Yangına maruz kalan alanlarda yapılaşma izni verileceği endişesi, kamuoyunda tepki yaratıyor. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli bu endişeye, fidan dikimi kampanyasıyla çözüm aranacağını belirtti.
Pakdemirli, kamuoyunda orman yangınlarıyla ilgili tepkilere karşılık 11 Kasım saat 11’i 11 geçe Türkiye genelinde 2 bin 23 bölgede 3 saatlik zaman diliminde 11 milyon fidan dikilmesini planladıklarını açıkladı. Bunun için en az 1 milyon gönüllü olacağını düşündüğünü kaydeden Pakdemirli, Anadolu Ajansı’na yaptığı değerlendirmede, böylece Türkiye’nin Guinness Rekorlar Kitabı’na girmeyi hedeflediğini de söyledi. Pakdemirli’nin kaydettiği 2023 sayısı, iktidar partisi AKP’nin Cumhuriyet’in 100. Yılı olan “2023” hedeflerine işaret ediyor. Fidan dikimi kampanyası, Atatürk’ün ölüm yıl dönümü olan 10 Kasım’dan bir gün sonra 11 Kasım’da yapılacak.
Orman Genel Müdürlüğü, yangın riski yüksek yaz sezonu için Türk Hava Kurumu yüksek ücret talep ettiği iddiasıyla helikopter ihalesine çıkmıştı. İhaleyi kazanan Bordo Grup’a ait EAB Uluslararası Havacılık Şirketi’nin helikopterleriyle yapılan söndürme çalışmaları yetersiz kaldığı gerekçesiyle kamuoyunda tepki görmüştü.
Pakdemirli’nin orman yangınlarına müdahale ve söndürme çalışmalarında zafiyet olduğu tepkileri üzerine, su taşıma özellikli uçaklarını “bakımsız, uçulamaz” diye eleştirdiği Türk Hava Kurumu (THK) ise sessizliğini koruyor. VOA Türkçe’nin görüş almayı talep ettiği THK yönetimi şimdilik basına açıklama yapılmayacağını belirtti. CHP, THK’nın 9 CL-215 tip uçağı bulunduğunu, bunun üçü yedek parça temini için kullanılırken biri İzmir’de ve dördü Ankara’da olmak üzere göreve hazır durumda olduğunu açıkladı.
THK’nın eski başkanı: İnatlaşmamalı, millete ait THK uçakları kullanılmalı
Türk Hava Kurumu’nun eski başkanı ve Emekli Hava Korgeneral Erdoğan Karakuş, VOA Türkçe’ye yaptığı açıklamada, öncelikle Bakan Pakdemirli’nin THK’yı “muhalefet etmek” ve “ana muhalefet partisi CHP’yle birlikte hareket etmek” gibi sözlerle suçlamasına tepki gösterdi. THK’nın kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün ilk icraatlarından biri olduğunu vurgulayan Karakuş, THK’nın kurban derisi gibi gelir yollarıyla millete ait bir kurum olduğunu ve THK’nın uçaklarını da millet ait mallar olarak kabul ettiklerini söyledi. Karakuş, “THK’nın bir siyasi partiyle de ilişkisi olmaz, Bakan’ın sözleri yanlış bir hitaptır. Atatürk’ün kurduğu ve millete ait bir kurumdur. İnatlaşması da yanlıştır. Millete ait uçaklar kullanılmalıdır” ifadesini kullandı.
İzmir yangını sonrası yaşanan THK uçakları tartışmasını değerlendiren Karakuş, THK’nın Orman Genel Müdürlüğü’nün ihalesini kaybettiğinde bunu kamuoyuna yansıtmadığını ancak şimdi binlerce hektar orman alanları yandığı için ister istemez “THK uçakları nerede?” sorusuyla THK’ya ihale verilmemesi kaynaklı gündem oluştuğunu söyledi. Karakuş, Bakan Pakdemirli’nin THK uçaklarıyla ilgili teknik yetersizlik suçlamasını reddetti. Karakuş, THK’nın Orman Genel Müdürlüğü’nün ihalesi için 10 milyon dolar karşılığında 1 yedeğiyle birlikte 5 yangın söndürme uçağı kullanmayı taahhüt ettiğini, ancak THK’nın bir yıllık teklifi yerine Orman Genel Müdürlüğü’nün özel sektörden 690 milyon lira karşılığında helikopter kiralama kararı verdiğini savundu. Ayrıca bu helikopter firması ile 2023 yılına kadar farklı nitelikte anlaşmalar yapıldığını da söyleyen Karakuş, THK’yla bugüne dek yıllık sözleşmelerle çalışılmış iken bunun da hakkaniyetli bir rekabete aykırı olduğunu ifade etti.
“THK uçakları tatbikatlarla yangın söndürmeye hazır”
Orman Genel Müdürlüğü’nün normalde ihalesini yaz sezonuna hazırlıklar tamamlanması için Ocak-Şubat döneminde yaptığını da kaydeden Karakuş, THK’nın da her zaman yaz sezonu öncesinde pilotlarını Ankara’da Etimesgut Havalimanı’nda ve dağlık bölge olarak Eskişehir – İnönü’de tatbikatlar ile yangın söndürmeye hazırladığını söyledi. THK’nın geçmişte Orman Genel Müdürlüğü’ne helikopter yerine uçakla orman yangınına müdahale edilmesiyle ilgili avantajları bir video ile gösterdiğini belirten Karakuş, örneğin çam ormanı yangınında helikopter pervanesi kozalak fırlamasına yol açtığı için yangını büyütme etkisine sahip olduğunu açıkladı. Karakuş “Hatta Orman Genel Müdürlüğü, bizim de uyarımız üzerine helikopter ile müdahale durumunda 10 metre yerine 30 metre yükseklikten müdahale edilmesi kararı aldı, çam kozalakları fırlatma etkisini azaltmak için. Ama o zaman da su sepeti hedeflenen yangın alanı üzerine denk gelmeyebiliyor. Bizce THK’nın sadece bu işe özgü olarak üretilmiş, Kanada üretimi 6 ton kapasiteli uçakları kullanılmalı” dedi.
Karakuş, THK’nın ayrıca 2 ton kapasiteli 11 uçağı daha bulunduğunu ancak bu uçakları orman yangınlarına müdahale ihalesinde mevzu bahis dahi yapmadığını da sözlerine ekledi.
CHP’den “ihmal” tepkisi
CHP İzmir Milletvekili Murat Bakan, yangın bölgesinde Çatalca Köyü’nde son durumu VOA Türkçe’ye değerlendirerek, “THK yangınlara müdahalede en deneyimli kuruluş, senelerdir ormanlardaki yangınlara THK uçaklarıyla müdahale yapılmış. Geçen sene bakanlık, Yunanistan’a da yangın söndürmede THK uçaklarıyla yardım teklifi yapmıştı. Oysa şimdi uçuş saati garantisiyle yangın söndürme işini özel bir helikopter şirketine verilmiş. Bu firmayı koruma amacı güdüldüğünü tahmin ediyoruz. Ayrıca THK, Mustafa Kemal Atatürk’ün ‘Milli Tayyare Cemiyeti’ olarak kurduğu bir kurum. İktidar tüm siyasetini yandaş gruplar üzerinden yapıyor. THK’nın yapısı bunu desteklememiş olmasından rahatsızlık duyulduğunu düşünüyoruz. Bakan Pakdemirli’nin THK’yı muhalefete yakınlık ile suçlaması da bu ihtimali işaret ediyor. Oysa böylesi milli hatta küresel bir meselede – çünkü ormanlar küresel değer – böylesi bir meseleye iktidar, muhalefet diye bakılmaz” dedi.
Küresel ısınma nedeniyle dünya genelinde orman yangınlarında artış yaşandığını kaydeden Bakan, ancak Türkiye’deki orman yangınlarında ise yüzde 90 oranında insan kaynaklı ihmal ve hatalardan dolayı yangınlar oluştuğunu ifade etti. Ancak orman yangınında eğer zamanında ve doğru müdahale yapılırsa yanan alanı sınırlı tutma imkanı bulunduğunu belirten Bakan, “İzmir yangını örneğinde eğer doğru müdahale yapılsaydı bakanlıktan açıklanmış ilk rakam olan 100 hektar alan ile sınırlı tutulabilirdi. Ama erken ve doğru müdahale edilmemesiyle birlikte rüzgar etkisiyle yangın hızla yayıldı” ifadesini kullandı.
5 milyon ağaç kül oldu
İzmir civarındaki yangında bakanlıktan en son 500 hektar alanın yangından etkilendiği açıklaması yapıldığını kaydeden CHP’li Bakan, “Bölgeyi tanıyanlar olarak büyükşehir belediyesince açıklanan rakamlara itimat ediyoruz, 5 bin hektar alanın yangından etkilendiğini düşünüyoruz. Bu alan da aşağı yukarı 5 milyon ağaç demektir. Ağaç sıklığı dikkate alınarak hektar başına bin ağaç hesaplanıyor. Biz bu nedenle 5 milyon ağacın kül olduğunu görüyoruz” görüşü aktardı.
İzmir yangınında “ihmal” yaşandığını vurgulayan Bakan, yangın sırasında buralarda bulunduğunu belirterek, bölgeye intikal etmiş itfaiye ekipleri arasında koordinasyonsuzluk olduğunu, inisiyatif kullanılmaktan çekinildiğini, geçmiş yıllardaki yangınlardan farklı olarak askeri personel ve ekipmandan yararlanılmadığını da dile getirdi.
