Biz Ucuz Kurtulmuşuz! F-35 Savaş Uçağı 2 Trilyon Dolarlık Bir Baş Ağrısına Dönüşüyor! Elon Musk, F-35 Programını Düzeltebilecek mi?
ABD’nin dış borcu rakamla $36,219,482,820,968; bu kadar bol rakamı yazı ile özetlersek eğer yaklaşık 36 trilyon $ olduğunu söyleyebiliriz.
ABD’nin 2023 yılı Toplam Gelirleri 4.4 Trilyon $, Toplam Giderleri ise 6.1 Trilyon $, aradaki 1,7 Trilyon $ muazzam boyutlardaki bütçe açığıdır.
Gelirler ve harcamalar arasındaki hızla büyüyen bu dengesizlik; giderek artan yıllık bütçe açıklarına yol açıyor ve sonuç olarak ABD ekonomisi uçurumun kenarından boşluğa düşmek üzere, ciddi tedbirlerin alınması elzem.
Bu açığı kapatmaya niyetli bir ABD başkanı Donald Trump yemin ederek görevine başladı. Açığı kapatmaya ABD devletinin harcamalarından tasarrufla başlamaya da niyetli görünüyor. Bu amaçla Hükümet Verimliliği Bakanlığı adı altında yeni bir bakanlık da oluşturdu.
Başkan Trump tarafından bu yeni bakanlığı yönetmek üzere seçilen SpaceX ve Tesla’nın kurucusu Elon Musk, hükümet harcamalarının verimliliğini arttırmaya Fiyasko-35 haline dönüşen F-35 savaş uçağı ile başlayacak gibi görünüyor.
Açık sözlü bir kişi olan Musk; F-35 savaş uçağının eski ve kötü çalışan bir silah sistemi olduğunu ve görevinin mürettebatsız uçaklar tarafından yerine getirilmesinin daha etkili ve çok daha ekonomik olacağını düşünüyor.
Asıl Sorun ise; F-35’in Ömür Devir Maliyetinin ABD’ye 2 Trilyon Dolara Mal Olacak Olması
Musk’a tanınacak serbestliğe bağlı olarak, F-35’e ilişkin görüşlerinin bu devasa program için önemli sonuçlar doğurması mümkün.
Musk, F-35’e yönelik son eleştirilerini, sahibi olduğu sosyal medya sitesi X’te yaptığı bir paylaşımda dile getirdi. Savaş uçağının “her işte çalışan, ama hiçbir işte uzman olmayan” bir uçak olduğunu, çünkü “çok fazla insan için çok fazla şey olması gerektiğini” ve “bozuk” bir gereklilikler sisteminin sonucu olduğunu söyledi. Ayrı bir paylaşımında ise F-35’i “tarihteki en kötü askeri değere sahip para” olarak nitelendirdi.
Musk otonom teknolojiye belki de çok fazla güveniyor, bu konuda çok da eleştiriliyor ama aslında havacılığın geleceği de bu yönde şekilleniyor. Üstelik; Elon Musk, F-35 üreticilerinin dron teknolojisinin yükselişte olduğu bir dönemde hala insanlı jetler üretmeye devam ettikleri için “aptal” olduklarını bile söyledi.
“Mürettebatlı savaş uçakları füzelerin menzilini genişletmenin veya bomba atmanın verimsiz bir yoludur. Tekrar kullanılabilir bir dron bunu kokpitte bir insan pilot olmadan yapabilir.”
“Stealth (görünmezlik ve/veya düşük görünürlük) özelliği de hiçbir şey ifade etmiyor” diye ekledi ve savaş uçaklarını düşürmenin “gülünç derecede kolay” olduğunu söyledi.
Musk eleştirileri doğrultusunda harekete geçmeye hazır. Başkan seçilen Trump’ın yakın danışmanı olmasının yanı sıra, federal bütçeden milyarlarca doları kesmenin yollarını bulmakla görevli. Çünkü asli görevi hükümetin harcamalarının verimliliğini sağlamak olacak.
F-35’in Verimliliği, ABD Hükümet Verimliliği Bakanlığı (DOGE) için öncelikli hedef mi?
Musk’ın yeni pozisyonunu Pentagon’un bugüne kadarki en pahalı savaş uçağı programı olan F-35 için herhangi bir planı veya maliyeti etkilemek için kullanmayı düşünüp düşünmediği henüz belirsiz.
Musk, Trump’ın yeni Hükümet Verimliliği Bakanlığı’nı kendisiyle birlikte yönetecek olan Vivek Ramaswamy ile birlikte kaleme aldığı yazıda, “Pentagon yakın zamanda üst üste yedinci kez denetimde başarısız oldu. Bu durum, kurumun yöneticilerinin, 800 milyar doları aşan yıllık bütçesinin nasıl harcandığı konusunda pek bir fikre sahip olmadığını gösteriyor.” ifadelerini kullandı.
Musk ve Ramaswamy, departmanlarının amacının “neredeyse tüm vergi mükelleflerinin sona erdirmek istediği büyük israf, dolandırıcılık ve suistimali ortadan kaldırmak” olduğunu yazdı.
F-35’e gelince, Lockheed Martin tarafından geliştirilen stealth jetin maliyeti, Pentagon’un motor soğutmasını iyileştirme ihtiyacı olduğunu söylediği bu yılki %10’luk artıştan sonra yaklaşık 485 milyar dolara ulaştı.
F-35 programının ömrü boyunca üretimi planlanan toplam 3.000’den fazla uçaktan yaklaşık 1.000’i ABD Hava Kuvvetlerine, Deniz ve Deniz Piyade Hava Kuvvetlerine teslim edildi.
F-35’in operasyonel ömrünün 2088 yılına kadar sürmesi tahmin ediliyor ve ABD Hükümet Hesap Verebilirlik Ofisi (GAO); F-35 programının üretimi ve idamesinin sürdürülmesinin ABD’ye 2 trilyon dolardan fazlaya mal olmasını bekliyor.
Musk, ABD’nin hem dron savaşındaki artışa ayak uydurmak hem de Hava Kuvvetleri tedarikinin rekabetçi kalmasına yardımcı olmak için insanlı jetlere uzaktan pilotlu alternatifleri düşünmesi gerektiğini vurguluyor.
Musk “F-35 Stealth Savaş Uçakları Pahalı ve Eski!” Dedi. Saçmalıyor mu Yoksa Gizli Bir Noktaya mı İşaret Ediyor?
F-35 programı 25 yıllık geçmişi boyunca gecikmelere, maliyet aşımlarına ve tartışmalara göğüs gerdi.
USAF, hava üstünlüğüne yaklaşımını yeniden düşünme sürecindedir. Uzun zamandır hava üstünlüğünün geleceğinin anahtarı olarak görülen Yeni Nesil Hava Hakimliği insanlı savaş uçağı, söz konusu teknolojiler ve maliyetleri açısından inceleniyor.
1.763 adet F-35 satın alma planı, çok yüksek işletme maliyetleri nedeniyle azaltılabilir. Bunun Elon Musk tweet’iyle hiçbir ilgisi yok. USAF’ın halihazırda yaklaşık 450 adet F-35A’sı var. Lockheed Martin, performansa dayalı lojistik ve diğer önlemlerle 2025 yılına kadar saat başına düşen operasyon maliyetini yaklaşık 40.000 ABD dolarından 25.000 ABD dolarına düşürmeyi umuyor.
Savunma harcamalarının rasyonalizasyonu birçok başka yolla yapılabilir. F-35 ve diğer programları izleyen bir Hükümet Hesap Verebilirlik Ofisi zaten var. Eğer boşluklar varsa, bunlar kapatılabilir.
Pentagon’un kesinlikle daha hesap verebilir hale getirilmesi gerekiyor. Tartışma “F-35 mi yoksa İHA’lar mı” değil, “F-35 ve kaç İHA” olmalı.
Sonuç:
F-35 çok konuşulacak ve sürekli gündemde kalacak gibi. Görünen odur ki; F-35 ile ilgili ABD hükümetini en rahatsız eden husus satın alma maliyetinden ziyade idame-işletme maliyetidir.
Yıllık iki trilyon dolara yaklaşan, toplam 36 trilyon dolara ulaşan ticari açığı kapatabilmek matematiksel olarak mümkün değil gibi görünmekle birlikte, düşürmek için yapılacak iki şey var; gelirleri artırmak ve harcamaları azaltmak.
Verimsiz harcamaları verimli hale getirmek de harcamaları azaltma amaçlı bir tedbir olduğuna göre; verimsizlikte liderliği kimseye kaptırmayan F-35 programını mercek altına almak yapılması zorunlu bir davranış.
Yazının devamı için:TIKLAYINIZ
