Sovyet uzay tarihinin sayfalarında yerini alan kadın kozmonot Valentina Ponomareva (solda), 91 yaşında hayata gözerini yumdu. Ponomareva hayatına önemli ünvanları sığdırmıştı: Mühendis, kozmonot ve Kızıl Ordu’da albay rütbeli subaydı.
Ancak onu ölümünde Rus basınında haber sütunlarına yaşam öyküsüyle taşıyan, tarihe uzaya giden ilk adın kozmonot olarak geçen Valentina Tereşkova’nın (sağda) yedeği, ya da medyada yazıldığı haliyle “dubörü” olmasıydı.
Ponomareva, seçim farklı olsa tarihe geçen isim olabilirdi ama aldığı tüm zorlu eğitime rağmen asla uzaya uçamadan bu dünyadan göçtü…
Valentina Leonidovna Ponomareva, 1933 yılında Moskova’da doğdu. Moskova Havacılık Enstitüsü’nden roket motoru makine mühendisliği diplomasıyla mezun oldu. Öğrenimi sırasında havacılık sporlarıyla uğraştı. Po-2 ve Yak-18 uçaklarını uçuran ilk kadın pilotlardan biri olarak hava geçit törenlerine katıldı.
1962’de SSCB’nin gurur kaynağı projelerden biri olan Vostok-6 uzay aracıyla uzaya yapılan yolculuğa ilk kadın kozmonot olarak katılabilmek için, özel eğitim gören “kadın kozmonotlar grubuna” katıldı. Onunla aynı grupta Valentina Tereşkova, Irina Solovyova ve Janna Yerkina vardı. Haziran 1963’te yapılan tarihi uçuş için Valentina Tereşkova seçildi. O “yedek” kaldı. Tereşkova o uçuşlar uzay havacılığı ve SSCB tarihine damgasını vurdu, “kahraman” ilan edildi, heykeli dikildi. Bugün de Rusya parlamentosunun alt kanadı Duma’da iktidar partisi Birleşik Rusya’dan milletvekili olarak, 86 yaşında hala aktif bir hayat sürüyor.
Ponomareva hayalini gerçekleştiremedi. Uzaya gidemedi. Sonraki yıllarda bir süre uzaya uçuş eğitimine devam etse de sırası gelmedi. 1969’da kadınların uzay grubu dağıtıldı.
Valentina Ponomareva daha sonra SSCB Bilimler Akademisi Doğa Bilimleri ve Teknoloji Tarihi Enstitüsü’nde uzay araştırmaları tarihi üzerine çalıştı. İçinde ukde kalan öyküsünü de anlatan “Keşfedilmemiş Uzay”, “Uzayın Kadın Yüzü” kitaplarını yazdı.
Ponomareva cumartesi günü Moskova yakınlarındaki Kozmonotlar Evi’nde gerçekleşen veda töreninden sonra toprağa verildi.
