Kurtuluş savaşı sonrasında yeni Türk devletinin ilk hava harp şehidi Yüzbaşı Cengiz TOPEL.
Türkiye Cumhuriyeti tarihinin ilk hava harp şehidi Yüzbaşı Cengiz TOPEL’in yaşadıkları, Türk halkı üzerinde derin izler bırakmıştır. Kıbrıs’da Rum’ların soykırım ve asimilasyon politikasına maruz kalan Türkleri korumak için Eskişehir’den başlayan görev uçuşunda, uçağının Kıbrıs’ta düşmesi sonrası Rumlara esir düşen ve ağır işkenceler sonrasında hayatını kaybeden Türk Subayı Yzb. Cengiz TOPEL, Türk halkının yüreğinde yaşamaya devam ederken, yeni nesillerinde onu öğrenmesi için her şehirde okullara, yollara, caddelere adı verilmiş birisi olmuştur.
Şehadetinin 53. yılında Yzb. Cengiz TOPEL’in son görev uçuşu ve sonrasında yaşananlar;
5 Ağustos 1964 yılında Rumlar, Erenköy ve Mansur bölgelerine denizden hücumbotları, karadan ise tanklarla takviyeli piyade birlikleri ile ani bir saldırıya geçtiler. Türk kasabalarını havanlarla topa tutarak sahildeki Türk balıkçı teknelerine ateş açtılar. Ada’daki BM Barış Gücü Kuvvetleri bu katliam harekâtı karşısında hareketsiz kaldı. Türkiye’den ilk yardım 7 Ağustos’ta dört uçak ile yapıldı. Yapılan bu uyarı uçuşu, Erenköy’de üç gündür kahramanca direnen ve Anavatandan yardım bekleyen Mücahitler için bir umut ışığı oldu.
8 Ağustos 1964’te Türk Hava Kuvvetlerinin harekâtını gerçekleşirken Eskişehir 112’inci Filo Komutanlığında oluşturulan dörtlü kolda;
- Lider Yzb. Cengiz TOPEL
- 2 numara Ütğm. İzzet ÖZTARHAN
- 3 numara Yzb. Kamil AYDIN
- 4 numara Ütğm. Ethem SANCAR bulunmaktaydı.
Cengiz TOPEL liderliğindeki kol, 8 Ağustos Cumartesi saat 17.00-18.00 civarında Eskişehir’den havalandı. Bu harekatta Gemikonağı-Yeşilyurt arasında kol hedefleri olan hücumbotlar görülür görülmez bir atış paterni teşkil edildi. Limanın hemen arkasında denize paralel uzanan yüksek dağlar nedeniyle denizden karaya doğru bir atış paterni izlendi. Artık taarruzlar başlamıştı. Denizdeki hücumbotlar kaçmaya, uçaklar ise onları hedef almaya çalışıyorlardı. Bu uğraşı içerisinde F-100 tipi jet uçağımızı kullanan Cengiz TOPEL ilk dalışını yaptı. Hücumbot, hedef göstergesinde hızla büyürken bombasını attı ve yükseldi. İlk dalışlardan sonra kol tekrar paterne girerek ikinci dalış için hazırlandı. İşte her şey o zaman oldu.
Akdeniz üzerinde Erenköy’e gitmekte olan Bnb.H.Basri YURDAKUL’un telsizinden şu sözler yankılandı…
– ” Cengiz Yüzbaşım uçağından dumanlar çıkıyor atla!” ( Ütğm.İzzet ÖZTARHAN )
– ……
– “Yüzbaşım!…..cayır cayır yanıyorsun atla!” ( Ütğm.İzzet ÖZTARHAN )
– ” Tamam atladı. ” ( Muhtemelen Yzb.Mehmet KONEDRALI )
– ” Paraşütü açıldı. ” ( Ütğm.İzzet ÖZTARHAN )
Cengiz TOPEL’in uçağı isabet almış, paraşütle atlamak zorunda kalmıştır. Cengiz TOPEL, paraşütle atladıktan sonra Lefke, Gaziveren, Elye ve Çamlıköy Türk yerleşim birimleri arasında bulunan Peristeronori Rum köyünün yakınından geçen bir asfalt yola inmiştir. Yere indiği zaman bir ayağının kırıldığı ve çene kemiğinin zedelendiği söyleniyor olmasına rağmen bunun doğruluk derecesini belirtir bir kanıt bulunamamıştır.
Cengiz TOPEL’in yere indikten sonra haritasından Lefke yönünü tespit ederek o yöne doğru koşmaya başladığı, ancak kısa bir süre sonra arkasından gelen bir jipte bulunan üç Rum askerî tarafından yakalandığı, ayrıca mermisinin bitimine kadar kendisini koruduğu ve yanına hiç kimseyi yaklaştırmadığı söylenmektedir. Cengiz TOPEL’in yakalandıktan sonra başına gelenler konusunda birçok varsayımlar ortaya atılmıştır.
Bir varsayıma göre, Cengiz TOPEL, Peristeronori Rum köyü yakınlarında yakalandıktan sonra Güzelyurt’a götürülür. Fakat tam şehrin girişinde 500 kadar Rum askerî ve Grivas’ın (EOKA lideri) adamları tarafından araba durdurulmak suretiyle aşağıya indirilir. Elleri kelepçeli olduğu hâlde hemen orada konuşturulmak istenir, Cengiz TOPEL’in suskunluğunu attıkları dipçik darbeleri ile bozamayınca sinirlenirler ve arkadan üç el ateş ederek onu yaralarlar. Ancak Cengiz TOPEL’den daha çok bilgi almak isteyen Rum liderlerinin olaya el atmaları ile TOPEL Lefkoşe Rum hastanesine kaldırılarak ameliyat edilir.
Diğer bir varsayıma göre ise Cengiz TOPEL, önce Güzelyurt hastanesinde tedavi edilip daha sonra Rum Manastırına götürülerek kendisinden bilgi vermesi ve televizyona çıkıp Türkiye aleyhinde konuşma yapması istenir. Cengiz TOPEL tarafından, Rumların bu istekleri rededilince kendisine canice ve acımasızca işkence yapılarak öldürüldüğü belirtilmektedir. Bütün bunlardan sonra Cengiz TOPEL, Lefkoşe Rum Hastahanesine götürülmüştür. Yzb.Cengiz TOPEL’e savaş esiri muamelesi yapılması gerekirken, Rumlar uluslararası yasalara aykırı hareket etmişler ve onu şehit etmişlerdir. Cenazesi Türkiye’nin ısrarlı girişimleri sonucunda alınabilmiş, 11 Ağustos’ta saat 22.00’de Rumların elinde bulunan Lefkoşe Rum Hastahanesinden Kıbrıs Türk Hastahanesine Kızılhaç temsilcileri tarafından bir tabut içinde ve çıplak olarak getirilmiştir. Cesedin yapılan muayenesinden ölümün takriben 6 ile 48 saat önce vuku bulduğu, yani büyük bir ihtimalle 9 Ağustos akşamı öldüğü tahmin edilmektedir. Yüzbaşı TOPEL’in cesedinde bu tarihten sonra Rumlar tarafından bir otopsi yapılmıştır.
Cengiz TOPEL için Kıbrıs’ta, Adana’da, Ankara ve İstanbul’da yapılan törenlerden sonra 14 Ağustos 1964 tarihinde Edirnekapı’da Sakızağacı Hava Şehitliği’nde naaşı toprağa verilmiştir.
Cengiz TOPEL, Cumhuriyet döneminin ilk Hava harp şehidi olmuştur. Vatan için seve seve kanını döken ve canını veren bu kahraman vatan evladı, silah arkadaşları, tüm havacıların gönlünde sonsuza dek yaşayacaktır.
Ruhu şad olsun.
