Küresel havacılıktaki en önemli merkezlerden biri olan İstanbul Havalimanı, üçlü pist operasyonlarının uygulanmasıyla dikkat çekici bir standart belirliyor. Bu yenilikçi yaklaşım, havalimanının stratejik statüsünü yükseltmekle kalmıyor, aynı zamanda Avrupa’daki hava trafiği yönetimi konseptinde de devrim yaratıyor. Girişim, İstanbul Havalimanı’nı havacılıktaki teknolojik gelişmelerin ön saflarına taşıyarak, benzer gelişmeler hedefleyen diğer uluslararası havalimanları için bir model haline getiriyor.
2016 yılından bu yana Türkiye Devlet Hava Meydanları İşletmesi’nde (DHMİ) Hava Trafik Kontrolörü olarak çalışmakta olan Erdal Kızıltaş, İGA İstanbul Havalimanı’nın (İST) karmaşık üçlü pist sistemini ve bunun kapasite ve dakikliği artırmaya nasıl yardımcı olduğunu konusuyla ilgili internationalairportreview‘e yazdı.
Kızıltaş’ın yazısı şöyle;
İstanbul Havalimanı’nın genişlemesine giriş
Geniş kabiliyetleri ve stratejik coğrafi konumuyla tanınan İstanbul Havalimanı, üçlü eş zamanlı kalkış ve iniş kabiliyetlerinin etkinleştirilmesiyle operasyonel verimliliğini önemli ölçüde artırmaya başladı. Bu kabiliyet, Avrupa’daki ilklerden biri olması ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki en gelişmiş havalimanlarından bazılarında görülen uygulamaları yansıtması nedeniyle özellikle dikkat çekicidir.
Geniş kabiliyetleri ve stratejik coğrafi konumuyla öne çıkan İstanbul Havalimanı, üçlü eş zamanlı kalkış ve iniş kabiliyetinin devreye alınmasıyla operasyonel verimliliğini önemli ölçüde artırmaya başladı”
Üçlü pist sisteminin stratejik önemi
Bu sistemin uygulanması, havalimanının kapasitesini önemli ölçüde artırarak daha fazla uçağın bekleme sürelerini azaltarak pistlerde manevra yapmasına olanak tanır. Verimlilikteki bu artış, İstanbul Havalimanı’nın yönettiği artan yolcu ve kargo trafiğini yönetmek için kritik öneme sahiptir. Havalimanı, kıtalar arasında hayati bir bağlantı noktası olarak hizmet vermektedir ve küresel havacılık lojistiğindeki rolünü sürdürmek ve genişletmek için verimlilik kapasitesini artırmak hayati öneme sahiptir.
Hava trafik yönetimindeki teknolojik gelişmeler
Üçlü pist operasyonlarını desteklemek için gereken teknoloji karmaşık ve gelişmiştir. Gelişmiş radar sistemleri, hassas navigasyon yardımcıları ve sağlam hava trafik kontrol protokolleri içerir. Bu teknolojiler, eş zamanlı operasyonların güvenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak için birlikte çalışır ve yerde ve havada kesintisiz bir uçak akışı sağlar. Hava Trafik Kontrolörleri, çevredeki her uçak hakkında gerçek zamanlı veri sağlayan son teknoloji sistemlerle donatılmıştır. Bu bilgiler, özellikle yoğun seyahat sezonlarında hızlı kararlar almak ve yüksek uçuş yoğunluğunu yönetmek için çok önemlidir. Teknoloji ayrıca, pist ihlallerini önlemek ve verimli trafik akışını sağlamak için gerekli olan uçuş modellerini tahmin etmeye yardımcı olan otomatik sistemleri de içerir.
Üçlü pist operasyonlarını desteklemek için gereken teknoloji karmaşık ve gelişmiştir. Gelişmiş radar sistemleri, hassas navigasyon yardımcıları ve sağlam hava trafik kontrol protokollerini içerir”
Ekonomik ve çevresel etki
Üçlü pist sisteminin ekonomik faydaları önemlidir. İstanbul Havalimanı, aynı anda gerçekleştirilebilecek uçuş sayısını artırarak, sadece daha yüksek iniş ücretleri ve yolcu hacmiyle kendi gelirini artırmakla kalmaz, aynı zamanda turizm ve iş seyahatlerinde artış sağlayarak yerel ve ulusal ekonomiye önemli ölçüde katkıda bulunur. Ayrıca, bu sistemin çevresel etkisi dikkatlice düşünülmüştür. Verimli pist operasyonları, uçakların yerde taksi yapmak için harcadıkları zamanı azaltır, bu da yakıt tüketiminde azalmaya ve dolayısıyla daha düşük emisyonlara yol açar. Bu, havacılık sektörünün iklim değişikliğiyle mücadele ve çevresel ayak izini azaltma yönündeki devam eden çabaları bağlamında hayati öneme sahiptir.
Güncel trafik ve dakikliğin görsel analizi
Son veri görselleştirmeleri (Şekil 1), İstanbul Havalimanı’nın diğer büyük havalimanlarıyla karşılaştırıldığında performansını vurgulayarak, operasyonel güçlerine ilişkin önemli bilgiler ortaya koyuyor:
- Varış dakikliği (%) : İstanbul Havalimanı, yolcu gecikmelerini en aza indirmek ve genel memnuniyeti artırmak için önemli olan varışlarda yüksek bir dakiklik oranına sahiptir.
- Ortalama günlük varış trafiği : Havaalanı, her gün önemli bir hacimde gelen uçuşu karşılayarak uluslararası havacılık trafiğinde önemli bir oyuncu olduğunu vurgulamaktadır.
- Kalkış dakikliği (%) : Kalkış dakikliği oranı rekabetçi olup, havalimanının etkili yönetim ve operasyonel protokollerini yansıtmaktadır.
- Ortalama Günlük Kalkış Trafiği : İstanbul Havalimanı’ndan günlük ortalama kalkış sayısının yüksek olması, büyük ölçekli hava trafiğini etkin bir şekilde yönetme kapasitesini göstermektedir.
Bu performans metrikleri, İstanbul Havalimanı’nın operasyonel kabiliyetlerini ortaya koyarken, yeni üçlü pist sisteminin etkisinin değerlendirilmesi için bir kıstas oluşturuyor.
Zorluklar ve azaltma stratejileri
Üç uçağın aynı anda iniş ve kalkış yapmasına izin veren bir sistemin uygulanması, öncelikle güvenlik ve lojistik koordinasyon açısından çok sayıda zorluk ortaya çıkarır. Havaalanı, Hava Trafik Kontrolörleri için kapsamlı eğitim programları ve teknolojik altyapısında sürekli iyileştirmeler de dahil olmak üzere çeşitli hafifletme stratejileri başlattı. Bu girişimler, havaalanının yolcular, personel ve uçaklar için güvenli bir ortam olmasını sağlar. Dahası, havaalanı, operasyonların artan karmaşıklığından kaynaklanabilecek olası olayları ele almak için katı protokoller ve acil durum müdahale planları oluşturdu. Tüm ekiplerin çeşitli senaryoları ele almada yeterli olduğundan emin olmak için düzenli tatbikatlar ve simülasyonlar yürütülür.
Küresel etkileri
İstanbul Havalimanı’ndaki üçlü pist operasyonları yalnızca kapasitesini ve verimliliğini artırmakla kalmıyor, aynı zamanda dünya çapında havacılık endüstrisi için daha geniş kapsamlı etkilere sahip. Bu gelişme, pist yönetimine yönelik böylesine kapsamlı bir yaklaşımın uygulanabilirliğini ve faydalarını göstererek diğer uluslararası havalimanları için bir ölçüt görevi görüyor. İstanbul Havalimanı, bu girişimden elde edilen bilgi ve deneyimi paylaşarak küresel hava trafiği yönetimi uygulamalarının genel olarak iyileştirilmesine katkıda bulunuyor. Bu işbirlikçi yaklaşım, havacılık endüstrisinde güvenlik, verimlilik ve sürdürülebilirlik için yeni standartlar belirlemeye yardımcı oluyor.
Çözüm
İstanbul Havalimanı’nın üçlü pist operasyonlarına geçişi, operasyonel yeteneklerini önemli ölçüde artıran ve onu küresel havacılık sektöründe lider konuma getiren çığır açıcı bir başarıdır. Bu girişim, havalimanının ekonomik ve çevresel performansını iyileştirmekle kalmayıp aynı zamanda diğer büyük uluslararası merkezlerde de benzer ilerlemeler için potansiyeli ortaya koymaktadır. Havalimanı operasyonlarını genişletmeye ve iyileştirmeye devam ederken, küresel hava trafiği yönetimi, güvenlik ve yolcu deneyiminde iyileştirmeler sağlayarak dünya çapındaki havalimanları için yeni bir standart belirlemektedir.
