Dünyanın en büyük seyahat şirketlerinden İngiliz tur operatörü Thomas Cook, şirketi kurtarmak için yapılan son dakika görüşmeleri sonuç vermeyince resmen battı.
178 yıllık şirketin batışı üzerine, dünyanın birçok yerine bu şirketle tatile gitmiş olan 150 bini aşkın İngiliz tatilcinin ülkeye geri getirilmesi için büyük bir geri dönüş operasyonu başlatıldı. Bu ülkeler arasında Türkiye de var.
Şirketin 20 binin üzerinde çalışanının geleceği belirsiz.
Thomas Cook, batışını önlemek için gereken 200 milyon sterlini bulamamıştı. Ama Guardian’dan Patrick Collinson’a göre, sorunun kaynağı daha eskilere dayanıyor.
2007’de yapılan kötü bir şirket evliliğinin, tırmanan borçların ve internet üzerinden tatil planlama furyasının kurbanı oldu aslında. Yakın zamanda bunlara bir de Brexit belirsizliği eklendi.
Değişen eğilimler
2007’de MyTravel adlı şirketle birleşip yıllık 75 milyon tasarruf yapmayı planlarken 1,5 milyar sterlin zarar etti.
2018’de İngiltere nüfusunun yüzde 60’ı yurtdışında tatil yaptı. Ancak bu tatillerin içeriği zamanla değişime uğradı. Artık deniz tatili yerine şehir turları daha çok tercih ediliyor.
Bu durum Ryanair, EasyJet ve Airbnb’ye yaradı. Bunların müşterileri ise daha çok internet üzerinden rezervasyon yapıyor. Zararlı çıkan ise maliyetli ofislerde paket tatil satışı yapan şirketler oldu. Thomas Cook’un toplam 560 ofisi vardı.
İngiltere’de tatile çıkanların sadece 7’de biri seyahat acentasına giderek tatil satın alıyor. Bunların çoğu 65 yaş üstü, alt sosyo-ekonomik gruplara mensup insanlar.
Bu batışta iklim krizinin de etkili olduğu vurgulanıyor. Mayıs 2108’de Avrupa çapında hissedilen sıcak hava dalgası, insanların tatil planlarını geciktirdi ya da evde kalmalarına neden oldu. 2019’da ise Thomas Cook, Brexit belirsizliği ve bunun sonucu olarak Sterlin’in değerinde düşüş nedeniyle müşterilerinin tatil planlarını ertelediklerini açıklamıştı.
Thomas Cook’un en büyük rakibi İngiliz-Alman ortaklığı Tui de bu gelişmelerden etkilendi. Ancak onun borçları çok daha az ve kendi otelleri ve gemileri var. Thomas Cook’un batması hem onun hem de paket tatil girişimlerini artıran EasyJet’in işine yarayacak.
Dünya çapında 6.000 otel işletmesi ise bu batıştan zarar görecekler arasında.
Dünyanın en büyük seyahat şirketlerinden İngiliz tur operatörü Thomas Cook’un iflas açıklamasının ardından Türkiye’de de şirket üzerinden rezervasyon ile gelen turistlerin geri dönüşünün sağlanması için çalışmalar başlatıldı.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy bugün konuyla ilgili yaptığı basın açıklamasında, Türkiye’de bu şirketin iflasından etkilenen turist sayısının 80 bini bulabileceğini söyledi.
Thomas Cook Türkiye’de ne kadar büyüktü?
Thomas Cook’un 2018 faaliyet raporuna göre, şirketin Türkiye’de 29 oteli bulunuyordu.
2018’de Türkiye gelirleri yüzde 70 artışla 347 milyon sterlin olmuştu.
Şirket, yılsonu faaliyet raporunda, ‘Kuzey Afrika ve Türkiye’ye olan talepteki artış gelirleri destekledi’ demişti.
2016 ve 2017 yıllarında Türkiye’yi ziyaret eden yabancı turist sayısında düşüşü hatırlatan Thomas Cook, artan turist ilgisini “Türkiye’ye yeniden aşık oluyoruz” sözleriyle özetliyordu.
Akdeniz Turistik Otelciler ve İşletmeciler Derneği Resort Dergisi 2018 raporuna göre, Thomas Cook 2018’de Türkiye’ye toplam 1 milyon 155 bin turist taşıdı.
Yani Türkiye’ye gelen turistlerin yaklaşık yüzde 3’ünü Thomas Cook getirmişti.
Bu turistlerin 620 bini Almanya’dan, 435 bini ise İngiltere’dendi.
İflas Türk turizmini nasıl etkileyebilir?
Thomas Cook özellikle yaz tatili paketleriyle Türkiye’ye turist taşıyan bir şirket konumundaydı.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, yaz tatili sezonunda Thomas Cook aracılığıyla Türkiye’yi ziyaret eden turist sayısının 600 ila 700 bin civarında olduğunu belirtti.
Ancak Bakan Ersoy, iflasın yaz tatili sezonunun sonunda gelmesinin sektöre zaman tanıyacağını, 2020 yaz sezonuna kadar oluşacak boşluğun diğer firmalar tarafından doldurulabileceğini ifade etti.
Ancak Thomas Cook’un iflası nedeniyle Türkiye’deki turizm işletmerinin bir de alacak sorunu ortaya çıkmış durumda.
Thomas Cook aracılığıyla tatil paketi alan turistler ödemeleri İngiliz tur operatörüne yapmış olsa da, bu ödemelerin tamamı Türkiye’deki işletmeler tarafından tahsil edilmiş değil.
Bu noktada Bakan Ersoy, otellerde kalan İngiliz turistlerin ödemelerinin İngiltere’de sivil havacılık sigortası (ATOL) kapsamında koruma altında olduğunu belirterek otellere “misafirlerden ücret talep edilmemesi”, aksi halde yasal işlem başlatılacağı uyarısında bulundu.
Hükümet hangi önlemleri alıyor?
Kültür ve Turizm Bakanı Ersoy, Thomas Cook aracılığıyla Türkiye’ye gelen turistlerin tahliyesinin kontrollü biçimde yapıldığını söylüyor. Bu sürecin devam edeceğini ifade eden Ersoy, işletmeler için ise hükümetin acil kredi destek çalışması yürüteceğini belirtti.
Antalya Valiliği, iflastan etkilenen turistlerin dönüşünü kolaylaştırmak üzere havalimanında bir kriz masası oluşturdu.
Bakan açıklamasında, iflas nedeniyle zarar görebilecek otellere ve diğer işletmelere 50 milyon Euro dolayında kredi desteği verilebileceğini söyledi.
Perşembe günü Türkiye’ye dönecek olan Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak ile birlikte bir toplantı gerçekleştireceklerini söyleyen Bakan Ersoy, “Tahmin ediyorum Thomas Cook’un iflası nedeniyle oluşan maliyet de o zamana kadar netleşmiş olur” diye konuştu.
