Ulusal Ulaşım Emniyet Kurulu (NTSB), Federal Havacılık İdaresi Başkanlığı’nı (FAA) Boeing uçakları için sertifikasyon süreci nedeniyle eleştirerek test pilotlarının yaşanılan problemi teşhis etmesi gerektiğini göz ardı ettiğini söylüyor.
Kurul Perşembe günü FAA’nın Boeing planlarının değerlendirilirken dikkate alması için bir dizi öneri sundu. Rapor, yüzlerce kişinin ölümüne yol açan iki kaza sonrasında bu yılın başlarında Trump yönetimince Boeing 737 Max 8 ve Max 9 uçaklarının uçuşlarının durdurulmasının ardından geldi.
Associated Press’in haberine göre NTSB, Boeing’in uçakların pilotlarla yapılan testlerinin yetersiz olması ve buna bağlı olarak meydana gelen sensör arızalarının, Endonezya ve Etiyopya’daki kazaların ön raporlara göre kazaya neden olduğunu belirtti.
Kurul, “Özgün tasarımın değerlendirilmesinde kullanılan sürecin iyileştirilmesi gerektiğinden endişe duyuyoruz, çünkü bu süreç halen mevcut ve gelecekteki uçakları ve sistem tasarımlarını onaylamak için kullanılıyor” dedi. NTSB, FAA’nın gelecekteki kazaları önlemek için pilotların tüm potansiyel kokpit uyarılarına nasıl cevap vereceğini, kokpit tasarımını ve pilot eğitimini nasıl değiştireceğini araştırmasını isterken, FAA’nın bu soruları yanıtlaması için 90 gün zaman verildi.
Boeing’in kurumsal iletişim direktörü Chaz Bickers, şirketin NTSB tavsiyelerine bakmaya karar verdiğini ve “NTSB’nin havacılık emniyetini sağlamadaki rolüne değer veriyoruz” dedi.
FAA ise yaptığı açıklamada, uçak kazalarından ‘öğrenilen derslerin’, “daha yüksek bir emniyet seviyesine sahip olmak için bir sıçrama tahtası” olacağını söyledi.
Ajans, “Bu konuları ve önerilen tüm tavsiyeleri ve Boeing 737 MAX’te yapılmakta olan değişiklikleri dikkatlice inceleyecek ve FAA, sürekli iyileştirme felsefesine bağlıdır.” açıklamasında bulundu.
NTSB ayrıca 19 Eylül günü “ Emniyet değerlendirme sürecinde kullanılan varsayımların ve birden fazla ikazın aynı anda gelmesinin pilot performansı üzerine etkileri” üzerine yayınladığı “Emniyet Tavsiyeleri Raporu”’nda kazanın meydana gelişi ve her iki kazanın ön raporları dikkate alınarak FAA’na 7 tavsiye sundu.
1. Boeing’in (1), Manevra Karakteristiği Arttırma Sistemi gibi kontrolsüz uçuş kumanda girişleri, kokpitte gelen ikazlara ve göstergelere yanıt olarak derhal ve uygun pilot düzeltici eylemlerin yapılabileceğinden emin olabileceği 737 MAX için sistem güvenliği değerlendirmeleri yapıldığından emin olunması; ve (2) üretici varsayımlarına aykırı olan pilot eylemlerinin potansiyel ve emniyete etkilerini en aza indirgemek için gerektiğinde tasarım geliştirmeleri (kokpit uyarıları ve göstergeleri dahil), pilot prosedürleri ve / veya eğitim şartlarını içermektedir. (A-19-10)
2. Tüm ABD tipi sertifikalı nakliye kategorisindeki uçaklar için, üreticilerin (1), kontrolsüz uçuş kumanda girişleri, kokpitte gelen ikazlara ve göstergelere yanıt olarak derhal ve uygun pilot düzeltici eylemlerin yapılabileceğinden emin olabileceği sistem güvenliği değerlendirmeleri yapıldığından emin olunması; ve (2) üretici varsayımlarına aykırı olan pilot eylemlerinin potansiyel ve emniyete etkilerini en aza indirgemek için gerektiğinde tasarım geliştirmeleri (kokpit uyarıları ve göstergeleri dahil), pilot prosedürleri ve / veya eğitim şartlarını içermektedir. (A-19-11)
3. Ulaştırma kategorisindeki uçak tipi tasarımlarını (örneğin, Avrupa Birliği Havacılık Güvenliği Ajansı, Ulaştırma Kanada, Ulusal Sivil Havacılık Ajansı-Brezilya, Çin Sivil Havacılık İdaresi ve Rusya Federal Hava Taşımacılığı Ajansı) onaylayan diğer uluslararası düzenleyicilere bildirilmesi. A-19-11’in tavsiye edilerek, onların süreçleri değerlendirmelerini ve varsa değişiklikleri ele almaları için teşvik edin. (A-19-12)
4. Tasarım tanıma sürecinin bir parçası olarak pilot tanıma ve emniyet açısından önemli arıza koşullarına verilen yanıt hakkındaki varsayımların doğrulanmasında kullanılmak üzere endüstri ve insan faktörleri uzmanlarının katılımıyla sağlam araçlar ve yöntemler geliştirin. (A-19-13)
5. Araçlar ve yöntemler (A-19-13) Tavsiye Kararında önerildiği şekilde geliştirildikten sonra, geçerli Federal Havacılık İdaresi (FAA) yönetmeliklerini ve kullanım belgelerinin geçerliliğini yeniden incelemek de dahil olmak üzere tasarım sertifikalandırma sürecinin bir parçası olarak mevcut FAA rehberliğinde izin verilen pilot tanıma ve cevap varsayımları da içerecek şekilde ve belgelendirmek için gözden geçirin. (A-19-14)
6. Pilotların müdahelesinin zamanında ve etkinliğini artırmak amacıyla pilotlara sunulan arıza bildirimlerinin (doğrudan ve dolaylı) önceliklendirilmesini ve netliğini artıran uçak sistemi teşhis araçları için endüstri ve insan faktörleri uzmanlarının katılımıyla tasarım standartları geliştirin. (A-19-15)
7. Tasarım standartları Tavsiye A-19-15’te önerildiği gibi geliştirildikten sonra, birden fazla kokpit ikazları ve bildirimleri mevcut olduğunda pilotların müdahalesinin zamanında ve etkinliğini arttırmak için nakliye kategorisindeki uçaklarda sistem tanılama araçlarının uygulanmasını gerektirir. (A-19-16)
NTSB’nin açıklamaları ve FAA ile paylaştığı raporda verilen bilgiler ile ikinci kazanın arkasından eldeki bilgilerden faydalanarak sunduğum muhtemel nedenlerle hemen hemen örtüşmektedir. Her ne kadar kazalara ilişkin son raporlar henüz açıklanmamasına rağmen eldeki veriler kazaların muhtemel ana sebebini ve buna bağlı olarak NTSB’nin tavsiyelerinin geçerliliğini işaret etmektedir.
NTSB’nin attığı adım ile süreçte çok önemli bir aşamaya gelinmiş oldu. Umuyoruz bundan sonra teknik problemler doğru şekilde çözümlenerek onay süreci tamamlanır.
Emniyetli Uçuşlar
Eyup Turşucu
Kaptan Pilot (E )
Kaza İnceleme Uzm
