PS 52 Faciası: İran, 2020’de düşürdüğü yolcu uçağı nedeniyle 4 ülkeye dava açtı

Dört ülkenin vatandaşları, 8 Ocak 2020’de Tahran’dan kalkışından kısa bir süre sonra düşürülen Ukraine International Airlines’a ait Boeing 737-800 tipi uçakta bulunuyordu. Uçaktaki 176 kişi hayatını kaybetti.

Üç gün sonra İran, Kiev’e giden uçağa iki adet karadan havaya füze ateşlediğini kabul etti ancak bunun bir hata olduğunu söyledi.

İran, BM Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü’nün (ICAO) jet uçağının düşürülmesiyle ilgili Mart ayında aldığı karara itiraz ediyor.

Montreal merkezli ICAO, dört ülkenin İran’a karşı açtığı, Tahran’ı “uçuş halindeki bir sivil uçağa karşı silah kullanmakla” suçlayan davada karar verme yetkisine sahip olduğuna karar verdi.

İran, Uluslararası Adalet Divanı’ndan, ICAO’nun yargı yetkisine sahip olmadığına karar vermesini ve kararını bozmasını talep etti.

Tahran, Uluslararası Adalet Divanı’na yaptığı başvuruda, PS752 sefer sayılı uçağın “kasıtsız ve insan hatası nedeniyle” düşürüldüğünü ileri sürdü.

İran mahkemeye yaptığı açıklamada, “İran ordusu, zorunlu askeri düzenlemelere aykırı olarak, yetki almadan iki füzeyle uçuşu yanlış tespit edip hedef aldı.” ifadelerini kullandı.

Tahran, ordusunun “ABD askeri güçlerinin olası bir saldırısına karşı yüksek askeri teyakkuz halinde olduğunu” da sözlerine ekledi.

Uçağın düşürülmesi sırasında İran ile ABD arasındaki gerginlik tırmanıyordu.

Tahran’ın Irak’ta Amerikan güçlerinin kullandığı bir askeri üsse füze atmasının ardından İran hava savunma sistemleri, ABD’nin karşı saldırısına karşı en üst seviyede alarma geçti.

‘Hesap verilebilirlik’ aranıyor

İngiltere Dışişleri Bakanlığı, ICAO’nun Mart ayında aldığı kararı memnuniyetle karşılayarak, bu kararın ülkeleri “İran’ın uçağı yasadışı şekilde düşürmesinden sorumlu tutulmasına bir adım daha yaklaştırdığını” söyledi.

İngiltere Dışişleri Bakanlığı, “Şimdi İran’a karşı ICAO’da sürdürdüğümüz davanın bir sonraki aşamasına geçeceğiz… 176 masum kurban ve aileleri için adalet, şeffaflık ve hesap verebilirlik arayışına kararlıyız” açıklamasında bulundu.

Ayrı bir davada dört ülke, 2023 yılında İran’ı Uluslararası Adalet Divanı’na taşıyarak mahkemeden Tahran’ın ailelere “tam tazminat” ödemesini talep etmişti.

İran, 2020 yılında mağdurların her birinin ailesine “150 bin dolar veya buna eşdeğer avro” ödemeyi teklif etti.

Ukraynalı ve Kanadalı yetkililer, tazminatların tek taraflı açıklamalarla ödenmemesi gerektiğini belirterek duyuruyu sert bir dille eleştirdi.

Uluslararası Adalet Divanı, II. Dünya Savaşı’ndan sonra BM üyesi ülkeler arasındaki uyuşmazlıkları çözmek amacıyla kuruldu.