Ukrayna’da ABD, hatta diğer batı ülkeleri uçaklarında çalışan uçak bakımcılar olsaydı F-16’ya geçiş biraz daha kolay olabilirdi, ancak Rus sistemlerinden geçiş yapmak birçok yönden zor olacaktır.
Türkiye; 1980’lerin sonundan günümüze kadar sürekli dünyanın ya birinci ya da üçüncü büyük F-16 filosuna sahip oldu. Birinci ABD’ydi, ikincilik Türkiye ve İsrail arasında gidip geliyordu. Şu an üçüncü büyük F-16 filosuna sahibiz ancak eğer yeni F-16 tedarik programındaki ABD engeli aşılırsa tekrar üçüncü büyük F-16 kullanıcı olmamız yakın ve muhtemel. 1988’den bu yana F-16 kullanan Türk Hava Kuvvetleri; bu uçağın uçurulması, bakımı ve idamesi konusunda dünyanın en tecrübeli kullanıcıları arasındadır.
Ukrayna; ABD ve diğer kullanıcılardan sürekli F-16 ve diğer bazı savaş uçaklarından talep etmektedir.
F-16 alımında konsorsiyum oluşturan EPAF (European Participating Air Forces) ülkeleri Hollanda, Belçika, Danimarka ve Norveç Ukrayna’ya servisten aldıkları F-16’ları satmak konusunda isteklidirler. Bu süreçte Hollanda diğer EPAF ülkelerine liderlik etmektedir. Portekiz’de EPAF üyesidir, ancak o bazı F-16’larını Romanya’ya sattı ve kalanları kendisi kullanmaya devam edecek.
Hollanda önce Ukraynalı pilotları eğitecek. Eğitim bir eski doğu bloku ülkesinde verilecek, bu hedef Polonya’yı işaret ediyor.
Ukrayna’ya tedarik edilecek hava savunma teçhizatı ile ilgili herhangi bir detay paylaşılmasa da, eğitim planında dönüşüm eğitimi, ardından dil yeterliliği ve ilk uçuş eğitimi ve ardından kimliği belirsiz bir “Doğu NATO üyesi” ülkede eğitim merkezi kurulması yer alıyor.
F-16’yı kullanacak pilotlar MiG-29 pilotları arasından seçilecekler, 4 aylık bir eğitim süreci öngörülüyor. MiG-29 pilotu F-16’yı çabuk öğrenir, sorun olmaz, ancak muharebe tecrübesi farklıdır, yoğun eğitim uçuşu gerektirecektir.
F-16’ların Uçak Bakımı Nasıl Yürütülecek?
Uçak bakımını öğrenmek? İşte o daha zordur, uçak sistemlerini, uçağın dokümantasyonunu, kontrol usullerini, arıza bulma ve giderme usullerini, bilmek-algılamak-uygulamak, tüm bunları başlangıç, orta ve ileri seviyelerde yürütebilmek uzun zaman gerektirecektir. Ukrayna’da ABD, hatta diğer batı ülkeleri uçaklarında çalışan uçak bakımcılar olsaydı F-16’ya geçiş biraz daha kolay olabilirdi, ancak Rus sistemlerinden geçiş yapmak birçok yönden zor olacaktır. Eğer uçaklarınızı yetersiz bakım ile uçurmaya çalışırsanız sonuç ciddi sistem hatta uçuş emniyet problemlerine alt yapı oluşturacaktır.
Henüz ABD tarafından onay verilmedi, ancak özellikle F-16’ları servisten almaya başlayan Hollanda, Danimarka, Belçika, Norveç; servisten aldıkları F-16’lardan bazılarını Ukrayna’ya hibe değil parasıyla vermek için ciddi bir çaba içerisindeler. Elbette F-16’lar verildikten sonra uçağın ve sistemlerinin idamesi sürecinde çok daha uzun süreler maddi karşılığı olan desteklerini sağlamaya devam edeceklerdir. Avrupa ülkeleri F-16’larını Ukrayna’ya bir an önce vermeye çalışıyorlar, çünkü ABD’den önce bağlantı yapamazlarsa, ABD’nin AMARG’da stokajda bulunan F-16’lar ile bu desteği sağlayacağını ve FMS (Foreign Military Sales) kapsamında Ukrayna’yı tamamen kendine bağlayacağını çok iyi biliyorlar (AMARG için Bknz. Ref.-1). Ancak, bu Avrupa ülkeleri kendi F-16’larını Ukrayna’ya vermek için de ABD’nin onayının alınmasının gerektiğinin de farkındalar.
Hollanda Ukrayna verilecek F-16’ların bakımı konusunda harekete geçti. Türkiye’den de F-16 Uçak Bakım Uzmanı İstihdamını Amaçlamaktalar.
Bu arada; Ukrayna verilecek F-16’lar konusunda Hollanda lider rolünü üstlenmiş durumda. Servisten alınan bu F-16’ları Ukrayna’ya göndermeden önce Romanya ile yaptığı anlaşma gereği bu ülkede F-16’lara büyük bakım ve bazı modifikasyonlar tatbik edecek. Pilotların eğitimini ise; Polonya’da vermeyi planlamaktadır. Bir diğer EPAF ülkesi Portekiz’den kullanılmış F-16 tedarik edip bu uçaklar ile MiG-21’lerini servisten alan Romanya F-16 bakım ve idamesi konusunda belirli bir tecrübe seviyesine geldi.
Hollanda hükümeti, Hollanda, Danimarka, Belçika ve Norveç’in vereceği F-16’ların Romanya’da bakım ve modifikasyonlarının icra edilmesi ve Ukraynalı uçak bakım personelinin eğitilmesi işini, kendi hava gücüne MRO&U (Maintenance, Repair, Overhaul & Upgrade-Bakım, Onarım, Revizyon ve Model Yükseltme) hizmeti sağlayan bir şirkete bu görevi ihale etti.
Bahse konu şirket, Romanya’da vereceği hizmet için F-16 kullanan ülkelerden uçak bakım bakım personeli istihdamı çalışmalarına başladı. Türk Hava Kuvvetlerinden emekli olan F-16 uçak bakım uzmanları da istihdam edilmesi düşünülenler arasındadır. Çünkü, Hollandalı şirket Türk Hava Kuvvetleri F-16 Uçak Bakım Personelinin yüksek bilgi ve tecrübe seviyesinin farkındadır. Maalesef Türkiye’den istihdam edilecek uzmanların Avrupa’dan istihdam edileceklere nazaran kendilerine maliyetinin daha avantajlı olmasını da arzu etmektedirler.
F-16’yı halihazırda 25 ülke kullanmaktadır.
F-16’yı halihazırda 25 ülke kullanmaktadır. Bu ülkelerin bazıları F-16’yı servisten almaya da başladılar ancak hem yeni F-16’ları hem de ülkelerin servis dışına bıraktığı F-16’ları alacak yeni kullanıcılar da mevcuttur. Özellikle servis dışı F-16’ları satın alarak kullanacak ülkelerin yoğun ve sürekli MRO&U hizmetlerine ihtiyacı olacaktır. Bu hizmet ihtiyacının temini için tecrübeli Türk F-16 Uçak Bakım Uzmanı arayışı sıklıkla yapılacaktır.
