Uluslararası Sivil Havacılıkta “Sıfır Kaza” Hedefi ve 2024 Gerçekleri

Bilindiği üzere, ICAO, IATA ve EASA gibi uluslararası sivil havacılık kuruluşlarının yanı sıra ulusal sivil havacılık otoriteleri ve havayolu işletmeleri, “sıfır kaza” hedefi doğrultusunda tüm yasal düzenlemelerini ve insan kaynakları eğitim politikalarını bu amaca uygun olarak şekillendirmektedir. Ancak, 2024 yılı itibarıyla, önceki yıllara kıyasla daha fazla kaza yaşandığı ve daha çok can kaybı verildiği görülmektedir.

Bu doğrultuda, söz konusu uluslararası kuruluşlar, yaşanan kazaların nedenlerini ve alınması gereken önlemleri belirleyerek dünya kamuoyuyla paylaşacaklarını ön görüyoruz. Ancak, her geçen gün artan yolcu, uçak ve uçuş sayısına paralel olarak, sivil havacılık sektörünün karşı karşıya olduğu bazı temel sorunların bu artışta önemli bir payı olduğu anlaşılmaktadır.

Başta, pilot, teknisyen, hava trafik kontrolörü ve diğer sertifika gerektiren personel sayısındaki yetersizlik, havacılık sektöründeki yıkıcı rekabet, havalimanlarının altyapı eksiklikleri, kuş çarpmaları, küresel ısınma nedeniyle kötü hava koşulları ve dünya genelinde yaşanan bölgesel çatışmalar ve savaşlar, bu sorunların başlıca nedenleri olarak öne çıkmaktadır. Ayrıca, havayolu şirketlerindeki aşırı rekabet ve işletme giderlerindeki astronomik artışlar, uzman personel istihdamını zorlaştırmakta ve bu durum pilotların ve uçakların operasyonel sınırlarının son noktasına kadar zorlanmasına neden olmaktadır. Bu bağlamda, pilot ve uçak yorgunluğu da kazaların temel etkenlerinden biri olarak değerlendirilmektedir.

Havacılık sektörü, bu ciddi sorunlarla yüzleşirken, tüm paydaşların etkin bir şekilde iş birliği yapması ve önleyici çözümler geliştirmesi hayati önem taşımaktadır. Sektörün sürdürülebilirliği ve güvenliği için “sıfır kaza” hedefi doğrultusunda daha güçlü adımlar atmak gerekmektedir.

ICAO’nun USAP-CMA Kapsamındaki Denetimleri ve Ülke Puanlarının Stratejik Önemi

Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı’nın (ICAO), Evrensel Güvenlik Denetleme Programı Sürekli İzleme Yaklaşımı (USAP-CMA) kapsamında üye ülke sivil havacılık otoritelerinde gerçekleştirdiği son denetim sonuçlarını dikkatle incelemek ve değerlendirmek büyük önem taşımaktadır. Ülke puanlarının geçen her yıl yükseleceğine daha da düştüğü görülecektir.

Bu denetimlerin sonuçları, ICAO’nun resmi web sayfasında yayınlanmakta olup, her ülkenin havacılık güvenliği ve etkinliği açısından aldığı puanı ortaya koymaktadır. Bu puanlar yalnızca teknik bir değerlendirme olarak kalmamakta, aynı zamanda ülkenin havacılık sektörüne dair küresel algıyı da derinden etkilemektedir.

Sigorta Limitleri: Denetim sonuçları, havacılık sigorta maliyetlerini belirleyen temel faktörlerden biridir. Düşük puanlar, sigorta maliyetlerinde artışa yol açabilir.

Uçak Kira Fiyatları: Yüksek risk algısı, uçak kiralama maliyetlerinin yükselmesine neden olabilir.

Uçak Üreticilerinin Yaklaşımı: Önde gelen uçak üretici firmalar, ülke puanını göz önünde bulundurarak satış stratejilerini şekillendirebilir ve düşük puan alan ülkelere karşı temkinli bir yaklaşım sergileyebilir.

Bu bağlamda, ICAO denetim sonuçlarının yalnızca sivil havacılık otoriteleri tarafından değil, aynı zamanda havacılık sektöründeki tüm paydaşlar tarafından dikkatle izlenmesi gerekmektedir. Bir ülkenin havacılık güvenliği ve performansına dair küresel algı, doğrudan bu sonuçlara bağlıdır ve ekonomik etkileri uzun vadeli olabilmektedir.