İsviçre hava kuvvetleri için Lockheed Martin F-35 Lightning II avcı uçağının satın alınmasına karşı çıkan İsviçreli milletvekilleri, ülke çapında bir referandum yapılması için yeterli imza topladılar.
30 Haziran 2021’de İsviçre Federal Konseyi, 36 F-35’in, İsviçre Hava Kuvvetleri’nin McDonnell Douglas F/A-18C/D Hornets ve kalan birkaç Northrop F-5E/F Tiger II uçaklarının yerini alacağını duyurdu. Sözleşmenin fiyatı 5,4 milyar dolardı.
Karar, teklifte belirtilen sabit fiyattaki tutarsızlıklara işaret eden politikacılar ve lobiciler arasında tartışmalara neden oldu. Özellikle, Federal Silahlanma Dairesi’nin (armasuisse ) belgeleri “tahmini maliyetleri” açıklanması istendi. Satın alma programını denetledikten sonra, Federal Denetim Ofisi, armasuisse’i risk değerlendirmesinin mali yönlerini tamamlamaya çağırdı.
Bu arada Sosyalist Parti ve Yeşiller adlı iki siyasi partinin ve lobi örgütü ‘Ordusuz İsviçre Grubu’nun (GSsA) başlattığı Stop F-35 derneği, referandum için imza toplamaya başladı..
Benzer bir girişim, Federal Konsey tarafından seçildikten sonra 2014 yılında 22 Saab Gripen E avcı uçağının satın alınmasını engellemişti. İsviçre sisteminde referandum yapılması için yüz bin imza yeterli oluyor.
Stop F-35 birliği yaptığı açıklamada, “COVID zamanlarına ve çok yüksek geçersizlik oranına rağmen, sadece bir yılda yeterli imzayı toplamayı başardık. Federal Konsey ve Parlamento şimdi, İsviçre tarihinin en büyük silah sözleşmesi hakkında halk oylaması ve acil ve gerekli bir kamuoyu tartışması sağlamak için mümkün olan her şeyi yapmalıdır ve biz hazırız!” ifadeleri yer aldı.
Yeni bir tartışmanın başlamasının amacı Amerika Birleşik Devletleri ile sözleşmeleri üzerinde anlaşmaya varılan teklifin sona erme tarihi olan 31 Mart 2023’ten önce imzalamak olan Federal Konseyi köşeye sıkıştırabilir. Ayrıca, 2025 yılına kadar İsviçre Hava Kuvvetlerine teslim edilecek ilk F-35 ise teslim edilmeyebilir.
