Küresel turizm ve seyahat sanayisinin alt sektörlerinde hava yolcu taşımacılığı altın çağını yaşıyor. Avrupa basınına göre özellikle Ryanair şirketini önümüzdeki 2 yılda ‘nefes kesen bir büyüme’ bekliyor. Peki Türkiye’de durum ne?
Avrupa’nın havayolu patronlarına göre bu yıl ortalama bilet fiyatları yüzde 7 düşüş gösterecek. Bu yılın kış aylarında ise bu düşüş ortalama yüzde 12’de görülecek. Dahası aynı orandaki düşüşler önümüzdeki yıl da gerçekleşecek. Üstelik son 3 aydır akaryakıt fiyatları yukarı doğru bir ivme kazanmışken.
AVRUPA’DA KİM DAHA ÇOK KAZANIYOR?
Swiss Air genel müdürü Thomas Klühr ve Ryanair patronu Michael O’Leary için bunun sebebi basit: 2016 ve 2017’de Avrupa piyasasında 340 yeni uçak hizmet verecek. Aynı dönemde en agresif büyümeyi gösterecek olan Ryanair bile 93 yeni uçağı filosuna katacak. ‘Ucuzcu’ olarak bilinen düşük tarifeli Ryanair havayolu şirketinin patronu O’Leary, “Özellikle düşük tarifeli havayolu şirketleri bu dönemde kapasitelerini hızla artıracak” diyor.
İsviçre merkezli pazar araştırma ve danışmanlık şirketi Oliver Wyman, Lufthansa, Air France/KLM veya British Airways gibi köklü milli havayolu şirketlerinin işinin ‘çok zor’ olacağı kanısında. Özellikle ‘düşük tarifeli taşıyıcılar (LCC)’ piyasasında güçlü bir temsili olmayan şirketler rekabette çok zorlanacak.
Bu ‘konvansiyonel konsepte’ bağlı olan çoğu milli havayollarının bir handikabı daha var: Düşük kar marjı. Ryanair gibi LCC şirketleri düşüş tarifelerine karşın, daha yükske kar marjlarına sahip. Bu şirketler , ‘millilerin aksine, yüksek karlı olmayan rotaları bir anda programdan çıkarabiliyorlar. Sosyal ve sektörsel sorumlulukları yok, herhangi bir bölgeyi veya havalimanını uçuşlarla desteklemeleri gerekmiyor ve ekstra hizmetler için ek ücret talep etmiyorlar. Bu havayolların personel giderleri de çok yüksek.
Wyman’a göre Lufthansa yüksek bilet fiyatlarına rağmen halen yüzde 6’lık bir kar marjıyla çalışıyor. Oysa Ryanair bu oranı bu yıl yüzde 22’ye çıkarmayı başardı. Ciro/kar orantısı ele alındığında, Ryanair gibi LCC havayolu şirketleri seyahat acentacılığı, karayolu taşımacılığı, tur operatörlüğü ve otelcilikten daha yüksek bir kar marjına sahip.
TÜRKİYE’DE DURUM NE?
Türkiye’de 2015 sonu itibarıyla sivil havacılık sektörünün cirosu 23,4 milyar dolar, sektörde istihdam edilen personel sayısı 191 bin 716 oldu.
Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) 2015 faaliyet raporundan derlenilen bilgilere göre, havayolu sektörü, havalimanı, uçak ve yolcu sayısındaki artışla son 10 yılda büyüme ivmesini devam ettirdi. Türkiye’de iç hatlarda uçuş yapılan nokta sayısı 2015 itibarıyla 55’e, dış hatlarda ise 112 ülkede 261’e yükseldi.
Küresel ekonomi 2015’te bir önceki yıla göre zor bir dönemden geçse de havayolu ulaşımına olan talep ve ucuz uçak biletlerinin etkisiyle yolcu sayısındaki artış dikkati çekti. Havayolunu kullanan toplam yolcu sayısı, geçen yıl 2006’ya göre yaklaşık yüzde 200 artarak 181,4 milyona ulaştı. Söz konusu dönemde iç hat yolcu sayısı 28,7 milyondan 97,5 milyona, dış hat yolcu sayısı ise 32,8 milyondan 83,9 milyona çıktı.
Hava yolu işletmelerinin uçak filosundaki büyük gövdeli uçak sayısı 10 yılda 259’dan 489’a, koltuk kapasitesi 42 bin 335’ten 90 bin 259’a ve kargo kapasitesi 873 bin 539 kilogramdan 1 milyon 759 bin 600 kilograma ulaştı. (TurizmdeBuSabah.com)
