Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin, ABD’nin kararın ardından kendi ülkesinin de soğuk savaş döneminde imzalanan ve INF olarak bilinen Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Antlaşması’nı askıya aldığını açıkladı. Amerika bu konudaki kararını dün almıştı.
Putin televizyondan yayınlanan konuşmasında, “Amerikalı ortaklarımız anlaşmayı askıya aldıklarını duyurdu ve biz de askıya alıyoruz.” dedi.
Putin ayrıca Rusya’nın aralarında hipersonik olanların da bulunduğu yeni füzeler geliştirmek üzere çalışmalar yapacağını bildirdi. Rusya cumhurbaşkanı ayrıca savunma ve dışişleri bakanlarından Amerika’yla silahsızlanma görüşmesi yapmamasını istedi.
Başkan Donald Trump, dün yaptığı açıklamada anlaşmayı askıya aldıklarını açıklarken Kremlin’i de anlaşma şartlarını kasıtlı olarak ihlal etmekle suçladı.
Trump açıklamasında, “Uzunca bir zamandır Rusya, INF anlaşmasını ihlal ediyor ve hiçbir yaptırımla karşılaşmadan, gizlice yurtdışındaki askerlerimiz ve müttefiklerimize yönelik doğrudan tehdit içeren yasaklı füzeler geliştiriyor. Rusya bu davranışlarıyla anlaşmayı ihlal ederken biz bu anlaşmaya bağlı kalmayacağız” dedi.
Ancak bu açıklamanın ardından kısa bir süre sonra gazetecilerin sorularını yanıtlayan Trump olası bir anlaşmaya da açık kapı bıraktı.
Trump, “Umarım herkesi büyük ve güzel bir odada bir araya getirir ve daha iyi olabilecek bir anlaşma yaparız. Elbette bunun olmasını isterim. Ancak herkesin buna uyması şart” diye konuştu.
Çin Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada da Amerika’nın anlaşmadan çekilmesine karşı çıkıldı ve hem Amerika hem de Rusya’nın arasındaki görüş ayrılıklarını yapıcı diyaloglarla çözmeleri istendi.
Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Antlaşması, Amerika ve Sovyetler Birliği tarafından 1987 yılında, menzili 500 ila 5 bin 500 olan, karadan havaya fırlatılan ve nükleer başlık taşıyabilen füzelerin geliştirilmesini yasaklamak amacıyla imzalanmıştı. Belge bu kapsamda dünyada imzalanan ilk anlaşmaydı.
INF şartlarının ihlal edilmesi
Amerika, Rusya’nın anlaşmayı ihlal ettiğine yönelik iddialarını gittikçe daha yüksek sesle dile getirmeye başlamıştı.
Amerika savunma ve istihbarat yetkililerinin Rusya’nın anlaşmayı ihlal ettiğine dair iddialar 2014 yılına kadar gidiyor. Amerikalı yetkililere göre Rusya, 9M729 füzelerini kullanmaya başladı ve ilerleyen yıllarda da anlaşmanın sınırlarını zorlayan füze denemeleri yaptı.
Yetkililer bugün de Rusya’nın bu füzelerle donatılmış askeri birimleri olduğunu söylüyor.
Amerika Dışişleri Bakanı Mike Pompeo da gazetecilere yaptığı açıklamada, “Buna karşılık vermek zorundaydık. Rusya umarsızca anlaşmayı ihlal ederken biz bu kısıtlamalara tabi kalamazdık. Rusya’ya taahhütlerini yerine getirebilmesi ve düzeltmeler yapması için geniş bir zaman aralığı sunduk. Ancak bu süre dün sona erdi.” dedi.
Amerika, Kremlin ve diğer eski Sovyet cumhuriyetlerine anlaşmadan çekilme kararına yönelik resmi niyetinin bildirimini yapacak ve 6 aylık süreç işlemeye başlamış olacak.
Yetkililer, Moskova’nın söz konusu füzeleri yok etmeyi reddetmesi halinde anlaşmanın yürürlükten kalkacağını bu durumda Amerika’nın da orta menzilli füze geliştirebileceğini söylüyor.
Rusya kabul etmiyor
Rus yetkililer Cuma günü yaptıkları açıklamada anlaşmayı ihlal ettikleri iddialarını reddetti. Rusya, bu suçlamalarla Washington’un füze stoklarını arttırmayı amaçladığını öne sürdü.
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergei Ryabkov, Amerika’nın anlaşmadan çekilmesinin uluslararası alanda kitle imha silahlarından arınma ve silah kontrolu konusunda ciddi sorunlara neden olacağını söyledi.
Ryabkov gelinen noktanın, iki ülke arasında geçerli olan ve nükleer başlık taşıyan füzelerin sayısının 1500’den az olmasını sağlayan START anlaşmasını da tehlikeye soktuğunu söyledi. Rus Bakan Yardımcısı, “Sırada ne var bu büyük bir soru işareti. Korkarım yeni START anlaşmasının kaderi de INF’yle aynı olacak. 5 Şubat 2021’den sonra bu anlaşma da uzatılmadan sona erebilir” dedi.
