Onlar normal zamanlarda düğünleri havadan fotoğraflar, tarlalardaki üretimi çekerek ölümsüzleştirir ve eğlence için yarışmalar düzenlerdi. Şimdilerde ise ülkelerinin Rus işgalini püskürtmesine katkı sağlamak için oluşturulan gönüllü birliklere kaydolarak hayatlarını riske atıyor.
Ukraynalı sivil insansız hava aracı (drone) kullanıcılarından bahsediyoruz.
Geçen hafta Ukrayna ordusunun Facebook hesabından, “Kiev’in öfke anında size ve insansız hava aracınıza ihtiyacı var” notuyla, vatandaşlardan ellerindeki dronlarını bağışlama ve bu cihazları kullanmak için deneyimli pilotlar olarak gönüllü çalışma çağrısı yapılmıştı.
Başkent Kiev’de perakende mağazası işleten bir girişimci, Çinli DJI şriketi tarafından üretilen ve stoklarında bulunan yaklaşık 300 insansız hava arasının tamamının bu çağrıdan sonra tükendiğini dağıtıldığını söyledi.
Vatandaşlar, Polonya ve Avrupa’nın farklı yerlerindeki arkadaşlarından ve meslektaşlarından da daha fazla drone almak için uğraşıyor.
Savaş öncesi çiftçilere ve enerji şirketlerine drone hizmetleri sağlayan Kiev merkezli endüstriyel insansız hava aracı teknolojisi şirketi DroneUA operasyon direktörü Denys Sushko, “Başka seçeneğimiz yok. Burası bizim toprağımız, bizim evimiz” sözleriyle neden bu yola başvurdukları sorusuna cevap veriyor.
Ailesinin bulunduğu alana çok yakın bir noktada meydana gelen patlamanın ardından kaçmak zorunda kalan Sushko, yanında drone olmadığını ancak tecrübesini paylaştığını belirtiyor ve ekliyor:
“Ülkemizi koruma adına her şeyi kullanmaya çalışıyoruz ve dronlar gerçek zamanlı veri elde etmek için harika araçlar. Şimdi Ukrayna’da (yaşananlara) kimse kayıtsız kalmıyor. Herkes elinden geleni yapıyor.”
Ukrayna’nın envanterinde bulunan Türk yapımı insansız hava araçlarının aksine, tüketici dronları silah olarak değil keşif araçları olarak kullanılabiliyor.
Sivil gönüllüler, Rus konvoylarını izlemek için hava kameralarını kullanıyor ve ardından bu görüntüleri ve GPS koordinatlarını Ukrayna ordusuna aktarıyor. Bazı dronelarda gece görüş ve ısı sensörleri de bulunuyor.
Öte yandan dünyanın önde gelen ticari drone üreticisi DJI, deneyimsiz drone operatörünün yerini kolayca tespit edebilen bir hizmet de de sağlıyor.
İlaveten Çinli firmanın, müşterilerinin bu verileri ile ne yapabileceğini kimse bilmiyor.
Kiev’de DJI drone satıcısı olan Taras Troiak, firmanın drone algılama platformu AeroScope’a tercihli erişim sağlayıp sağlamadığı veya devre dışı bıraktığı konusunda net bilgi vermediğini belirtiyor.
Çinli firma daha önce yaptığı açıklamada, ürettiği insansız hava aracı sistemlerini tanımlayabilen ve izleyebilen AeroScope adlı yeni bir platfortm geliştirdiğini duyurmuştu.
Çatışmanın her iki tarafı da potansiyel olarak AeroScope platforumu verileriyle ‘düşmanın’ uçuş yollarını veya potansiyel güzergahlarını izlemek için kullanabilir.
Zira AeroScope, drone ile uzaktan kumandayı kullanan operatör arasındaki iletişim bağlantısına erişim sağlayabiliyor.
Ukraynalı drone uzmanları, operatörlere bulundukları yeri nasıl gizleyeceklerini öğretmek için ellerinden geleni yaptıklarını söylüyor.
Avustralyalı drone güvenlik uzmanı Mike Monnik ise, ‘Ukrayna içindeki sivil drone operatörlerine yönelik riskin hala büyük’ olduğunu belirtiyor:
“Şu ana kadar çatışmalarda gördüklerimize bakıldığında, operatörün yerini tespit etmek, yönlendirilmiş füze saldırısı ile sonuçlanabilir. Daha önceki çatışmalarda olduğu gibi artık angajman kuralları geçerli değil.”
Monnik, son günlerde mesajlaşma uygulaması Telegram’ın Rusça kanallarında, Ukrayna’daki dronları tespit etmenin yolları ile ilgili tartışmaların sürdüğü uyarısında bulunuyor.
