu
