İHA’lar, boru hatlarını, rafinerileri ve kritik altyapıları denetleyerek enerji sektöründe güvenliği ve verimliliği artırıyor. Bu kapsamda Suudi Arabistan Krallığı, Vizyon 2030 girişimini temel endüstrilerde inovasyonu teşvik etmek için kullanırken, drone (İnsansız Hava Aracı – İHA) teknolojisi ülkenin ekonomik çeşitliliğe doğru ilerlemesinin temel dayanağı olarak ortaya çıkıyor.
İnşaattan petrole, lojistikten tarıma kadar birçok alanda insansız hava araçları operasyonel verimliliği artırmanın yanı sıra sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmada da önemli rol oynuyor.
Vizyon 2030 Planı
Vizyon 2030 Planı kapsamındaki 13 bölgede birçok proje hayata geçirilecek.
Suudi Arabistan’ın 12 şehrindeki yaşam kalitesini artırmak ve ekonomik kalkınmayı hızlandırmak için yatırımcılar ve şirketler çeşitli alanlarda iş kurmaya ve istihdam sağlamaya teşvik edilecek.
Güçlü hükümet desteğiyle Suudi Arabistan’daki drone pazarı önemli bir büyümeye hazır. Stratejik yatırımlar ve düzenleyici reformlar, drone teknolojisi için elverişli bir ortam sağlıyor ve Krallığı hava inovasyonunda bölgesel bir lider konumuna getiriyor.
Ortadoğu’da drone operasyonlarında lider olan Dubai merkezli Falcon Eye Drones’un kurucusu ve CEO’su Rabih Bou Rached, insansız hava araçlarının özellikle endüstrilerin canlandırılması, operasyonel verimliliğin artırılması ve sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşılması açısından Vizyon 2030 için olmazsa olmaz olduğunu vurgularken, “Suudi Arabistan hükümetinin teknoloji benimseme ve stratejik yatırımlara olan bağlılığı, çeşitli sektörlerde drone entegrasyonunu kolaylaştırıyor, yeni fırsatlar ve yenilikler yaratıyor” dedi.
İHA sektörü, düzenleyici gelişmeler ve birden fazla sektörden gelen artan taleple desteklenerek hızla büyüyor. MarketsandMarkets raporuna göre Orta Doğu İHA pazarının 2025 yılına kadar 5,54 milyar dolara ulaşacağını ve bu büyümenin çoğunun Suudi Arabistan tarafından yönlendirileceğini tahmin etti.
Suudi Arabistan, Vizyon 2030 Planı ile ülke genelinde sosyal, kültürel ve ekonomik olarak büyük bir dönüşüm sağlayarak bölgenin cazibe merkezi haline getirilmesi için hazırlanıyor.
Raporda bunun, üretkenliği artırmak ve maliyetleri azaltmak için drone teknolojisinden yararlanan inşaat, petrol ve gaz, tarım ve lojistik gibi sektörlere atfedildiği belirtiliyor.
İnsansız hava araçlarının kilit sektörlere etkisi
İnşaatta, dronlar proje yönetimi ve saha denetimlerinde devrim yaratıyor. Bou Rached, 2024’te 70,33 milyar dolar değerinde olan Suudi inşaat pazarının, dronların verimliliği artırmada önemli bir rol oynamasıyla 2029’a kadar 91,36 milyar dolara çıkacağını söylerken, petrol ve gaz sektöründe, denetim, izleme ve bakım amacıyla kullanılan dronlar, tehlikeli ortamlarda insan müdahalesini en aza indirerek maliyetlerin azaltılmasına ve güvenliğin artırılmasına yardımcı oluyor.
Bou Rached’e göre, “PwC’nin bir raporuna göre, dronlar tehlikeli ortamlarda insan müdahalesini en aza indirerek denetim maliyetlerini %85’e kadar azaltabilir ve güvenliği artırabilir ve dronlar gaz alevlerini denetlemek, boru hatlarını izlemek ve sızıntıları tespit etmek, operasyonel sürekliliği sağlamak ve güvenliği artırmak için etkili bir çözüm sunar.”
Sivil Havacılık Genel Otoritesi, ticari drone operasyonları için lisanslama süreçlerini basitleştirmek ve daha net kurallar oluşturmak amacıyla güvenlik ve inovasyon arasında denge kurmak amacıyla düzenlemeleri gözden geçiriyor.
“Ancak Orta Doğu’nun çoğunda olduğu gibi, geliştirme için odaklanılan alanlar var. Operasyonel sınırlar, hava sahası kullanımı ve lisanslama gereklilikleriyle ilgili mevcut düzenlemeler, daha iyi kullanım ve geliştirme sağlamak için yetkililer tarafından inceleniyor.”
Sektörler genelinde drone kabiliyetlerinin en üst düzeye çıkarılması için düzenleyici netliğin şart olduğunu vurgulayan Rached, “Son dönemdeki çabalar arasında lisanslama süreçlerinin basitleştirilmesi ve ticari drone operasyonları için daha net yönergeler yer alıyor.” görüşünde.
İş yaratma ve gelecek beklentileri
İnsansız hava araçlarının entegrasyonunun, özellikle imalat, bakım ve veri analizi gibi alanlarda iş yaratılmasını ve beceri gelişimini teşvik etmesi bekleniyor.
Bou Rached, üniversitelerin drone teknolojisi, robotik ve yapay zekaya odaklanan programlar sunmasıyla birlikte eğitim fırsatlarının artacağını öngörüyor: “Bu teknoloji, iş yaratma ve beceri geliştirme için bir katalizör olmaya hazır.” derken, Riyad merkezli Lensic Drone Solutions CEO’su Alhussain Al-Hazmi, Bou Rached’in iyimserliğini dile getirerek Suudi Arabistan’da çeşitli sektörlerde drone kullanımının hızla yaygınlaştığını vurguladı.
Al-Hazmi, “İHA teknolojisi, Suudi Arabistan’ın Vizyon 2030 hedeflerine ulaşmasında, özellikle ekonomik çeşitliliğin artırılmasında ve kilit sektörlerde verimliliğin artırılmasında hayati bir rol oynuyor”dedi. Al-Hazmi, özellikle gerçek zamanlı gözetleme ve tehlikeli ortamlarda insan riskini azaltma konusunda insansız hava araçlarının savunma alanındaki başarısını kaydetti.
CEO ayrıca, 2024 Hac sırasında tıkanıklığı yönetmek ve ulaşım verimliliğini artırmak için pilotsuz hava taksi girişimine atıfta bulunarak lojistikte artan kullanımlarına da dikkat çekti. “Lojistik sektörü de drone teknolojisinden faydalanıyor. 2024 Hac sırasında hükümet, tıkanıklığı yönetmek ve insanları daha verimli bir şekilde taşımak için pilotsuz hava taksilerini başarıyla denedi.” dedi.
Madencilik sektöründe, Al-Hazmi’nin şirketi, gelişmiş dronlar kullanarak mineral araştırmalarını geliştirmek için Royal Road Arabia ile iş birliği yapıyor. Bu dronlar, bakır ve altın madenlerinin keşfine yardımcı olmak için yüksek hassasiyetli veri toplamak üzere hiperspektral tarayıcılar ve diğer teknolojilerle donatılmıştır.
“Bu sonuçlar, değerli mineral kaynaklarının keşfi ve araştırılmasını geliştirmede drone teknolojisinin gücünü gösteriyor”
Düzenleyici ve altyapı zorlukları
İHA teknolojisini çevreleyen heyecana rağmen, düzenleyici engeller devam ediyor. Alhazmi, özellikle gelişmiş veya ağır İHA’lar için İHA operasyonları için onay sürecinin zahmetli olabileceğini belirtti. GACA, 24,99 kg’dan daha ağır İHA’ları kısıtlayarak, bunların kullanımını hükümet projeleriyle sınırlandırıyor ve bu da özel sektörün potansiyelini kısıtlıyor.
Ancak Al-Hazmi, hükümetin düzenleyici çerçeveleri basitleştirme ve özel sektörle iş birliğini teşvik etme yönündeki devam eden çabalarında umut görüyor.
“Şirketlerin daha verimli çalışmasına yardımcı olmak için daha net yönergeler ve daha hızlı onay süreçleri geliştiriliyor,” dedi. “Hükümet ve özel sektör arasındaki iş birliği, endüstrinin ihtiyaçlarını daha iyi karşılayan daha akıcı, daha verimli düzenlemeler geliştirmek için aktif olarak teşvik ediliyor.”
Hem Bou Rached hem de Al-Hazmi, drone teknolojisinin Suudi Arabistan’ın ekonomik ve teknolojik hedeflerine ulaşmasında büyük bir potansiyele sahip olduğu konusunda hemfikir.
Sektör olgunlaştıkça, dronların kamu güvenliği, şehir planlama ve enerji gibi sektörlerin ayrılmaz bir parçası haline gelmesi bekleniyor. Yapay zeka ve otomasyonun entegrasyonu, dronların yeteneklerini daha da artıracak ve veri analizi, öngörücü bakım ve otonom operasyonları yönetmelerini sağlayacak.
“Enerji sektöründe, dronlar boru hatlarını, elektrik hatlarını denetliyor ve çevresel değerlendirmeler yaparak güvenliği ve verimliliği artırıyor,” dedi. “Dronlar, ürün sağlığını izleyerek, su kullanımını optimize ederek ve sürdürülebilir çiftçilik uygulamalarını teşvik ederek çiftçilere yardımcı oluyor. Dronlar ayrıca, NEOM, Qiddiya ve Kızıldeniz’deki Giga projeleri de dahil olmak üzere Suudi Arabistan’ın akıllı şehirlerinin geliştirilmesinde kritik bir rol oynayacak.”
İHA teknolojisinin parlak geleceği
Suudi Arabistan Vizyon 2030 hedeflerine doğru ilerlerken, dronelar kilit sektörlerde inovasyon ve verimlilik için itici bir güç haline geliyor. Zorluklar devam ederken, Krallığın drone dostu bir düzenleyici ortam geliştirme ve özel sektör iş birliğini teşvik etme taahhüdü, sektör için umut vadeden bir geleceğe işaret ediyor.
Hem Bou Rached hem de Alhazmi, Suudi Arabistan’daki drone sektörünün yalnızca Orta Doğu’da değil, küresel çapta da liderlik potansiyeline sahip, hızlı bir büyümeye hazır olduğundan emin.
öte yandan Bou Rached, “Önümüzdeki on yılda insansız hava araçlarının Suudi Arabistan’daki temel endüstrilerin ve ekonomik evrimin ayrılmaz bir parçası haline gelebileceğini görebiliriz” tahmininde bulundu.
Suudi Arabistan, devam eden düzenleyici reformlar ve stratejik yatırımlar sayesinde Vizyon 2030’un ekonomik dönüşümünün temel güçlendiricisi olarak drone teknolojisinin tüm potansiyelinden yararlanmak için iyi bir konumdadır. (ArapNews)
