Musa Alioğlu yazdı : Onur Air’in 30 yıllık hikayesi bitti!

Türkiye’nin en eski özel hava yolu şirketi olan ve Covid-19 pandemisi nedeniyle Mart 2020’den bu yana uçuşlarına ara veren Onur Air Taşımacılık A.Ş’ye, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) birçok kez şans vermesine rağmen, şirketi almak veya ortak olmak için hiç talipli çıkmadı. Bunun üzerine SHGM, AOC (Air Operator Certificate) adlı uçuş işletme ruhsatını bu kez uzatılmadı ve iptal etti.

Mali dar boğaza girip, maaş veremeyen Onur Air’in uçuş ruhsatı ilk olarak 21 Eylül 2021 tarihinde üç ay süreyle askıya alındı. Çalışanlar zorda kalmasın diyerek ruhsatı tekrar uzatılan Onur Air ile ilgili olarak birçok kişi ve şirketin adı, alıcılar arasında gösterildi, fakat satış olmadı.

SHGM, her seferde sürenin dolmasına rağmen şirketin ruhsatını iptal etmedi ve yaptığı yeni uzatma talebine de cevap vermeyerek, şirketin satış veya ortaklığı konusunda olumlu adım atabilmesi için fırsat verdiyse de hiçbiri işe yaramadı.

Şirket yönetimi bir yandan mali ve teknik yetersizliklerini gidermeye çalışırken, bir yandan da yeni ortak veya alıcıları ikna etme çabalarını aralıksız sürdürdü.

Suudi Arabistan Havayolları’na yıllarca uçaklarını kiralayan Onur Air, bu şirketle olan anlaşmasının bitmesinden ve iç hatlardan da çekilmesinden sonra zor duruma girmiş, Covid-19 pandemisi sonrası 25 Mart 2020’den bu yana tüm uçuşlarını durdurmuştu. İki yılı aşkın bir süre çalışanlarına maaş veremeyen ve elindeki uçakları da birer birer kaybetti.

Ruhsatın uzun süre askıda tutulmasıyla satış konusunda zaman kazandırılan Onur Air’in 1700’e yakın çalışanı için bir ümit ışığı doğmadı ve onlar da Atlas Global çalışanları gibi kaderleriyle baş başa kaldılar. Yani olan onlara oldu.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’na yakın kaynaklar, 30 yıllık bir geçmişe sahip ve havacılık dünyasında önemli konumda olan Onur Air gibi firmayı kapatmanın çok da doğru olmayacağını, Onur Air çalışanlarının ve ailelerinin durumunu da düşünerek uzun süre şans vermenin çok doğru bir hareket olduğunu söylüyorlar.

14 Nisan 1992’de Ten Tur Turizm Şirketi ortaklarından Hayri İçli, Ünsal Tülbençi ve Hamit Cankut Bagana ortaklığıyla kurulan Onur Air, daha sonra Ten Tur’u satın alan H. Cankut Bagana’ya kaldı.

IATA, IOSA ve EN9110-2005 Kalite ve Standardizasyon Belgesi’ne sahip Onur Air’in 2018’den sonra tamamı Airbus olan 33 uçaklık bir filosu bulunuyordu.

Şirket, 2005 yılında Esas Holding’e ait Pegasus Havayollları’na satılmış, daha sonra bu satış 10 milyon liralık kur farkı nedeniyle bozulmuştu. Gerçek neden ise, o sırada World Focus şirketinin Atlas Jet’te kiralık olan MD-83 tipi uçağının Isparta’da düşmesiydi. Çünkü, Onur’un o sırada filosunda 12 adet MD-83 vardı.

Ali Sabancı bu nedenle almaktan caydı.

Daha sonra İranlı genç iş insanı Babek Zencani (İran önceki Cumhurbaşkanı Rafsancani’nin yakın muhafızı ve Ege Üniversitesi Elektronik Bölümü mezunu)

Onur Air’i (İran’a göre devlet parasıyla!) 255 milyon dolara satın aldı. Ödemenin tamamını yapamadı ve şirket zora girdi.

Batmaması için şirkete 100 milyon USD kadar para koyan Cankut Bagana, önce yüzde 80’ini, sonra ortaklardan Mahdi Shams’in yüzde 20’lık hissesini icradan alacağına karşılık satın alıp Onur Air’in rahatça satışı için tümüne sahip oldu.

Fakat yine de satın alacak kimse olmadı.

Onur Air’in, Onur Teknik ve OMS adlı yedek parça alım satımı yapan şirketinin yanı sıra, Bulgaristan’da kurulan A320 tipi üç uçağa sahip olan Holiday Europe adlı bir şirketle bağı olduğu biliniyor.

Şirketin kurtarılması için Doğu Perinçek dahil, birçok kişinin devreye girerek yardım ettiği, fakat 250 milyon dolara yaklaştığı iddia edilen borç nedeniyle alıcıların bu işe yanaşmadığı söylendi.

Hakimlik yapan bir babanın oğlu olarak çalışma hayatına genç yaşta bir rehber olarak başlayan ve çok da başarılı olan Bagana’nın bir dönem 35 otel işlettiği ve vergi rekortmeni olduğu da bir gerçek. 30 yılda 100 milyondan fazla yolcu taşıyan Onur’un Airbus’tan birçok kez en başarılı şirket ödülü aldığı da biliniyor. Şirketin bir dönem pazarda en fazla yolcu taşıması üzerine Hollanda Hükümeti tarafından uçuşlarına yasak getirilmiş, Türkiye’nin müdahalesi ile de uçuşları tekrar başlamıştı. Kısaca Onur Air iyi bir şirketti, ama son dönemlerde iyi yönetilemediği görüşü çok yaygındı. Cankut Bey ise her şeye rağmen başarılı olmuş bir ticaret adamıydı. Tam 30 yıldır tanıdığım Cankut Bey’in ve Onur Air’in Anka kuşu gibi küllerinden tekrar doğup eskiye dönebilmesini çalışanların adına söylemeyi inanın tüm kalbimle isterim.

Cankut Bey’e sağlıklı ömür diliyor, şirket çalışanlarını da mağdur etmeyecek bir çözüm bulabileceğini ümit ediyorum.

650 UÇAKLIK FİLO TÜRKİYE İÇİN UÇACAK

Rusya’da faaliyet gösteren Türk sahipli tur operatörlerinin havayolu şirketleri Avrupa Birliği ve Amerika’nın yaptırım kıskacına girince turist taşımak için çözüm arayışına girmişlerdi.