Seattle ve ABD’nin başka yerlerindeki Boeing fabrikalarında çalışan uçak montaj işçileri, sendika üyelerinin ezici bir çoğunlukla greve gitme ve ücretleri dört yıl içinde yüzde 25 oranında arttıracak geçici bir sözleşmeyi reddetme yönünde oy kullanmasının ardından, Cuma günü erken saatlerde iş bıraktı.
Grev, Uluslararası Makine ve Havacılık İşçileri Sendikası’nın (IAM) yerel şubesinin, oy kullanan işçilerin yüzde 94,6’sının önerilen sözleşmeyi reddettiğini ve yüzde 96’sının iş bırakmayı onaylayarak üçte iki çoğunluk şartını kolayca aştığını açıklamasından sonra başladı.
Çoğu Washington eyaletinde olmak üzere 33 bin Boeing makine işçisini kapsayan iş bırakma eyleminin şirketin en çok satan yolcu uçaklarının üretimini durdurması bekleniyor.
Grev ticari uçuşları etkilemeyecek olsa da, bu yıl üretim sorunları ve çok sayıda federal soruşturma nedeniyle itibarı ve mali durumu sarsılan havacılık devi Boeing için bir başka olumsuzluğa işaret ediyor.
Grevdeki işçiler, Boeing’in en çok satan yolcu uçağı 737 Max’in yanısıra 777 ve 767 kargo uçağını da Washington eyaletinin Renton ve Everett kasabalarındaki fabrikalarda monte ediyor.
Grev muhtemelen Güney Carolina’da sendikasız işçiler tarafından üretilen Boeing 787 Dreamliner’ların üretimini durdurmayacak.
Boeing’e göre uçak montajında çalışan makine işçileri fazla mesai hariç yılda ortalama brüt 75 bin 608 dolar kazanıyor. Dört yıllık sözleşmenin sonunda bu rakam brüt 106 bin 350 dolara yükselecek.
Ancak anlaşma, sendikanın başlangıçta talep ettiği üç yıl içinde yüzde 40’lık ücret artışının gerisinde kaldı.
Sendika ayrıca 10 yıl önce kaldırılan geleneksel emeklilik maaşlarını da geri istiyordu ancak Boeing’in çalışanların 401(k) olarak bilinen emeklilik fonu hesaplarına işçi başına 4 bin 160 dolara kadar yeni katkı payı ödemesini kabul etti.
Reddedilen sözleşmeye göre, işçiler 3 bin dolarlık toplu ödeme alacaktı ve sağlık masrafları için daha az katkı payı ödeyecekti. Boeing ayrıca bir sonraki yeni uçağını Washington eyaletinde inşa etmeyi kabul ederek sendikanın önemli bir talebini de karşılamıştı.
Bazı işçiler ücret teklifini yetersiz bulduklarını ve şirketin yakın zamanda yıllık ikramiyelerin ödenme kriterlerini değiştirme kararı alması nedeniyle üzgün olduklarını söyledi.
Boeing grev duyurusuna “yeni bir anlaşmaya varmak için masaya dönmeye hazır olduğunu” söyleyerek yanıt verdi.
Firma, “IAM liderliği ile vardığımız geçici anlaşmanın üyeler tarafından kabul edilebilir olmadığı mesajı açıktı. Çalışanlarımız ve sendika ile ilişkilerimizi yeniden düzenlemeye kararlıyız” dedi.
Grev devam ettiği sürece Boeing, havayolu firmalarına yeni uçaklar teslim ederek elde ettiği gelirden mahrum kalacak.
Bu durum, altı hafta önce son altı yılda 25 milyar dolardan fazla zarar eden ve Avrupalı rakibi Airbus’ın gerisinde kalan şirketi toparlama görevi verilen yeni CEO Kelly Ortberg için bir başka zorluk olacak.
Ortberg, sendikanın müzakerecilerinin oybirliğiyle desteklediği bir anlaşmayı kurtarmak için son bir çaba sarf etti.
Çarşamba günü işçilere bir grevin “kimseye fayda sağlamayacağını, Boeing’in toparlanmasını tehlikeye atacağını ve müşterilerinin gözünde şirket hakkında daha fazla şüphe uyandıracağını” söyledi.
Grevin ne kadar süreceğine bağlı olarak, uçak üretiminin askıya alınması, zor durumdaki Boeing için maliyetli olabilir. 1995’teki 10 hafta, 2008’de de sekiz hafta süren grevler, Boeing’e günlük yaklaşık 100 milyon dolara mal olmuştu.
Pazar günü geçici anlaşma açıklanmadan önce yatırım bankacılığı firması Jefferies’den havacılık analisti Sheila Kahyaoğlu; 2008 grevi, enflasyon ve mevcut uçak üretim maliyetlerine dayanarak bir grevin Boeing’e yaklaşık 3 milyar dolara mal olacağı tahmininde bulunmuştu.
Boeing, 5 Ocak’ta uçağın orta bölümünde yer alan çıkış kapısının uçuş sırasında kopması nedeniyle, üretim sürecindeki güvenlik ve kalite standartlarının araştırıldığı ağır bir yasal inceleme altında.
Boeing’in tasarladığı ve Uluslararası Uzay İstasyonu’na iki astronot taşıyan uzay aracı Starliner’ın geçen ay arızalanması da, şirketi zor durumda bırakmıştı.
