Dünya’daki havayolllarının müşteriyle ilişki kurmasındaki en önemli PR araçlarından biri uçuş emniyeti videolarının olduğu yadsınamayacak bir gerçek.
Onlarca uçuş emniyetine ilişkin onlarca video görüntüleri yayınlanır. Çoğununı ciddi nitelik taşıdığı düşünülür ama öyle olmadığı anlaşılınca, medya uzmanları bir araya gelinir ve “bu ciddi bir iş ama yolcuları pek etkileyemiyoruz, ne yapalım?” diye kara kara düşünürken, bir tanesi ya da daha fazlası “Tuhaf, komik, seksi, seksüel göndermeler yapan” tanıtım programları çekelim, böylece bir taşla iki kuş vuralım.” der ve işte bu şekilde video görüntüleriyle müşteriye ulaşırlar.
Burada asıl amaç uçuş emniyeti mi, yoksa reklam mıdır? Reklamın iyisi kötüsü olmaz denilir, kesin bir yanıtı yok. Bu videolar sayesinde adını duymadığımız havayollarını da bu marjinal şovlarla sosyal medyada yer aldığı da bilinen bir olgu.
Bazı görüşlere göre bu tarz videolarla yolcunun “uçuş korkusunun yenmesine” katkı sağlanıyor. Eğlenceli bir uçuşa başlangıç için kötü bir yöntem olduğu söylenemez.
Bu tür video klipler belirli bir çizgiyi zorlasa bile o ülkenin sosyal ve kültürel geleneklerine dayanan bir anlayış çerçevesinde hayata geçiriliyor. Bir anlamda ülkelerin sosyo-ekonomik ve kültürel ölçütlerinin göstergesi olarak görülebiliyor.
Türkiye’de böyle bir tarz seçilir mi?
Şu an/anda olanaksız. Şirketlerin aklından geçiyor mu, yanıtım, “asla” olacaktır. Ancak “komedi” ögeleri taşıyan video bile yok. Nedeni, bu işin “ciddi’yet” taşıdığını düşünmüş olmalılar. Öyle ya, kabin ekiplerinin ne anlattıklarından çok nasıl dans ettikleriyle ilgilenen yolcuyla ne işimiz olur.
Kabin memurlarının kabin boyunca sıralanıp duyurdukları uçuş emniyeti kurallarının anlatıldığı videolar deyim yerindeyse “iş” yapmıyor. İnternette olay yaratacak, bir haylı sert eleştiri alacak tematik özellik içeren düşüncelerin peşindeler.
2010’da Filipinler’in bir adanın havayolu olan düşük maliyetli Cebu Pasifik Havayolları hosteslerin uçakta yaptıkları uçuş kuralları ritüelini eğlenceli bir hale getirmeyi başardı. Cebu Pasifik yolcuları Leydi Gaga ve Katy Perry şarkıları eşliğinde dans eden hosteslerin uçuş kurallarını anlatmasını neredeyse elleriyle tempo tutarak izledi. Video o tarihte, Youtube’da 7 milyonu aşkın kişi tarafından izlenmişti.
Yeni Zelanda Havayollarının geçtiğimiz yıl Temmuz ayında yayınladığı video tartışmalara neden olmuş, seksi göndermeler ve cinsiyet ayrımcılığı içerdiği gerekçesiyle, ülkedeki muhafazakar çevreler ile kadın örgütlerinden yoğun eleştiriler almıştı. Provokatif sayılan video görüntüleri kamuoyunda tepkilere neden olmuş, klibin Yeni Zelanda Havayolları uçaklarında yasaklanması için altı bin imza toplandığı öne sürülmüştü..
Bu arada, viral reklamlar da iyi bir araç olarak deneniyor. Viral reklam, aslında; “internet üzerinde büyük çoğunlukla video yapımı olarak e-posta yolu veya video paylaşım sitelerinde kullanıcıların ağızdan ağıza yöntemi ile yaydıkları bu yüzden de viral yani virüse benzetilen kendi kendine yayılan yeni nesil bir reklam metodu.” olarak tanımlanan bir medya aracı .
Örnek: Uçaktasınız; ya kokpitten ya da kabin memurundan ilginç bir anons geliyor, ardından bir dans gösterisiyle bezenmiş show ile ansızın karşılaşıyorsunuz. Siz de bu renkli anları kaydediyor ve sosyal medyada paylaşıyorsunuz. Çektiğiniz görüntüler milyonlarca tıklama alırken, bir başkasının çektiği başka bir benzeri tıklanmıyor.
Aslında videoyu çeken ve yayan sıradan bir yolcu değil. Şirketin hazırladığı çekim hikayesi içinde yer alan bir elemanı sadece. Marka konumlandırmasında, sağlamlaştırılmasında yeni bir araç olarak görülüyor.
Bizdeki durum nasıldır derseniz, uçakta evlenme ilanı dışında pek örneğinin olduğu söylenemez.
Havayolu şirketleri “sosyal medyada ilgi görsün görmesin” viral reklamların markalarına ne denli katkı sağladığını da bu sosyal medya üzerindeki görüntülerin tıklanması ve izleyici yorumlarına göre analiz ediliyor. Yolcu profili, performans gösterisinde görev alan personel, yaratıcı ekip olarak senaryoyu hazırlayanlar belirli bir kriter içinde değerlendirmeye alınıyor.
Onlarcası içinden seçtiğimiz bazı örnek video görüntüleri; hangisi sizin ilginizi çeker bilemem ama benim en tutuğum video, Cebu Havayolarına ait olanıydı.
Bu arada bir not düşeyim: Cebu’nun uçuş emniyet videosunun büyük ilgi görmesinden sonra borsadaki hisselerinin bile yükselişe geçtiği rivayet edilir.
