7 Eylül 2024 günü Türk Hava Yolları’nın TK1358 sefer sayılı Madrid-İstanbul uçuşunu yapan A321 Neo uçağı ile, SunExpress’in XQ690 sefer sayılı Dalaman-Londra uçuşunu yapan B737-800 uçağı FL360 (36.00feet) seviyede uçuşlarına devam ederken Kuzey Makedonya’nın Üsküp kentine yaklaşırken aynı irtifadaki iki uçağın rotası kesişti ve Trafik Çarpışma Önleme Sistemi’nin (TCAS) devreye girmesiyle her iki uçak için üretilen uyarı ile havada meydana gelebilecek bir çarpışma önlenmiş oldu.
TCAS çalışma prensibi olarak bir uçağa yükselmesi talimatını verirken diğerine de alçalma talimatı verir, bu şekilde uçaklar emniyetle kaçınma yaparak uçuşlarına devam ederler.
Bu olayda da aşağıdaki Flightradar24 görüntülerinden de görüldüğü gibi TCAS THY uçağına alçalma talimatı verirken, Sunex uçağına yükselme uyarısı ile yeterli ayırımı sağlamıştır. Her iki uçağın pilotları TCAS uyarıları doğrultusunda hareket ederek kaçınmayı gerçekleştirmişlerdir. Sonrasında başkaca emniyetsiz bir olay olmadan varış noktalarına uçuşa devam etmişlerdir.
Aşağıda olay anında her iki uçağın durumunu gösteren Flight radar görselleri sunulmuştur.
TCAS sayesinde her sene buna benzer birkaç olay kaza yaşanmadan atlatılabilmektedir. Bu kadar hayati bir sistemin doğru kullanılabilmesi için tüm havacılık işletmelerinin simülatör eğitim programlarında bu konu ciddi bir şekilde uygulanmaktadır. TCAS uyarısı diğer tüm talimatları ve varsayımları geçersiz kılmakta olup önceliklidir.
TCAS uyarısı yerine ATC (Hava Trafik Kontrol) talimatının uygulanması nedeniyle, 1 Temmuz 2002 tarihinde, Uçuş No. 2937 Tupelov Tu-154 Bashkirian Airlines ile Uçuş No. DHL 611kargo Boeing 757-200PF uçağı, Almanya-Überlingen yakınlarında havada çarpışmanın ardından düştüler. Kazada Tu-154 uçağındaki 69 kişinin tamamı (bunun 9’u ekip ve 46’sı öğrenci) ve Boeing 757’nin her iki kokpit mürettebat üyesi öldü.
Bu olay üzerine TCAS kullanımı konusunda tüm havacılık sektöründe ciddi çalışmalar yapıldı.
Emniyetli Uçuşlar Dileriz
Eyup Turşucu
Kaptan Pilot(E)
Kaza Araştırma Uzmanı
