Havacılık sektörünün ne kadar emniyetli operasyon yaptığını ortaya koyan derinliğine analizler sunan IATA 2020 Emniyet raporu yayınlandı. Raporda yer alan bilgilerin önemli bölümlerinin özeti aşağıda paylaşılmıştır.
2019’da yaşanan 52 kazaya karşı 2020’de 38 kaza meydana geldi. Ölümlü kaza sayısı ise 2019’da sekiz kaza iken 2020’de bu sayı beşe düştü. Kazalarda yaşamını kaybeden sayısı 2019’da 240 kişiden 2020’de 132’ye düştü. Bu sayıya ticari uçak kazalarından kaynaklanan tüm ölümler dahil olup sadece yasadışı eylemler hariç tutulmuştur.
Küresel COVID-19 salgını, 2020’de havacılık endüstrisi üzerinde ciddi bir etki yarattı ve gerçekleştirilen ticari uçuşların sayısında önemli bir düşüşe neden oldu. Geçen yıl 22 milyondan fazla uçuş gerçekleştirildi, bu sayı 1990’larda yapılanla hemen hemen aynı. Dünya çapında takip edilen ticari uçuşlar, COVID-19’un yayılmasını kontrol etmek için hükümet ve sağlık yetkilileri tarafından uygulanan seyahat kısıtlamaları nedeniyle 2019’a kıyasla yaklaşık% 53 düştü. Sonuç olarak 2020’de 2019’a kıyasla daha düşük kaza sayısıyla bile sektör, 2020’de küresel kaza oranında 2019’da milyon sektör başına 1,11’den 2020’de 1,71’e yükselen bir artışa tanık oldu. ortalama oran (2016-2020) önceki beş yıllık dönemin (2011-2015) oranından daha düşüktü ve milyon sektör başına 2,24 kazaya karşılık 1,38. Milyon sektör başına Jet uçaklarında tam kayıp oranı 2020’de 0,21 iken 2019’da 0,15 olmuştu.
2020’de en çok ölümle sonuçlanan kazalar arasında Mayıs ayında bir yerleşim alanına düşen, 97 yolcu ve mürettebatın (yerde bir kişi dahil) ölümüne sebep olan bir uçak ve Ağustos ayında 21 yolcu ve mürettebatın öldüğü bir pist üzerinde meydana gelen uçak kazası vardı. Ölüm riski 2019’da 0,09 iken 2020’de 0,13 idi.
8 Ocak 2020’de dünya, Tahran İmam Humeyni Uluslararası Havalimanı’ndan kalkıştan dakikalar sonra Ukrayna Uluslararası Havayolları 752 sefer sayılı uçağın düşürülmesiyle şok edici bir trajedi yaşadı. Uçaktakilerin tamamı 176 kişi öldü. MH17’ye(Malezya HY’nın Ukrayna hava sahasında düşürülmesi) benzer şekilde, bu, çatışma bölgelerinde nelerin yanlış gidebileceğinin başka bir trajik örneği olmuştur. Olay, yasadışı bir eylem olarak kabul edilmiş ve bu nedenle, bu rapora değil, havacılık güvenliği istatistiklerine dahil edilmiştir.
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) üyesi havayollarında 2020’deki 38 uçak kazasında meydana gelen 132 ölüm vakasından 100’ü ölümle sonuçlanan iki ölümlü kazada gerçekleşti. 2020’de IATA üyesi havayollarının beş yıllık kaza ortalaması milyon sektör başına 0.83 iken bu oran tüm sektör ortalaması 1,71 olan sektör ortalamasından daha düşük eğilim göstermeye devam etti. 2020’de IATA Operasyonel Emniyet Denetimi (IOSA) kayıtlı taşıyıcılar için tüm yıllık kaza oranı, IOSA olmayan taşıyıcıların oranından daha düşüktür. (1.20 – 3.29).
Son on yılda endüstri, 10 yıllık ölümcül kaza oranlarını ve ölüm riskini azaltma eğilimini sürdürdü. 2011 yılında 492 ölümle sonuçlanan 22 ölümlü kaza oldu. Son beş yılda, ticari uçaklarda (yolcu ve kargo) yılda ortalama sekiz ölümlü kaza meydana geldi ve bu da yılda 222 ölümle sonuçlandı. Havacılık, 2017 yılında yalnızca 19 ölümle ve ölümlü yolcu uçağı kazası olmadan rekor düzeyde en güvenli yılını yaşadı. IATA, endüstri ölüm riskini sürekli olarak azaltmak için havacılık paydaşlarını desteklemeye odaklanmaya devam ediyor.
Ölüm sayısına göre sıralanan 2020 kaza kategorileri şunlardır:
• Uçuş Sırasında Hasar (2) 104 ölüm
• Pist / Taksi yolu dışına çıkma (2) 24 ölüm
• Kontrollü uçuşta araziye çarpma (1) 4 ölüm
2020 yılında kaza sıklığına göre listelenen ilk beş kaza kategorisi (ölümlü olanlar dahil) şunlardır:
• Pist / Taksi Yolu Dışına Çıkma (9)
• Sert İniş (7)
• İniş Takımlarının Açılmaması/ Katlanması(6)
• Uçuş Sırasında Hasarlanma (5)
• Yerde Hasarlanma (3)
Bölgeye göre kazaların değerlendirilmesi:
• Kuzey Asya (NASIA) operatörleri 2020’de sıfır kaza yaptı
• 2020’deki ticari hava taşımacılığı kazalarının% 29’u Kuzey Amerika (NAM) operatörlerini, ardından toplam kazaların% 18’iyle AsiaPacific (ASPAC) operatörlerini içeriyordu.
• Afrika (AFI), milyon sektör başına 22,27 kaza ile en yüksek kaza oranı ile en üst sırada yer aldı.
• IATA üyesi olmayanlar için IATA üyeliği ve IOS akreditasyonu, gelişmiş emniyet performansı ile güçlü bir korelasyon sürdürdü.
Kabin Emniyeti:
Rapor Bulguları ve IATA Önleme Stratejileri:
IATA EMNİYET RAPORU 2020 YÖNETİCİ ÖZETİ
• 2020 yılındaki 24 yolcu uçağı kazasından 16’sında kabin ekibinin de etkisi olduğu diğer sekiz kazada ise önemli bir kabin etkisi olmadığı tespit edilmiştir.
• Her kaza için kabin ekibinin hazırlanma süresi, tamamlanan kabin hazırlığı seviyesi ve tahliye veya kabini terk ediş yöntemi değerlendirildi. Bunun tespit edildiği yerlerde, kazaların% 80’inde kabin ekibinin herhangi bir ilave kabin hazırlığı yapmayı düşünmesine zaman kalmadığı tespit edildi.
• IATA, yıl boyunca kabin operasyonları ve COVID-19 sağlık önlemleriyle ilgili kılavuz belgelerini yayınladı. Bunlar, IATA aracılığıyla tanımlanan risklerin ve azaltmaların sunulduğu bu raporda özetlenmiştir.
• Yıl sona erdiğinde, birçok havayolu, yolcuların uçakta maske ve yüz siperliği konusunda süregelen sorunları bildirdi. Bu rapor, bu konudaki bazı gözlem ve önerileri içermektedir.
Raporda B737 MAX kazalarına ayrı bir yer verildi.
B737 MAX
18 Kasım 2020’de, ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA), uçuş yasağını kaldırdı ve Uçuşa Elverişlilik Direktifi (AD) ve tasarım değişikliklerini, pilot eğitim gereksinimlerini ve operatörlerin Boeing’in 737 MAX’ın uçuş öncesinde tamamlaması gereken koruma bakım faaliyetlerini belirten diğer destekleyici belgeleri yayınladı. Tasarım değişiklikleri arasında bir yazılım güncellemesi, kabloların kokpitten yatay stabiliser trim motoruna doğru ayrılması, Uçak Uçuş El Kitabı(AFM) güncellemeleri veHücum Açısı (AoA) sensör sistemlerinin test edilmesi yer alıyor. Güncellenen prosedürlerin pilot eğitimi için, uçuş simülatöründe (FFS) her mürettebat için iki saat gerektirecektir.
İkinci sırada düzenleyici kurum olan ANAC (Brezilya Ulusal Sivil Havacılık Dairesi), 25 Kasım’da uçuş durdurma yasağını kaldırdı. 9 Aralık’ta Brezilya GOL Havayolları, uçuşların durdurulmasından sonra B737 MAX uçuşunu ücretli yolcularla gerçekleştiren ilk havayolu oldu. Yıl sonuna kadar, hizmete geri dönen ve dünya çapında aktif olarak ticari yolcu uçuşları gerçekleştiren 19 uçak vardı. Ocak 2021’in sonunda, hem Transport Canada hem de Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA) ilgili AD’lerini ve uçuşların serbest bırakıldığı talimatlarını yayınladı. Diğer yetkililer, o tarihten bu yana uçuşun durdurulması ve hava sahası kısıtlamalarını kademeli olarak kaldırmaktalar.
2021’in ilk yarısında, IATA MAX Görev Gücü, geri kalan devletlerin, uçağı yeniden hizmete sokmak için gerekli olan operatör faaliyetlerinin yanı sıra, uçuşa serbest kılma ve hava sahasını MAX’a açma konusundaki ilerlemelerini izleyecek. Korumanın kaldırılması ve önerilen hafifletmeler dahil olmak üzere, uçağın tekrar hizmete sokulmasıyla belirlenen tüm sorunlar veya riskler, uygun şekilde daha geniş olarak MAX kullanıcılarına iletilecektir.
IATA Operasyonel Emniyet Denetimi (IOSA), IOSA denetçilerinin B737 MAX operatörlerinin uygulanabilir AD’leri ve mürettebat eğitimi ve diğer operasyonel gereksinimleri uyguladığından emin olmak için denetim prosedürlerini uyarlamıştır. Ek olarak, IOSA’ya kayıtlı operatörlerden, her 60 günde bir, B737 MAX’ın hizmete dönmesiyle ilgili bilgileri içeren bir “Operatör Anketi” sunmaları istenmiştir. Anketler, ortak havayolları ve düzenleyiciler tarafından talep edilebilir ve havayolunun yetkilendirmesi üzerine sunulur.
2020 yılına ait hazırlanan istatistik tablolarından en önemli olanlar aşağıda sunulmuştur.
TÜM KAZALAR
“Tüm Kazalar”, can kaybı ve uçak hasarı açısından tüm kaza türlerini içeren en kapsamlı oran.
ÖLÜM RİSKİ
Ölüm Riski: Milyon sektör başına Tam Kayıp Eşdeğeri (FLE- Full Loss Equivalent).
ÖLÜMLÜ KAZALAR
Ölümlü Kazalar, sonuç olarak uçaktaki en az bir kişinin hayatını kaybettiği kazalardı.
GÖVDE KAYBI
“Gövde Kaybı”, uçağın onarımın ötesinde hasar görmesi veya onarımla ilgili maliyetlerin uçağın ticari değerinin üzerinde olması anlamına gelir.
Rapordan da görüleceği üzere geçmiş yıllara göre uçuş sektör sayısı daha düşük olmasına rağmen kaza ve ölüm oranlarında artış olduğu görülmektedir. Kaza raporları henüz yayınlanmamasına rağmen ön raporlarda yer alan bilgilere göre pandemi nedeniyle uçuşların durdurulması nedeniyle pilotların yeteneklerinde meydana gelen zayıflamanın etkilediğinin tespiti söz konusudur.
Not: ilgilenenler için IATA 2020 Emniyet Raporu ekte sunulmuştur. ( file:///C:/Users/user/Downloads/IATA%202020%20Safety%20Report%20(1).pdf)
Tüm Uçucularımıza Emniyetli Uçuşlar Dileriz
Eyup Turşucu
Kaptan Pilot(E)
Kaza İnceleme Uzmanı
