Pandemi döneminde en çok etkilenen sektörlerin başında gelen havayolu taşımacılığında gelir kaybı sürüyor.
Ülke hükümetleri havayolu şirketlerine sağlanan destekleri artırsa da bu destekler bir sorunu çözerken başka bir krizin habercisi olabilir.
IATA basın sözcüsü Chris Goater’a göre birçok devlet desteği sıkı regülasyonlara maruz kalsa da hükümetlerin bu dönemde bu konuda daha esnek oldukları inkar edilemez. “Destek birçok sektör gibi havayolu taşımacılığı için de kritik önem taşıyor,” diyen Goater, “bu destekler gösteriyor ki devletler havayolu taşımacılığın sadece kutulardan ve insanlardan ibaret olmadığının farkında.”
Ancak Goater’ın dikkat çektiği bir nokta da şu: stratejik önem taşıyan bu endüstrinin hayatta kalabilmesi için sağlanan bu desteklerin bir kısmı çalışan maaşları için ayrılmış, istihdam kayıplarını önlemek için ayrılan bütçeler; ve bu programlar yakın tarihlerde son bulacak.
İkinci olarak da verilen desteklerin birçoğu geri ödenecek. Goater, geri ödeme süreçlerinin havayolu şirketleri üzerinde “uzun vadeli etki bırakacağı ve büyüyen bir borç yükü yarattığı” uyarısında bulunuyor.
Devletlerden 150 milyar dolardan fazla destek geldi
IATA rakamlarına göre farklı hükümetlerin farklı havayolu şirketlerine sağladığı destekler 152 milyar doları aştı. Bu miktarın 58 milyarı devletlerin sağladığı borçlardan oluşurken, 20 milyarı doları kredi garantilerinden, yaklaşık 10 milyar dolarlık bir kısmı da vergi kolaylıklarından oluşuyor. Ve günü geldiğinde şirketlerin bu borçları ödemesi gerekecek.
Verilere göre sene sonuna varmadan küresel havayolu şirketlerinin borçları 550 milyar doları aşabilir.
Havayolu şirketlerine en çok desteği sağlayanlar Kuzey Amerika hükümetleri olurken, ikinci sırada Avrupa yer alıyor. Avrupa hükümetleri arasında Hollanda ve Fransa havayolu şirketlerine kuvvetli destek sağalayn ülkeler olarak öne çıkıyor. Asya Pasifik ülkelerinde ise en çok desteği sağlayan hükümet Singapur olarak kaydediliyor. Özellikle Latin Amerika ülkelerinde sağlanan desteklerin şirketlerin yıllık gelirlerinin %1’ni bile karşılamadığı görülüyor.
Goater, devletten devlete fark gösteren bu desteklerin tüm borç riskine ragmen şirketler için hayati değer taşıdığının altını çiziyor.
“Talepte bu benzeri görülmemiş çöküş sebebiyle hava trafiğinin korunması için destekler olmak zorunda,” diyen Goater uyarıyor, “Eğer havayolu şirketleri küresel olarak çökerse bu ekonomik toparlanma için ağır negatif sonuçlar taşıyacaktır.”
