PIA Pakistan Uluslararası Havayolları AP-BLD tescili A320-200 uçağı 22 Mayıs 2020 günü 90 yolcu ve 8 mürettebatla Lahore’dan Karaçi’ye (Pakistan) PK-8303 uçuşu gerçekleştirmektedir. 1s30dk normal bir uçuş sonrasında OPKC Havalimanı 25L pistine yaklaşma esnasında İniş takımlarının açılmaması nedeniyle pas geçiş başlatılır. Pist 25L pistine ikinci bir yaklaşma için ATC talimatları ile uçulurken, yaklaşık 5 dakika sonra mürettebat her iki motoru da kaybettiklerini belirterek MAYDAY acil kodunu bildirerek gecikmeksizin 25 pistine iniş talep ederler. 25L pistinden pist eşiğinden yaklaşık 1350m öncesindeki çok katlı binaların olduğu yerleşim yerindeki binalara çarparak düşer. Sindh sağlık yetkilileri tarafından 97 kişinin öldüğü doğrulanırken, iki kişinin kazadan yaralı olarak kurtulduğu açıklandı.
Pakistan Emniyet Araştırma Kurulu kazanın araştırılması için komisyonu görevlendirdi.
Federal Havacılık Bakanı Ghulam Sarwar Khan Karaçi’de PIA uçak kazasının yaşandığı bölgeyi ziyaret etti. Olayla ilgili soruşturmanın yürütülmesi için, konusunda deneyimli ve yetkin kişilerden oluşan bir soruşturma ekibinin görevlendirildiği bilgisini verdi. Ayrıca soruşturmanın % 100 şeffaf olması için gereğinin yapılacağını söyledi.
Kaza esnasında OPKC havalimanında hava durumu aşağıdaki gibi olup kazaya yönelik olumsuz bir durum söz konusu değildir.
‘OPKC 221100Z 23014KT 7000 NSC 35/24 Q1004 NOSIG’
Medyada yer alan video ve resim görüntüleri, görgü tanıklarının beyanları, kazadan yaralı olarak kurtulan yolcu ifadesi ve Pakistan Sivil Havacılık Otoritesi yetkililerinin paylaşımları doğrultusunda kazaya ilişkin değerlendirmeyi aşağıdaki şekilde yapabiliriz. Tüm değerlendirme yukarıdaki kaynaklardan alınan verilere bağlı olarak yapılmış olup kesinlikle spekülasyondan kaçınılmıştır.
1. Pazartesi günü yayınlanan bir rapora göre, hava trafik kontrolörlerince uçağın yaklaşma esnasında irtifa konusunda üç uyarının göz ardı edildiği ifade edildi. Meydana 15nm mesafede 7000ft’e alçalınması gerekirken 10.000ft oldukları bildirildi. 10nm mesafede ise 3000ft’te olmaları gerekirken 7000ft’te oldukları bildirildi buna karşılık Pilotlar problem olmayacağını bildirdiler. Sonuncusu ise pas geçme esnasında 3500ft’e serbest kalınmasına rağmen 1800ft’te uçulduğu bilgisi verildi( sonuncu durumun motor hasarı nedeniyle uçak tırmanamadığı için meydana geldiği değerlendirilmiştir). İlk iki irtifanın yüksek olmasının, yaklaşmanın istikrarsız olmasına yol açabileceği değerlendirilmiştir.
2. Pakistan Sivil Havacılık Otoritesi yetkililerine göre ilk yaklaşmada iniş takımları açılmamış olarak inişe devam edilmiş ve pist üzerindeki sürtünme izlerine göre her iki motorun da piste temas ettiği düşünülmektedir. Pist eşiğinden 4500ft’de sol motorun, 5500ft’de ise sağ motorun temas ettiği değerlendirilmektedir.
3. Kazadan yaralı olarak kurtulan yolcu ifadesinde ilk yaklaşma esnasında uçağın yere temas ettiği ifade edilmiştir.
4. Bu temas nedeniyle motorda hasarlanma meydana geldiği ve ikinci yaklaşma esnasında bu hasar nedeniyle motorların uçağın güçsüz kalarak düz uçuş yapamadığını ve piste ulaşamadan binalara çarpmasına sebep olmuştur.
5. Normal olarak ILS tesis edilerek yaklaşma başlatıldığında iniş takımları açılmış olmalıdır. Şayet iniş takımları açılması teşebbüsünde başarılı olunmaması halinde o durumda pas geçiş başlatılarak ATC ile mutabık kalınacak bir bölgede iniş takımlarının manuel açılmasına ilişkin acil durum uygulaması yapılmalıydı. Pilot-ATC konuşmalarında pas geçme safhası dahil bu konuda hiçbir bilgilendirme mevcut değildir. Bir olasılık olarak iniş takımının açılması unutulmuş, bir şekilde ikaz sistemi devreye girmediği için (750ft AGL’de açılmamış iniş takımları için ”LANDING GEAR NOT DOWNLOCKED” sesli ikazı olmalıydı) piste temas edinceye kadar yaklaşmaya devam edilmiştir.
6. Sol motorun piste temasını takiben kurtarma manevrası uygulanırken diğer motor da piste temas etmiştir. (Bu olasılık tamamen edinilen bilgiler doğrultusunda varsayım olup FDR ve CVR kayıtlarının incelenmesi sonrasında kesinlikle gerçek durum ortaya çıkacaktır)
7. Motorların durmasına veya hasarlanmasına yoğun kuş çarpması da sebep olabileceğinden fiziki araştırma esnasında bu olasılık da ayrıca dikkate alınacağı değerlendirilmektedir.
8. İlk bilgiler ışığında uçuş boyunca uçakta herhangi bir teknik problem söz konusu değildir.
9. Hava durumunun kazaya menfi etkisi olmadığı değerlendirilmiştir.
10. Pandemi nedeniyle tüm Havayolu işletmelerinde olduğu gibi PIA pilotlarının da 2 ayın üzerinde uçuş yapmadıkları göz önüne alındığında PK8303 uçuş ekibinin son 3 ay içinde gerçek/simülatör uçuşlarının değerlendirilmesi kazaya etkisi olup olmadığını ortaya koyacaktır.
Aşağıdaki resimde OPKC meydanı ve uçağın temas bölgesi görülmektedir.
*
Yukarıda yer alan resimlerden soldaki PK8303 pas geçerken, sağdaki ise motorların alt yüzeylerindeki hasarlanmayı gösteren yakın çekim
*
PİLOT – ATC KONUŞMALARI
A PIA Pakistan International Airlines During the go around the pilots declared MAYDAY due to both engines failing requesting to land immediately on runway 25L. Communication with ATC (Green denotes pilot, red denotes ATC transmissions) We are comfortable we can make it We are comfortable now and we are out of 3500 feet for 3000 feet, established ILS 25L Roger, turn left heading 180 But we are established ILS 25L Pakistan 8303 cleared to land 25 left Roger, Pakistan 8303 Pakistan 8303, going around Pakistan 8303 report reaching altitude 3500 feet Pakistan 8303, we would like to… come again for ILS25L Roger, turn left heading 110 climb 3000 feet Left heading 1… Affirm, left heading 110 climb 3000 feet 110, Climb 3000 feet Pakistan 8303 Pakistan 8303 you are passing altitude 2000 feet We have… Captain: just give me 2000 feet, just give me 2000 feet Roger, maintain 2000 feet Pakistan 8303 Mode Charlie showing 1800 feet and descending Copy, we are now maintaining, trying to maintain Pakistan 8303 Approach Jee sir […] Appear to be turning left? We are proceeding direct sir we have lost engines Confirm you are going for a belly landing? Any runway available to land on 25 Roger Mayday Mayday Mayday Pakistan 8303 Pakistan 8303 roger, so both runways available to land End of audio record, the aircraft crashed in residential area just short of runway 25L while turning to final
| PIA Pakistan Uluslararası Havayolları ATC ile telsiz konuşmaları (Yeşil olanlar Pilot, Kırmızı olanlar ise ATC konuşmalarıdır) Bizim için uygun yapabiliriz Biz şimdi hazırız, 3000 feet için 3500 feet terk edildi, ILS 25L tesis edildi Anlaşıldı, sola 180 başa dönün Ama biz ILS 25L’deyiz şu anda Pakistan 8303 25L’e inişe serbestsiniz Pakistan 8303, anlaşıldı Pakistan 8303, pas geçiyoruz Pakistan 8303 3500 feet irtifayı aldığınızı rapor edin Pakistan 8303, ILS 25L için tekrar gelmek istiyoruz Anlaşıldı, sola 110 başa dönün 3000 feet’e tırmanın Sol’a baş 1 … Doğrudur, sola baş 110, 3000 feet’e tırmanın 110, 3000 feet’e tırmanıyoruz Pakistan 8303 Pakistan 8303 2000 feet irtifayı geçiyorsunuz Bizde… Kaptan: 2000 feet ver, sadece 2000 feet ver Tamam, 2000 feet’i muhafaza edin Pakistan 8303 Mod Charlie 1800 feet gösteriyor ve alçalıyorsunuz Alındı, muhafaza ediyoruz, muhafaza etmeye çalışıyoruz Pakistan 8303 Yaklaşıma Evet efendi Sola dönüyor görünüyorsunuz? Doğrudan devam ediyoruz efendim motorları kaybettik Gövde üzerine iniş için devam ediyorsunuz, doğrular mısınız? Herhangi bir 25 pisti sizin için müsait Anlaşıldı Mayday Mayday Mayday Pakistan 8303 Pakistan 8303 anlaşıldı, her iki pist de inişe müsait Bu konuşma sonrasında ses kaydı kesilir, uçak 25L pistinden kısa mesafe önce son yaklaşmaya dönerken binalara çarpar |
• Kayıtta ilk teması takiben yaklaşık 4dk45sn’de pilotun pas geçtiğini rapor ettiği,
• Yaklaşık 9dk 5sn’de pilot “motorları kaybettiği”,
• Yaklaşık 9 dakika 30 sn’de pilot “mayday, mayday, mayday” çağrısını bildirir ve bunun üzerine ATC, uçağın iniş yapması için her iki pistin de uygun olduğunu bildirir, bu PK8303’ten gelen son bildirimdir
Yukarıda yer alan kişisel değerlendirmemin ne kadar gerçeklere yaklaştığını Kaza ön raporu yayınlandığında tekrar gözden geçirerek paylaşacağım.
Tüm Havacılık sektörüne Sağlıklı, Emniyetli yarınlar dileriz
Eyup Turşucu
Kaptan Pilot(E)
Kaza Araştırma Uzmanı
