ABD’nin bizi F-35 ortaklığından çıkartması, akabinde 40 uçaklık F-16V Blok 70 yeni uçak ve 79 uçaklık Blok 70 modernizasyon kiti alımımızın sürekli geciktirilmesi, Türk Hava Kuvvetleri’nin “kuvvet modernizasyon” sürecini 10-15 yıllık bir ötelemeye ve karmaşaya soktu.
Önümüzdeki 10-15 yıllık dönemdeki en önemli hava gücü rakibimiz olan Yunanistan ile aramızdaki nitelik yönüyle bozulan dengeyi düzeltecek en önemli proje yeni F-16 ve modernizasyon kitlerinin alımıydı. Bu alımın da geciktirilmesi, Türkiye’yi F-16V eşiti ve üstü konfigürasyonda uçak arayışına itti. Öne çıkan en önemli aday Eurofighter Typhoon’un Tranche 4’ü, yani en son varyantıdır.
Eurofighter Typhoon, Avrupa’nın çok uluslu çift motorlu, çok amaçlı bir avcı uçağıdır. Typhoon, orijinal olarak hava üstünlüğü savaşçısı olarak tasarlandı ve projenin çoğunu Eurofighter Jagdflugzeug GmbH adlı ortak holding şirketi aracılığıyla yürüten Airbus, BAE Systems ve Leonardo’dan oluşan bir konsorsiyum tarafından üretildi. Konsorsiyumda İngiltere %33, Almanya %33, İtalya %21 ve İspanya %13 pay sahibidir.
Eurofighter Jagdflugzeug GmbH, endüstriyel taraftaki programı koordine ediyor ve NETMA (NATO Eurofighter ve Tornado Yönetim Ajansı), müşteriler ve hükümetler için tek iletişim noktası olarak hareket ediyor.
Toplam 680 Eurofighter Typhoon siparişi verilmiş olup, mevcut siparişlere ilaveler olmaması durumunda 2035 yılında üretim sonlandırılacaktır. Uçağı 9 ülke kullanmaktadır.
Buna göre; eğer üretim kapasitesi arttırılmazsa (ki bu imalat ekipmanları tedariği yönüyle çok masraflı olacaktır) şimdi verilen siparişler en erken 2035 sonrası, yani onbir yıl sonra kullanıcı ülke envanterinde olacaktır.
Eurofighter ortakları, Eurofighter’ı 2060 ve bir müddet sonrasına kadar kullanabilecek şekilde ömür döngüsünü planlamaktadırlar. Uçağa öngörülen efektif yapısal yaşam ömrü 6000 saat ya da yıllık 150 saat civarı dengeli bir uçuş ile yaklaşık 40 yıldır ancak bu durum ömür uzatma amaçlı yapısal iyileştirmeler ile uzatılabilecektir.
Burada sorun; özellikle ana kullanıcı ülkeler (İngiltere, Almanya, İtalya, İspanya) EF Typhoon’u servisten aldıktan sonra kullanmaya devam etmek olacaktır. Bu durum uçağın bakım ve idamesini hem çok zor hem de çok masraflı hale getirecektir.
Ana imalatçı ve kullanıcı ülkelerin yeni sipariş vermediği bir uçağı almak; yaklaşık 50 yıl kullanılacak bir uçak için ciddi ve stratejik bir idame riski olacaktır.
Ülkemiz 20 (+20 ilave opsiyonlu) Eurofighter Typhoon alımını düşünmektedir. Bu, bu kadar pahalı bir uçak için (EF Typhoon sınıfının en pahalı uçaklarındandır), 20+20 uçaklık 50 yıllık bir idame & işletme yatırımı yapmak ülkemiz için maliyeti çok yüksek bir yatırım olacaktır.
Bir jet savaş uçağının bakım-idame sürecinde MRO&U (Maintenance, Repair, Overhaul and Upgrade/Bakım, Onarım, Revizyon ve Model Yükseltme) yatırımı yapılmaz ise; tamamen bu yatırımın olduğu ülkelere bağımlı olursunuz. 20+20 uçak için MRO&U yatırımı yapmak ise çok çok masraflı olacaktır.
Sonuç
Türkiye 20+20 Eurofighter Typhoon, Tranche 4 uçağı talep etmektedir. Mevcut üretim kapasitesine göre bu uçakları 2035 sonrası envanterinde görebilecektir. Halbuki Türkiye’ye 2024-2035 arası; yani KAAN’ın envantere girmesi ve harbe hazır olabilmesi için geçecek 10-15 yıllık süre içinde 4+++ nesil bir uçak lazımdır. Türkiye’ye hemen son varyant uçak imalatının yapılabilmesi için üretim kapasitesinin arttırılması mümkündür ancak çok yüksek maliyete neden olacaktır.
20+20 Eurofighter Typhoon için MRO&U kapasitesi kazanımı aşırı maliyetli bir yatırım olacaktır. Eğer MRO&U yatırımı yapılmazsa; bu yatırımın olduğu ülkelere +50 yıl süre ile idame yönüyle aşırı bağımlı kalınacaktır.
EF Typhoon; ilk uçuşunu 1994’te yapan, servise girişi 2003 yılı olan, dört farklı model yükseltmeye tabi tutulan, konsorsiyum üyelerinin ikisinin (İngiltere, İtalya) iki farklı 6. Nesil uçak konsorsiyumuna dahil oldukları, yeni Typhoon siparişi vermeyip, 6. Nesil uçakları devreye girdikten sonra Typhoon’u peyderpey servis dışı bırakacak olmaları nedenleriyle; yeni bir uçak modeli olarak algılanmamalıdır. Türkiye’nin aslında önümüzdeki 10-15 yıllık dönemde hava gücümüzü takviye edecek sonrasında kullanım ihtiyacı kalmayacak bir uçağa ihtiyacı vardır.
Yazının devamı için:TIKLAYINIZ
